ΠΩΣ ΘΑ ΒΟΗΘΗΣΕΙΣ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΣΟΥ ΝΑ ΡΥΘΜΙΖΕΙ ΤΑ ΕΝΤΟΝΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΤΟΥ;

Η συρρύθμιση των συναισθημάτων, γνωστή ως co-regulation, είναι ένα εργαλείο, το οποίο αν καταφέρει να κατακτήσει το παιδί, θα το βοηθά ψυχολογικά σε κάθε κρίσιμη στιγμή της ζωής του.

Πώς μπορείς να βοηθήσεις το παιδί σου να ρυθμίζει τα έντονα συναισθήματά του; Τι είναι το co-regulation που αξίζει ένας γονιός να βοηθήσει το παιδί του να κατακτήσει;

Όταν το 3χρονο παιδί σου ξαπλώνει στο πάτωμα ουρλιάζοντας και κλαίγοντας στη μέση του σουπερμάρκετ επειδή αρνείσαι να του πάρεις γαριδάκια ή όταν το 13χρονο παιδί σου σου κλείνει την πόρτα του δωματίου του  κατάμουτρα φωνάζοντας «εύχομαι να μην υπήρχες!» οι προκλήσεις που καλείσαι να διαχειριστείς είναι δύο.

Καταρχάς, πρέπει να συγκρατήσεις τον δικό σου θυμό και να αναζητήσεις κάθε ψήγμα υπομονής που σου έχει απομείνει για να μην εκραγείς εξίσου έντονα, λέγοντας και κάνοντας πράγματα που αργότερα θα μετανιώσεις.

Κατά δεύτερον, χρειάζεται να υποστηρίξεις το παιδί σου που εκείνη τη στιγμή αδυνατεί να διαχειριστεί τα έντονα συναισθήματα που το κατακλύζουν. Και πρέπει να το κάνεις με τέτοιον τρόπο, ώστε να του διδάξεις ταυτόχρονα πώς θα αναπτύξει την ικανότητα να αυτο-ρυθμίζεται όταν θα βιώνει αντίστοιχες κρίσιμες καταστάσεις στο μέλλον.

Οι δύο αυτές ικανότητες αποτελούν την καρδιά της συρρύθμισης των συναισθημάτων (co-regulation κατά την επιστημονική ορολογία), ενός εργαλείου που σε λίγους από εμάς είναι έμφυτα ενσωματωμένο. Οι περισσότεροι χρειάζεται να το καλλιεργήσουμε με υπομονή και εξάσκηση, ακολουθώντας τις οδηγίες των ειδικών.

Τι είναι το co-regulation και πώς βοηθά τα παιδιά;

«Το co-regulation είναι μία υποστηρικτική, διαδραστική και δυναμική διαδικασία», λέει η παιδοψυχολόγος και λέκτορας στο Τμήμα Ψυχιατρικής του Harvard Medical School, Dr Lauren Marchette. Μέσα από την τρυφερή και με νοιάξιμο αλληλεπίδραση, οι φροντιστές μαθαίνουν στα παιδιά τρόπους να ρυθμίζουν τα συναισθήματά τους κατά τις δύσκολες φάσεις της ζωής.

«Επί της ουσίας, το co-regulation είναι το να συνδέεσαι με ένα παιδί, το οποίο βρίσκεται σε σύγχυση, και να μπορείς να εκτιμήσεις τι ακριβώς χρειάζεται εκείνη τη στιγμή για να ηρεμήσει», συνεχίζει.

Για να μπορέσει, βέβαια, ο γονιός να το κάνει αυτό, χρειάζεται να καταλάβει και να ενδεχομένως να επεκτείνει τις δικές του συναισθηματικές δεξιότητες και τους περιορισμούς. Τα συναισθήματα είναι συχνά μεταδοτικά, είτε κανείς είναι συγχυσμένος είτε γαλήνιος.

iStock

«Το δύσκολο μέρος της ρύθμισης είναι να αναγνωρίσουν οι ενήλικες πώς νιώθουν οι ίδιοι και να καταφέρουν να αυτο-ρυθμιστούν, ώστε να μπορούν έπειτα να βοηθήσουν τα παιδιά τους να κάνουν το ίδιο. Αν το κάνουν αυτό, θα έχουν μεταδώσει στο παιδί ένα πολύτιμο εργαλείο για τη μελλοντική του ζωή», συμπληρώνει η Dr Marchette.

Τι σημαίνει αυτο-ρυθμίζομαι;

Η αυτο-ρύθμιση μπορεί να έχει πολλές διαφορετικές εκφάνσεις:

• Συναισθηματική επίγνωση, ώστε να μπορείς να καταλαβαίνεις τι νιώθεις και γιατί
• Δεξιότητες συναισθηματικής ρύθμισης, όπως η ικανότητα να «μπαίνεις στα παπούτσια του άλλου»
• Κοινωνικές δεξιότητες, όπως η εξάσκηση της υπομονής
• Το να δείχνεις προσοχή και να παραμένεις συγκεντρωμένος/η όταν χρειάζεται
• Επίλυση προβλημάτων
• Ευέλικτη σκέψη
• Δεξιότητες διαχείρισης χρόνου
• Καθορισμός του στόχου

iStock

Πώς μπορείς να εκπαιδεύσεις το παιδί σου στην αυτο-ρύθμιση

Όταν ένα παιδί μαθαίνει μέσω του co-regulation, ουσιαστικά δηλαδή μέσω του γονιού, να ρυθμίζει τα συναισθήματά, θα είναι σε θέση μεγαλώνοντας να:

• Διαχειρίζεται το στρες
• Αντιστέκεται στην άμεση ικανοποίηση των αναγκών του
• Αποφεύγει τις επιπόλαιες αποφάσεις
• Κάνει και  τηρεί πλάνα
• Λύνει προβλήματα
• Προσαρμόζεται στις προκλήσεις
• Παίρνει υγιή ρίσκα

Έρευνες έχουν δείξει ότι το να έχει κανείς την ικανότητα να αυτο-ρυθμίζεται συνδέεται με οφέλη στη ζωή, όπως υψηλότερο εισόδημα και χαμηλότερα ποσοστά καταχρήσεων και βίας.

Όλα αυτά, όμως, δεν μπορούν να επιτευχθούν αν ο γονιός δεν έχει αναπτύξει μια ζεστή σχέση με το παιδί, η οποία να διέπεται από δομή και όρια. «Τα παιδιά μόνο να κερδίσουν έχουν από συνεπείς, προβλέψιμες ρουτίνες με ξεκάθαρες προσδοκίες και συνέπειες», λέει η Dr Marchette.

Όταν, βέβαια, ένα παιδί αρχίζει να βιώνει έντονα, δύσκολα συναισθήματα, το co-regulation εφαρμόζεται διαφορετικά, ανάλογα και με τον χαρακτήρα του παιδιού και με τη συνθήκη. Τα βήματα, ωστόσο, που καλείται να ακολουθήσει ο γονιός είναι, σύμφωνα με την ψυχολόγο, παρόμοια:

«Καταρχάς, ο γονιός πρέπει να κάνει μία παύση και να ρυθμίσει τα δικά του συναισθήματα παίρνοντας μια βαθιά ανάσα. Έπειτα, χρειάζεται να επικυρώσει τα συναισθήματα του παιδιού, παρατηρώντας τη συμπεριφορά του και αποφασίζοντας πώς θα αντιδράσει στη συνέχεια, τόσο λεκτικά όσο και μη λεκτικά, π.χ. με ένα άγγιγμα», συμπληρώνει η ίδια.

iStock

To παράδειγμα της Dr Marchette για να καταλάβουμε πώς λειτουργεί το co-regulation

Ακούς τον 12χρονο γιο σου να σκίζει χαρτιά και να πετά θυμωμένος βιβλία στο πάτωμα του δωματίου του. Πηγαίνεις μέσα και γκρινιάζει ότι δεν μπορεί να γράψει την έκθεση που του έχει ζητηθεί στο σχολείο, λέγοντας «μισώ τη Γλώσσα!» και «είμαι άχρηστος!». Το καλύτερο που έχεις να κάνεις τη στιγμή εκείνη είναι να του δώσεις λίγο χρόνο να ηρεμήσει, χωρίς απαραίτητα να μιλήσεις.

Έπειτα από μερικές στιγμές σιωπής, έχει νόημα να επικυρώσεις αυτό που νιώθει, λέγοντας κάτι όπως «έχεις κουραστεί πολύ με αυτό ε;» και στη συνέχεια να του πεις «πάμε να πιούμε λίγο νερό;». Αφού πιείτε λίγο νερό, μπορείς να προτείνεις κάτι όπως αυτό: «θες να σκεφτούμε μαζί ένα καλό πλάνο για να τελειώσεις με αυτή την εργασία;» Και κάπως έτσι, το πρόβλημα οδηγείται στη λύση του.

Θες περισσότερη βοήθεια στο πώς να εφαρμόσεις το co-regulation; Η Dr Marchette προτείνει να παρακολουθήσεις αυτό το βίντεο της Αμερικανικής Διοίκησης για Παιδιά και Οικογένειες, στο οποίο δίνουν συμβουλές, εξειδικευμένοι στην παιδική ψυχολογία θεραπευτές.