ΠΙΣΤΕΥΕΙΣ ΠΩΣ ΤΟ ΒΑΣΙΚΟ ΜΑΥΡΙΣΜΑ ΣΕ ΠΡΟΦΥΛΑΣΣΕΙ ΑΠΟ ΕΓΚΑΥΜΑ;

Βγαίνεις στον ήλιο προσεκτικά, έχεις πάρει χρώμα και νομίζεις ότι το μαύρισμα σε προστατεύει από το έγκαυμα. Είναι όμως έτσι; Για να το καταλάβουμε, ας δούμε γιατί και πώς μαυρίζει το δέρμα μας.

Το μαύρισμα κάνει το δέρμα μας να φαίνεται πιο εντυπωσιακό, ενώ κρύβει ατέλειες. Αυτό είναι μια αλήθεια για την αγαπημένη συνήθεια εκατομμυρίων κατοίκων του πλανήτη. Δεν είμαι, όμως, σίγουρη πως όλοι γνωρίζουμε τι είναι στην πραγματικότητα το μαύρισμα!

Ας εξηγήσουμε λοιπόν τα βασικά, καθώς φαίνεται πως υπάρχει μια σύγχυση επί των κινδύνων, όπως έδειξε πρόσφατη έρευνα που έγινε στις ΗΠΑ. Σε αυτήν:

• το 22% είπε πως το βασικό μαύρισμα αποτρέπει τα εγκαύματα,
• το 20% δήλωσε πως πρόκειται για συνήθεια που είναι ασφαλής, εφόσον δεν καιγόμαστε,
• το 18% δήλωσε ότι το βασικό μαύρισμα μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου του δέρματος.

Έτσι, φάνηκε πως ουδείς ήξερε τι είναι το μαύρισμα.

Πώς γίνεται το μαύρισμα του δέρματος

Η αλλαγή στο χρώμα του δέρματος προκύπτει από την αύξηση της μελανίνης (βλ. χρωστικής του δέρματος, των μαλλιών και των ματιών) και είναι σημάδι βλάβης. Το δέρμα μας αντιδρά στη φθορά που προκαλούν οι ακτίνες UV, ώστε να μην επεκταθεί. Δηλαδή, η παραγωγή μελανίνης αυξάνεται, ώστε να προστατευτεί το μεγαλύτερο όργανο που έχουμε πάνω μας από περαιτέρω βλάβες. Η αύξηση της μελανίνης μπορεί να προκαλέσει σκουρόχρωμο τόνο στο δέρμα εντός των προσεχών 48 ωρών.

iStock

Θα μπορούσαμε να πούμε πως δεν υπάρχει ασφαλές μαύρισμα. Αυτό που υπάρχει (βάσει ερευνών) είναι ο κίνδυνος για επιτάχυνση της εμφάνισης πρόωρης γήρανσης (ρυτίδων, δερματώδους και ζαρωμένου δέρματος και σκούρων κηλίδων) και ανομοιόμορφου τόνου στο δέρμα, συν οι πιθανότητες καρκίνου του δέρματος.

Τα αίτια της πρόωρης γήρανσης δεν έχουν γίνει πλήρως κατανοητά. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η έκθεση σε επιβλαβείς ακτίνες UV χωρίς προστασία διασπά τις ίνες κολλαγόνου και ελαστίνης στο υγιές νεανικό δέρμα, και προκαλεί ρυτίδες και χαλαρές πτυχές.

Τα συχνά ηλιακά εγκαύματα ή οι ώρες μαυρίσματος μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα το μόνιμο σκουρόχρωμο δέρμα και τις σκούρες κηλίδες.

Τέσσερις βασικοί μύθοι για το μαύρισμα

Μύθος #1: Το μαύρισμα μας προστατεύει από τα ηλιακά εγκαύματα

Η αλήθεια είναι πως το βασικό μαύρισμα προσφέρει ελάχιστη αντηλιακή προστασία, η οποία εκτιμάται ότι αναλογεί περίπου σε 2 έως 4 SPF. Ως εκ τούτου, δεν αποτελεί ασφαλή τρόπο για να αποφύγουμε τα ηλιακά εγκαύματα.

Μύθος #2: Το σολάριουμ είναι πιο ασφαλές από τον ήλιο

Τα σολάριουμ εκπέμπουν ακτίνες UV ακριβώς όπως ο ήλιος, άρα μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο καρκίνου του δέρματος, όπως το κάνει ο ήλιος.

iStock

Μύθος #3: Τα άτομα με πιο σκούρο δέρμα δεν χρειάζονται αντηλιακή προστασία

Όλοι χρειαζόμαστε αντηλιακή προστασία, ανεξάρτητα από την ηλικία και το χρώμα του δέρματος. Ενώ η μελανίνη (η χρωστική ουσία που δίνει στο δέρμα το χρώμα του) προσφέρει κάποια φυσική προστασία, οι ακτίνες UV μπορούν ακόμα να βλάψουν όλα τα δέρματα.

Μύθος #4: Μόνο οι ακτίνες UVB είναι επιβλαβείς

Και οι UVB, αλλά και οι UVA συμβάλλουν στη βλάβη του δέρματος. Οι ακτίνες UVA διεισδύουν βαθύτερα στο δέρμα και συνδέονται με την πρόωρη γήρανση, ενώ οι ακτίνες UVB προκαλούν ηλιακά εγκαύματα και συμβάλλουν στον καρκίνο του δέρματος.

Γιατί καίγεσαι

Για όσα ακολουθούν εμπιστευτήκαμε το Skin Cancer Foundation και τις οδηγίες του αμερικανικού FDA.

Το κοκκίνισμα που αποκτάς όταν δεν προσέχεις λέγεται επισήμως ερύθημα. Όπως και να το πεις, πρόκειται για ηλιακό έγκαυμα, είναι μορφή βραχυπρόθεσμης βλάβης στο δέρμα και ένα από τα πιο εμφανή σημάδια έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία και βλάβη του δέρματος. Συχνά χαρακτηρίζεται από ερυθρότητα και ξεφλούδισμα.

iStock

Κοκκινίζεις γιατί οι ακτίνες UV φτάνουν στο δέρμα σου και καταστρέφουν τα κύτταρα της επιδερμίδας. Το ανοσοποιητικό σύστημα σπεύδει να σε «σώσει», αυξάνοντας τη ροή του αίματος στις πληγείσες περιοχές. Το αίμα δίνει το ερυθρό χρώμα και προκαλεί τη θερμότητα στο καμένο δέρμα. Την ίδια ώρα, τα κατεστραμμένα κύτταρα απελευθερώνουν χημικές ουσίες που στέλνουν μηνύματα τα οποία ο εγκέφαλος «μεταφράζει» ως επώδυνη αίσθηση καψίματος.

Ακολούθως, τα λευκά αιμοσφαίρια που βοηθούν στην προστασία μας από μολύνσεις και ασθένειες επιτίθενται και αφαιρούν τα κατεστραμμένα κύτταρα του δέρματος. Αυτή η διαδικασία προκαλεί τη φαγούρα και το ξεφλούδισμα του δέρματος που έχει καεί από τον ήλιο.

Όταν η κατάσταση δεν είναι σοβαρή, αρκούν τα δροσερά μπάνια και οι κρέμες υδροκορτιζόνης, συν τα αναλγητικά.

Τα σοβαρά ηλιακά εγκαύματα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως επείγουσα ιατρική κατάσταση. Χαρακτηρίζονται από μια μεγάλη περιοχή κόκκινου δέρματος με φουσκάλες και συνοδεύονται από πονοκέφαλο, πονοκέφαλο, πυρετό ή ρίγη.

Το μαύρισμα και... τα μάτια σου

Πέραν του δέρματός μας, μπορούμε να κάψουμε και τα μάτια μας αν δεν φοράμε γυαλιά ηλίου για να τα προστατεύσουμε από την ηλιακή ακτινοβολία.

iStock

Η φωτοκερατίτιδα είναι το ηλιακό έγκαυμα του κερατοειδούς και προκαλείται από την έντονη έκθεση του ματιού στις ακτίνες UVC/UVB. Η πιο επικίνδυνη συνθήκη είναι το σολάριουμ και τα συμπτώματα ο πόνος, το πρησμένο βλέφαρο, η αίσθηση πως έχει μπει άμμος στο μάτι και η θολή όραση.

Δεδομένου ότι ο κερατοειδής συνήθως επουλώνεται σε 24 έως 48 ώρες, τα συμπτώματα δεν είναι μακροχρόνια. Ο επαγγελματίας υγείας είναι ο μόνος που μπορεί να μας σώσει.