ΣΤΟ ΤΟΚΙΟ ΤΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΤΟΥΑΛΕΤΕΣ ΤΙΣ ΣΧΕΔΙΑΣΑΝ ΔΙΑΣΗΜΟΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΕΣ

Κορυφαίοι αρχιτέκτονες ανέλαβαν ένα φιλόδοξο project στην καρδιά του Τόκιο: να σχεδιάσουν δημόσιες τουαλέτες! Το αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό.

16 κορυφαίοι αρχιτέκτονες, εκ των οποίων και οι Kengo Kuma, Tadao Ando, Shigeru Ban και Toyo Ito, ανέλαβαν ένα φιλόδοξο project στην καρδιά της ιαπωνικής πρωτεύουσας: σχεδίασαν μοναδικά κτίρια που κοσμούν το κέντρο του Τόκιο, την Shimbuya – δεν πρόκειται όμως για κτίρια κάποιας όπερας, βιβλιοθήκης ή μουσείου, αλλά για 17 δημόσιες τουαλέτες!

Το αποτέλεσμα είναι άκρως επιτυχημένο, και τα κτίρια αυτά αποτελούν μάλιστα το φόντο της τελευταίας ταινίας του σπουδαίου Γερμανού σκηνοθέτη Βιμ Βέντερς, «Perfect days» (Βραβείο Καλύτερης Ανδρικής Ερμηνείας, Φεστιβάλ Καννών 2023).

Οι διάσημοι αρχιτέκτονες, ως επί το πλείστον Ιάπωνες, μέσα σε έξι χρόνια (2018-2024) έδωσαν σάρκα και οστά στο Tokyo Toilet Project δημιουργώντας hi-tech, δημόσιες τουαλέτες φιλικές στη χρήση, εναρμονισμένες με το φυσικό περιβάλλον με το οποίο γειτνιάζουν. «Ο κόσμος θεωρούσε ως τώρα τις δημόσιες τουαλέτες ως αναγκαίο κακό, ως κάτι δυσάρεστο. Αυτή την αντίληψη ήθελα να ανατρέψω και να δείξω πως οι τουαλέτες μπορούν να γίνουν τα κτίρια που θα αναβαθμίσουν την εικόνα μιας περιοχής», λέει ο Kengo Kuma, ο οποίος δημιούργησε ένα μικρό «χωριό» από ξύλινα σπιτάκια-τουαλέτες, μέσα σε ένα μεγάλο πάρκο του δήμου της Shimbuya.

Ο Kengo Kuma δημιούργησε ένα μικρό «χωριό» από ξύλινα σπιτάκια-τουαλέτες, μέσα σε ένα μεγάλο πάρκο του δήμου της Shimbuya.

Ως ο πλέον πολυσύχναστος και πιο τουριστικός δήμος της πόλης –του οποίου τη διάσημη διασταύρωση Shimbuya Crossing διασχίζουν καθημερινά 2,4 εκατομμύρια άτομα– είχε ξεκάθαρα ανάγκη από αυτές τις δημόσιες εγκαταστάσεις. Οι νέες δημόσιες τουαλέτες έχουν ενθουσιάσει ντόπιους και επισκέπτες, ενώ μάλιστα αποτελούν πλέον και τουριστικό αξιοθέατο, με τους λάτρεις της αρχιτεκτονικής να τις αναζητούν με τον χάρτη στο χέρι.

«Στόχος είναι να γίνει πραγματικότητα μια κοινωνία όπου κάθε είδος διαφορετικότητας είναι αποδεκτό, χτίζοντας δημόσιες τουαλέτες», σημειώνουν οι υπεύθυνοι του project. «Αυτές οι 17 δημόσιες τουαλέτες μπορούν να χρησιμοποιηθούν άνετα από όλα τα άτομα, ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας ή αναπηρίας. Η δύναμη του σχεδιασμού και της δημιουργικότητας των 16 αρχιτεκτόνων έδειξε τι μπορεί να πετύχει μια νέα κοινωνία».

Το χρωματιστό γυαλί που επέλεξε αντί για τοίχους ο Shigeru Ban, ο μόνος αρχιτέκτονας που σχεδίασε δύο ξεχωριστές εγκαταστάσεις, έξω από δύο διαφορετικά πάρκα της πόλης, τραβάει το δίχως άλλο την προσοχή και σε κάνει να αναρωτιέσαι αν είναι όντως διαφανές.

Οι τουαλέτες που σχεδίασε ο Shigeru Ban.

Όταν οι τουαλέτες που σχεδίασε ο Ban –ο οποίος είναι και κάτοχος του Βραβείου Pritzker, του «Νόμπελ» της Αρχιτεκτονικής– είναι κενές, τα τζάμια είναι διάφανα και μπορεί κανείς να δει μέσα, όταν όμως κανείς κλειδώσει –από μέσα– τα τζάμια γίνονται αδιαφανή και επιτυγχάνεται η ιδιωτικότητα.

Τα τζάμια στις τουαλέτες που σχεδίασε ο Shigeru Ban είναι διάφανα και μπορεί κανείς να δει μέσα, όταν όμως κανείς κλειδώσει –από μέσα– τα τζάμια γίνονται αδιαφανή.

Ο επίσης «Νομπελίστας» –κάτοχος Βραβείου Pritzker Tadao Ando–, από την άλλη, δημιούργησε στο πάρκο Jingu-Dori μια κατασκευή κυκλικού σχήματος, θέλοντας να εκφράσει «την ενότητα του πλανήτη μας», συμπληρώνοντας πως «οι άνθρωποι δεν είμαστε ένα αποκομμένο νησί, συνυπάρχουμε με τη φύση, ως ένα. Εξερευνώντας την έννοια την Ιαπωνίας, την ομορφιά αυτού του έθνους, διαπιστώνουμε πως η ομορφιά και η καθαριότητα πάνε χέρι-χέρι».

O Pritzker Tadao Ando δημιούργησε στο πάρκο Jingu-Dori μια κατασκευή κυκλικού σχήματος, θέλοντας να εκφράσει «την ενότητα του πλανήτη μας».

Την ιδέα για το project, το οποίο και χρηματοδότησε, είχε το 2018 ο Koji Yanai, ενώ η διαχείριση ήταν του Nippon Foundation, σε συνεργασία με τον δήμο της Shimbuya (στον οποίο έχει περάσει αποκλειστικά η διαχείριση από τον Απρίλιο του 2024). Το project υλοποιήθηκε σε συνεργασία με τον DAIWA  HOUSE INDUSTRY CO., LTD, ως προς την κατασκευή και τον σχεδιασμό των τουαλετών, και με την TOTO Co., Ltd, συμβουλευτικά ως προς τον εξοπλισμό και τη διάταξη.

Στις υπερσύγχρονες αυτές τουαλέτες υπάρχουν φυσικά οι λεκάνες με τον ενσωματωμένο εξοπλισμό προσωπικής υγιεινής, αλλά και χώροι φροντίδας βρεφών, εξοπλισμός για καθαρισμό κολεοστομίας, παιδικές τουαλέτες και παιδικό κάθισμα (για να περιμένει το παιδί τον ενήλικα που είναι στην τουαλέτα), ενώ σε κάποιες από τις εγκαταστάσεις οι επισκέπτες μπορούν να ενεργοποιούν τον εξοπλισμό (πόρτες, καζανάκι, κλπ) και μέσω ομιλίας. Ο έλεγχος της λειτουργίας όλων των συστημάτων είναι διαρκής, όπως και ο καθαρισμός: απλός καθαρισμός πραγματοποιείται τρεις φορές την ημέρα, ενώ βαθύτερος κάθε εβδομάδα και κάθε μήνα.

Το εσωτερικό της υπερσύγχρονης τουαλέτας που σχεδίασε ο Sou Fujimoto.

«Αυτές οι τουαλέτες αποτελούν ένα ύμνο στην ανθρώπινη φύση και χαίρομαι πολύ που δημιουργήθηκαν. Η φιλοξενία πρέπει να πηγάζει από την καρδιά, γι’ αυτό και νιώθω πως αυτές οι τουαλέτες αντιπροσωπεύουν τη φιλοξενία και την ευγένεια μιας νέας εποχής», καταλήγει ο Kengo Kuma.