ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΣΑΚΚΑ: «Η ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΤΟ ΑΛΤΣΧΑΪΜΕΡ ΕΙΝΑΙ Ο ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ ΜΑΣ»

Εν όψει του Festival Alzheimer 2024, στο οποίο θα συμμετέχει ως ομιλήτρια, η νευρολόγος-ψυχίατρος Παρασκευή Σακκά μιλά στο OW για όλες τις τελευταίες εξελίξεις γύρω από την πρόληψη και αντιμετώπιση της νόσου.

Στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Μήνα Αλτσχάιμερ, το Σάββατο 14 και την Κυριακή 15 Σεπτεμβρίου 2024 διοργανώνεται για δεύτερη συνεχή χρονιά το Festival Alzheimer 2024, από την Εταιρεία Αlzheimer Αθηνών σε συνεργασία µε το Κέντρο Πολιτισµού Ίδρυµα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ). Στόχο έχει να ευαισθητοποιήσει, να ενημερώσει και να ψυχαγωγήσει τόσο το κοινό όσο και τους ασθενείς με άνοια και τις οικογένειές τους.

Τα άτομα με άνοια, με κυριότερη μορφή τη νόσο Alzheimer υπολογίζονται περί τους 250.000 στην Ελλάδα σήμερα, αριθμός που προβλέπεται να φτάσει το μισό εκατομμύριο τα επόμενα χρόνια, λόγω της αύξησης του προσδόκιμου επιβίωσης και κατά συνέπεια του αριθμού των ατόμων της τρίτης ηλικίας στη χώρα μας.

Αν είσαι παιδί των 80s όπως εγώ, το πιθανότερο είναι ότι σε έχει απασχολήσει το ενδεχόμενο να βρεθούν οι γονείς σου ανάμεσά τους. Ειδικά αν τελευταία παρατηρείς να φθίνει η μνήμη τους, να ξεχνούν λέξεις και γενικά να ατονεί η διάθεσή τους. Το επικείμενο φεστιβάλ στο ΚΠΙΣΝ είναι μια εξαιρετική ευκαιρία να ενημερωθούμε όλοι για όλα τα τελευταία δεδομένα σχετικά με τη νόσο Αλτσχάιμερ, για τις πιο αποτελεσματικές μεθόδους να την κρατήσει κανείς μακριά, ενώ οι μεγαλύτεροι σε ηλικία μπορούν να κάνουν εκεί τεστ μνήμης, να μάθουν για τις δωρεάν υπηρεσίες των διαθέσιμων δομών και να ακούσουν σημαντικούς επιστήμονες που ειδικεύονται στη νόσο να δίνουν πολύτιμες συμβουλές.

ΚΠΙΣΝ Σοφία Παπαστράτη

Μία από αυτούς η Παρασκευή Σακκά, Νευρολόγος – Ψυχίατρος και Πρόεδρος της Εταιρείας Alzheimer Αθηνών, η οποία μίλησε και στο OW για όλα τα τελευταία δεδομένα σχετικά με τη νόσο.

– Τελευταία μαθαίνουμε για όλο και περισσότερους ανθρώπους νεότερων ηλικιών που διαγιγνώσκονται με Αλτσχάιμερ. Έχει μειωθεί ο ηλιακός μέσος όρος των ατόμων που νοσούν;

Δεν είναι ακριβώς έτσι. Το 98% των ασθενών με άνοια είναι  άτομα της τρίτης ηλικίας, άνω των 65 ετών. Όσο μεγαλώνουμε, τόσο περισσότερο αυξάνεται και η πιθανότητα να πάθουμε άνοια. Σίγουρα, ασθενείς νεότεροι  με νόσο Αλτσχάιμερ υπήρχαν και θα υπάρχουν πάντα. Σήμερα διαγιγνώσκονται πιο εύκολα και τραβούν την προσοχή ακριβώς επειδή είναι νέοι άνθρωποι. Έχει υπάρξει ασθενής με Αλτσχάιμερ ηλικίας 40 χρονών. Αντιλαμβανόμαστε πόσο τραγικό είναι να χάνεις το μυαλό σου σε μία τόσο παραγωγική ηλικία.

– Πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι υπάρχει η δυνατότητα μέσα από μια συγκεκριμένη εξέταση αίματος να προβλεφθεί ο κίνδυνος εμφάνισης Αλτσχάιμερ ακόμα και πολλά χρόνια πριν τα συμπτώματα. Γίνεται ήδη αυτή η εξέταση και πόσο ακριβής είναι;

Η εξέταση αυτή δεν είναι απόλυτα τεκμηριωμένη, ωστόσο τα δεδομένα για την αξιοπιστία της ολοένα αυξάνονται. Σε λίγο χρόνο θα είναι διαθέσιμη ευρύτατα. Όσο περνάει ο καιρός φτάνουμε πιο κοντά στο σημείο να διαγνώσουμε την Αλτσχάιμερ πολλά χρόνια πριν καν εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα και αρχίσει η καταστροφή των εγκεφαλικών κυττάρων. Ήδη χρησιμοποιούμε εδώ και χρόνια την εξέταση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού για την εργαστηριακή τεκμηρίωση της νόσου.

iStock

– Έχει νόημα ένα άτομο με ιστορικό στη νόσο να κάνει από νεαρή ηλικία αυτή την εξέταση;

Δεν έχει νόημα!  Υπάρχει πιθανότητα η καταστροφή των κυττάρων του εγκεφάλου να αρχίσει έως και 20 χρόνια πριν από την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων. Δεν ξέρουμε, όμως, αν είναι στο γενετικό του πρόγραμμα του κάθε ατόμου να αρρωστήσει στα 70 ή στα 80  του χρόνια. Επομένως δεν μπορούμε να προβλέψουμε σε ποια ηλικία θα είναι διαγνωστική η εξέταση. Άλλωστε, ποια είναι η πραγματική χρησιμότητα και ποια θα είναι η διαχείριση μιας τέτοιας πληροφορίας; Δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή ριζική προληπτική θεραπεία. Επομένως τι κάνουμε; Κάνουμε πρόληψη, όπως πρέπει να κάνουμε όλοι οι άνθρωποι. Η πρόληψη της Αλτσχάιμερ είναι τρόπος ζωής.

– Δηλαδή;

• Ασκούμε το μυαλό μας με οποιονδήποτε τρόπο: Παραμένουμε ενεργοί και δραστήριοι πνευματικά.
• Ασκούμε το κορμί μας: Η σωματική άσκηση θεωρείται πολύ σημαντική και ειδικά η αεροβική γυμναστική που αυξάνει τους καρδιακούς παλμούς.
• Ρυθμίζουμε την αρτηριακή πίεση, το σάκχαρο, τη χοληστερίνη, ελέγχουμε το σωματικό βάρος, διακόπτουμε το κάπνισμα. Όλοι οι καρδιαγγειακοί παράγοντες κινδύνου πρέπει να ελέγχονται.
• Τρεφόμαστε υγιεινά: Λιγότερο κόκκινο κρέας, προτιμούμε όσπρια, φρούτα, πράσινα φυλλώδη κυρίως λαχανικά, ξηρούς καρπούς και ψάρια, ειδικά τα πλούσια σε ω3 λιπαρά.
• Η κοινωνικοποίηση και τα καλά κέφια παίζουν σημαντικό ρόλο στην πρόληψη της άνοιας.
• Η βαρηκοΐα είναι παράγοντας κινδύνου για νόσο Alzheimer και οι ηλικιωμένοι πρέπει να χρησιμοποιούν ακουστικά  εφ΄όσον χρειάζεται.

Τα πολλά χρόνια εκπαίδευσης σχετίζονται με μειωμένο κίνδυνο για εμφάνιση νόσου Αλτσχάιμερ, ενώ τελευταία στους παράγοντες κινδύνου έχει προστεθεί και η μόλυνση του περιβάλλοντος. Αυτά όμως πλέον δεν αποτελούν ατομική ευθύνη, αλλά είναι  ζήτημα πολιτικής των κρατών.

H Παρασκευή Σακκά

– Υπάρχουν νέα, πιο αποτελεσματικά φάρμακα για τη νόσο Αλτσχάιμερ;

Ναι. Εδώ και τρία χρόνια, μέσα στην πανδημία, ξεκίνησε μια καινούργια θεραπευτική εποχή για την νόσο: Τα μονοκλωνικά αντισώματα κατά του β-αμυλοειδούς είναι οι πρώτες αιτιολογικές θεραπείες για τη νόσο Αλτσχάιμερ. Πρόκειται για φάρμακα που στοχεύουν στην πηγή του προβλήματος καθαρίζοντας τον εγκέφαλο από το β-αμυλοειδές, ένα σκουπίδι, που αποτελεί  την κυριότερη αιτία που καταστρέφει τους φυσιολογικούς νευρώνες, τη νοητική λειτουργία και τη μνήμη ειδικότερα. Έχουμε μέχρι στιγμής τρία τέτοια μονοκλωνικά αντισώματα που έχουν πάρει έγκριση στις ΗΠΑ. Πρόκειται για εξαιρετικά ακριβές θεραπείες. Είναι σε ενέσιμη μορφή, απαιτούν νοσηλεία στο νοσοκομείο, έχουν αρκετές ανεπιθύμητες ενέργειες και χρειάζεται πολύ τακτική παρακολούθηση με μαγνητικές τομογραφίες γιατί μπορεί να προκαλέσουν οίδημα ή αιμορραγία στον εγκέφαλο των ασθενών που τα λαμβάνουν.

Τα μονοκλωνικά αντισώματα καθαρίζουν τον εγκέφαλο από το β-αμυλοειδές και και ανακόπτουν την εξέλιξη μέχρι και 30%, αρκεί να χορηγούνται στο πολύ αρχικό στάδιο  ή στο προστάδιο της νόσου Αλτσχάιμερ, ώστε να διασωθούν πολλά υγιή κύτταρα στον εγκέφαλο.

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων δεν έχει εγκρίνει τα μονοκλωνικά αντισώματα κατά του β-αμυλοειδούς με το σκεπτικό ότι έχουν πολλές ανεπιθύμητες ενέργειες. Στη Μεγάλη Βρετανία και σε κάποιες άλλες χώρες, εγκρίθηκαν με τις προϋποθέσεις και τους περιορισμούς που  επιβάλλονται και στις ΗΠΑ.

Πιστεύω πως τα μονοκλωνικά αντισώματα κατά του β-αμυλοειδούς θα εγκριθούν τελικά και στην Ευρώπη και θα καλύπτονται από τα ασφαλιστικά ταμεία. Γιατί η νόσος Αλτσχάιμερ είναι μία καταστρεπτική νόσος για το μυαλό των ανθρώπων, προκαλώντας ένα τεράστιο βάρος, πρακτικό, οικονομικό και συναισθηματικό για τις οικογένειες αλλά και για τον ίδιο τον ασθενή. Το να χάνεις το μυαλό σου, την προσωπικότητά σου είναι μια τραγική εμπειρία.

– Ακούγονται ελπιδοφόρα όλα αυτά.

Ακούγονται ελπιδοφόρα, αλλά είναι πολύς ο δρόμος μπροστά.

– Πώς μπορούμε να πείσουμε τους γονείς μας, που είναι πλέον κάποιας ηλικίας, να ελέγξουν τη μνήμη τους αν οι ίδιοι είναι σε άρνηση;

Τα καλά νέα είναι ότι σήμερα η πληροφορία διαχέεται πιο εύκολα, οπότε πολλοί ηλικιωμένοι ενημερώνονται από την τηλεόραση, από τα social media και από άλλες πηγές για τις ευκαιρίες δωρεάν εξέτασης των νοητικών λειτουργιών.

Μπορούμε να τους προτείνουμε ευχάριστες δραστηριότητες όπως π.χ. το φεστιβάλ στο ΚΠΙΣN που θα έχει τον κ. Σκαρμούτσο να μαγειρεύει υγιεινές συνταγές για νοητική ευεξία και  πρόληψη της άνοιας, ύστερα θα δείξουμε ασκήσεις γυμναστικής, ωραίες και απλές και όλοι θα περάσουμε ευχάριστα και εποικοδομητικά.

– Πώς μπορούμε να κρατήσουμε το μυαλό μας δραστήριο και αποδοτικό;

ΟΙ μελέτες έχουν δείξει ότι η νοητική άσκηση πρέπει να συνδυάζεται με τη σωματική άσκηση. Είναι καλό οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας να μη μένουν στα σπίτια τους, να είναι δραστήριοι, κοινωνικοί. Τα ΚΑΠΗ, για παράδειγμα, είναι πολύ καλός θεσμός.

iStock

– Έχει νόημα να πάρουμε στους γονείς μας συμπληρώματα διατροφής για τον εγκέφαλο;

Όχι, αυτά δεν έχει αποδειχτεί ότι βοηθούν. Βοηθά η υγιεινή διατροφή και οι φυσικές βιταμίνες που περιέχονται στα τρόφιμα, τα φρούτα, τα λαχανικά, οι  ξηροί καρποί, τα ψάρια, τα άσπρα κρέατα.

– Εμείς, λοιπόν, ως παιδιά ανθρώπων στην τρίτη ηλικία, τι πρέπει να παρατηρήσουμε στη συμπεριφορά τους που να μας υποψιάσει;

Αν αρχίσουν να ξεχνούν τόσο, ώστε να κάνουν αστοχίες καθημερινές, να δυσκολεύουν τη ζωή τους. Δεν λέμε να ξεχνούν κάτι μία στο τόσο, αυτό συμβαίνει σε όλους μας, αλλά να συμβαίνει αυτό συστηματικά.

Επιπλέον, αν διαταράσσεται πολύ ο λόγος τους. Το να ψάχνουμε ή να ξεχνάμε μία λέξη, ένα όνομα είναι στο πρόγραμμα μεγαλώνοντας.

Ένα ακόμα σύμπτωμα που χτυπάει καμπανάκι είναι η απάθεια. Η έλλειψη ενδιαφέροντος που δεν είναι κατάθλιψη μα έλλειψη ζωικής δύναμης, ορμής. Όλα αυτά αν τα παρατηρήσουμε, χωρίς να είμαστε υπερβολικοί, καλό είναι να τα ελέγξουμε.

Θέλω να τονίσω ότι στη γραμμή βοήθειας για την άνοια 1102 μπορεί κανείς να ρωτήσει οποιαδήποτε σχετική πληροφορία, για ιατρικά και μη θέματα, επιδόματα, δομές και υπηρεσίες κ.λ.π.

Μην ξεχνάμε ότι όλες οι υπηρεσίες της Εταιρείας Alzheimer Αθηνών προσφέρονται δωρεάν!

ΚΠΙΣΝ Ευτυχία Βλάχου

Το ΚΠΙΣΝ, στο πλαίσιο της συνεργασίας του με την Εταιρία Alzheimer Αθηνών, διοργανώνει τα τελευταία χρόνια την ξενάγηση «Μνήμη και Αισθήσεις» για ανθρώπους άνω των 65 ετών που θέλουν να ενισχύσουν τη μνήμη τους. Πρόκειται για έναν περίπατο – εμπειρία στο Πάρκο Σταύρος Νιάρχος που θέτει σε λειτουργία την αφή, την οσμή, την όραση και την ακοή τους, επιβεβαιώνοντας τη σπουδαιότητα της πρακτικής ενεργοποίησης καθημερινών λειτουργιών ως εργαλείο νοητικής ενδυνάμωσης. Οι επόμενες ξεναγήσεις έχουν προγραμματιστεί για τις 17/9 και τις 22/10. Η είσοδος είναι ελεύθερη με προκράτηση θέσης καλώντας στο τηλεφωνικό κέντρο (2168091000). Περισσότερες πληροφορίες εδώ.