ΙΠΠΟΛΥΤΟΣ-ΦΑΙΔΡΑ: ΜΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΗ ΣΤΙΣ ΕΜΒΛΗΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΔΑΥΡΟ

Με αφορμή τη συμπλήρωση 70 χρόνων από την παράσταση της τραγωδίας «Ιππόλυτος» του Ευριπίδη στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, ο Εκθεσιακός Χώρος Επιδαύρου φιλοξενεί φέτος την έκθεση «Ιππόλυτος-Φαίδρα» και προσφέρει μια γοητευτική αναδρομή στις παραστάσεις του «Ιππόλυτου» από τη δεκαετία του 1950 έως σήμερα.

Μια υπέροχη συμπληρωματική εμπειρία περιμένει φέτος του θεατές των παραστάσεων στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου. Με αφορμή τη συμπλήρωση 70 χρόνων από την παράσταση της τραγωδίας «Ιππόλυτος» του Ευριπίδη, ο Εκθεσιακός Χώρος Επιδαύρου, που επαναλειτουργεί για δεύτερη συνεχή χρονιά, φιλοξενεί φέτος μία έκθεση αφιερωμένη στις τραγικές μορφές του Ιππόλυτου και της Φαίδρας.

Η έκθεση με τίτλο «Ιππόλυτος-Φαίδρα» προσφέρει μια συναρπαστική αναδρομή στις παραστάσεις των αντίστοιχων τραγωδιών στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου από τη δεκαετία του 1950 έως σήμερα, παρουσιάζοντας πολύτιμα τεκμήρια από τα αρχεία του Φεστιβάλ και του Εθνικού Θεάτρου, καθώς και άλλων πολιτιστικών οργανισμών και θιάσων, όπως κοστούμια, μάσκες, μακέτες, παρτιτούρες και οπτικοακουστικό υλικό.

Λίγο πριν τα πολυαναμενόμενα εγκαίνια της έκθεσης την Παρασκευή 5 Ιουλίου, το OW μίλησε με τους συντελεστές της για την ιδέα αλλά και την υλοποίησή της, καθώς και για το τι θα δει το κοινό που θα την επισκεφθεί.

Η εικόνα προέρχεται από το εξώφυλλο του προγράμματος της παράστασης του Ιππόλυτου του Ευριπίδη στην Επίδαυρο σε σκηνοθεσία Δημήτρη Ροντήρη (Εθνικό Θεάτρο, 11 Ιουλίου 1954). © Αρχείο Βιβλιοθήκης Εθνικού Θεάτρου Ευγενική παραχώρηση από το αρχείο του Εθνικού Θεάτρου

Η μεγαλύτερη πρόκληση στην πραγματοποίηση της έκθεσης

«Η πρόκληση είναι η έκθεση να προσφέρει στους θεατές που προσέρχονται να παρακολουθήσουν τις παραστάσεις στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου μια "συμπληρωματική" αλλά ενδιαφέρουσα εμπειρία της αναδρομής σε παλαιότερες παραστάσεις, μέσα από τα διαθέσιμα τεκμήρια και της γνωριμίας με σημαντικούς σταθμούς στην εξέλιξη της σκηνικής πράξης», αναφέρει ο Παναγιώτης Μιχαλόπουλος, επιστημονικός υπεύθυνος της έκθεσης και Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών ΕΚΠΑ.

Ο κ. Μιχαλόπουλος αναφέρθηκε στα δύο κυρίαρχα σημεία της έκθεσης: «Το πρώτο είναι ο εμβληματικός χαρακτήρας της παράστασης του "Ιππόλυτου" του Ευριπίδη το 1954, που έδωσε το έναυσμα για την καθιέρωση τον επόμενο χρόνο των Επιδαυρίων, και το δεύτερο σημείο είναι η παράσταση της "Φαίδρας" του Ρακίνα από το Εθνικό Θέατρο της Μεγάλης Βρετανίας, καθώς αποτελεί ένα από τα καλλιτεχνικά γεγονότα που σηματοδότησαν την πρόθεση του Φεστιβάλ την τελευταία εικοσαετία να επαναπροσδιορίσει και να ανανεώσει τον θεσμό των Επιδαυρίων, περιλαμβάνοντας στο πρόγραμμά του νέες σκηνικές αναγνώσεις και ενσωματώνοντας ξένες θεατρικές παραδόσεις. Αυτή η καλειδοσκοπική εικόνα των ποικίλων ερμηνειών θα θέλαμε να είναι το στίγμα της έκθεσης».

Η Helen Mirren ως Φαίδρα στην παράσταση της Φαίδρας του Ρακίνα στην Επίδαυρο σε σκηνοθεσία Nicholas Hytner (Εθνικό Θέατρο Μεγάλης Βρετανίας, 2009). Φωτογραφία: Εύη Φυλακτού / Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Τι θα δει ο επισκέπτης στην έκθεση στην Επίδαυρο

Η έκθεση περιλαμβάνει πλούσιο φωτογραφικό υλικό, θεατρικά προγράμματα, κοστούμια, φροντιστηριακά αντικείμενα, μακέτες, σχέδια σκηνικών και κοστουμιών, παρτιτούρες, ηχητικά αποσπάσματα και video. «Το παλαιότερο οπτικοακουστικό τεκμήριο που περιλαμβάνεται στην έκθεση είναι η ταινία επικαίρων της ΕΡΤ με θέμα την παράσταση του "Ιππόλυτου" σε σκηνοθεσία Δημήτρη Ροντήρη από το Εθνικό Θέατρο το 1954». αναφέρει η θεατρολόγος Κωνσταντίνα Νικολοπούλου, που είχε την ευθύνη της έρευνας και της τεκμηρίωσης. «Ακόμη, περιλαμβάνονται ηχητικά αποσπάσματα από τις παραστάσεις του "Ιππόλυτου" κατά τις δεκαετίες του 1970 και του 1980, από το Αρχείο του Εθνικού Θεάτρου, που ανοίγουν στον επισκέπτη ένα "παράθυρο" τόσο στις ερμηνείες σημαντικών ηθοποιών όσο και στις μουσικές συνθέσεις σημαντικών συνθετών. Τέλος, δεν λείπουν αποσπάσματα από τις βιντεοσκοπήσεις των σύγχρονων παραστάσεων, όπως η βιντεοσκόπηση της γενικής δοκιμής της "Φαίδρας" του Ρακίνα από το Εθνικό Θέατρο Μεγάλης Βρετανίας το 2009, από το Αρχείο του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου».

Έχοντας καταδυθεί στον πλούτο των εξαιρετικής ιστορικής σημασίας τεκμηρίων, της ζητήσαμε να ξεχωρίσει αυτό που είχε ιδιαίτερη αξία για την ίδια. «Στόχος είναι ο κάθε επισκέπτης να κάνει τη δική του διαδρομή και να σταθεί σε ό,τι αγγίξει εκείνον. Εγώ θα ξεχώριζα τα χειρόγραφα του Δημήτρη Ροντήρη, τα οποία περιλαμβάνονται στην έκθεση χάρη στην ευγενική παραχώρηση του Δήμου Πειραιά, ο οποίος τηρεί το Αρχείο Ροντήρη και τα οποία αποτυπώνουν τη σχέση του σκηνοθέτη με τον Δημήτρη Μητρόπουλο. Επίσης, θα στεκόμουν στην έκδοση του "Ιππόλυτου" του Ευριπίδη σε απόδοση Κώστα Βάρναλη από τις Εκδόσεις Κέδρος, η οποία βρέθηκε στο αρχείο του Σπύρου Α. Ευαγγελάτου και φέρει χειρόγραφες σημειώσεις του σκηνοθέτη».

Ο Μηνάς Χατζησάββας ως Ιππόλυτος και η Μπέττυ Αρβανίτη ως Φαίδρα στην παράσταση του Ιππόλυτου του Ευριπίδη στην Επίδαυρο σε σκηνοθεσία Γιάννη Χουβαρδά (Εθνικό Θεάτρο, 1989). © Αρχείο Γιάννη Χουβαρδά

Πόσο εύκολο ήταν να συγκεντρωθούν όλα αυτά τα τεκμήρια; «Οι όποιες δυσκολίες αμβλύνθηκαν χάρη στην πρόθυμη ανταπόκριση των φορέων που διέθεταν το αρχειακό υλικό», αναφέρει η κ. Νικολοπούλου. «Δεδομένου ότι η πλειοψηφία των παραστάσεων που περιλαμβάνονται στην έκθεση είναι παραστάσεις του Εθνικού Θεάτρου, ήταν καθοριστική η γόνιμη συνεργασία μας με το Εθνικό για την πραγματοποίησή της. Ακόμη, ιδιαίτερης σημασίας ήταν η συμβολή των Φωτογραφικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη, του Αρχείου Δημήτρη Ροντήρη/Δήμου Πειραιά, του Αρχείου Γιώργου Πάτσα, του Αρχείου Σπύρου Α. Ευαγγελάτου, του Εθνικού Θεάτρου της Μεγάλης Βρετανίας, του ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ και της ΕΡΤ Α.Ε. Συγχρόνως, οι ιδιώτες στους οποίους απευθυνθήκαμε αναζητώντας αρχειακό υλικό και πληροφορίες, είτε καλλιτέχνες είτε ερευνητές, ανταποκρίθηκαν με γενναιοδωρία, συζήτησαν μαζί μας και εμπλούτισαν καθοριστικά την έκθεσή μας. Πρέπει να αναφέρουμε τον Γιάννη Χουβαρδά, τον Νίκο Περέλη, τη Λαλούλα Χρυσικοπούλου, τον Χρήστο Κόκκινο και τον Χρήστο Ηλ. Κολοβό».

Σχέδιο του Γιώργου Πάτσα για το κοστούμι της Αρτέμιδος στην παράσταση του Ιππόλυτου του Ευριπίδη στην Επίδαυρο σε σκηνοθεσία Σπύρου Α. Ευαγγελάτου (Εθνικό Θεάτρο, 1973). ©Αρχείο Γιώργου Πάτσα

Ο χώρος της έκθεσης

Όλα αυτά τα τεκμήρια βρήκαν τη θέση τους χάρη στον σχεδιασμό και την επιμέλεια της αρχιτέκτονα και σκηνογράφου Θάλειας Μέλισσας και του αρχιτέκτονα Γιώργου Ρυμενίδη. «Ήταν πολύ συγκινητικό όλα αυτά τα τεκμήρια από διαφορετικές περιόδους τελικά να συναντιούνται σε έναν κοινό χώρο. Επιλέξαμε να φέρουμε και να τοποθετήσουμε χώμα από το Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου ώστε τα τεκμήρια αυτά να συναντηθούν ξανά με το χώμα στο οποίο είχαν βρεθεί και να ξαναζήσουν. Μας συγκίνησε πολύ αυτό σαν σκέψη, καθώς και το ότι όλοι αυτοί οι άνθρωποι που ζωντάνεψαν αυτές τις παραστάσεις, αν και δεν συναντήθηκαν ποτέ, υπήρξαν συνοδοιπόροι, χάραξαν μια κοινή πορεία και τώρα συναντιούνται νοητά ξανά με αφορμή αυτή την έκθεση».

Η έκθεση «Ιππόλυτος-Φαίδρα» υλοποιείται στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου και του Διεθνούς Δικτύου Αρχαίου Δράματος, με την πολύτιμη υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού. Η σύλληψη και η γενική εποπτεία του εγχειρήματος είναι της Καλλιτεχνικής Διευθύντριας του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου Κατερίνας Ευαγγελάτου.

Η έκθεση θα είναι ανοιχτή για το κοινό την περίοδο από 5 Ιουλίου έως 24 Αυγούστου, 18:00-01:00, τις ημέρες των παραστάσεων στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου (Παρασκευή και Σάββατο). Η είσοδος είναι δωρεάν.