5 ΣΗΜΑΔΙΑ ΕΝΟΣ ΥΓΙΟΥΣ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ

Πώς αξιολογείται ο μεταβολισμός μας, τι επηρεάζει –πέρα από το βάρος μας– και πώς θα καταλάβουμε αν λειτουργεί σωστά ή όχι;

Όλοι έχουμε ακούσει για τον μεταβολισμό και όλοι έχουμε ασχοληθεί μαζί του λίγο ως πολύ, συνήθως για να τον κατηγορήσουμε ως βασικό υπεύθυνο για το βάρος που πήραμε, τα κιλά που δεν μπορούμε να χάσουμε, τα χαμηλά επίπεδα της ενέργειάς μας κ.ά.

Σε κάθε περίπτωση, ο στόχος μας δεν είναι άλλος από έναν υγιή μεταβολισμό, με τη βοήθεια του οποίου θα διατηρούμε το βάρος μας στα ιδανικά επίπεδα και την ενέργειά μας ζωντανή.

Τι εννοούμε όμως όταν μιλάμε για έναν «υγιή» μεταβολισμό; Κι αν ανησυχούμε για την κατάσταση του μεταβολισμού μας, υπάρχουν κάποια βασικά σημάδια ενός υγιούς μεταβολισμού που θα μας δείξουν ότι είμαστε σε καλό δρόμο και θα μας καθησυχάσουν;

Τι ακριβώς εννοούμε όταν λέμε μεταβολισμός;

Ενώ πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι ο μεταβολισμός είναι ένα μέτρο της ταχύτητας με την οποία το σώμα καίει θερμίδες, αυτό δεν είναι ακριβώς αλήθεια. Ο μεταβολισμός περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο το σώμα μας χρησιμοποιεί την τροφή και τα θρεπτικά συστατικά για την παραγωγή ενέργειας, και πώς τα κύτταρά μας αξιοποιούν αυτή την ενέργεια.

iStock

Το να έχουμε έναν υγιή μεταβολισμό, επομένως, σημαίνει ότι το σώμα μας παράγει και χρησιμοποιεί την ενέργεια με βέλτιστο τρόπο, και ότι ο οργανισμός μας μπορεί να απορροφήσει αποτελεσματικά τα θρεπτικά συστατικά από τα τρόφιμα που τρώμε.

Πώς αξιολογείται ο μεταβολισμός;

Η ακριβής «μέτρηση» του μεταβολισμού –δηλαδή η εύρεση μίας αριθμητικής τιμής για αυτόν– μπορεί να είναι αρκετά περίπλοκη και πιθανώς όχι τόσο ακριβής διαδικασία, αλλά το πόσο καλά λειτουργεί ο μεταβολισμός μας γίνεται προφανές και με άλλους τρόπους, όπως:

• ο έλεγχος των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα,
• η ανάλυση του λιπιδαιμικού μας προφίλ (τα επίπεδα των διαφόρων λιπιδίων στο αίμα, όπως η χοληστερόλη και τα τριγλυκερίδια),
• η εκτίμηση των τιμών της αρτηριακής μας πίεσης και της περιφέρειας της μέσης μας.

Λαμβάνοντας υπόψη τους διάφορους παράγοντες συνολικά, οι επαγγελματίες υγείας μπορούν να καταλήξουν σε μια αξιολόγηση της μεταβολικής μας υγείας.

Γιατί είναι σημαντικός ένας υγιής μεταβολισμός;

Ο υγιής μεταβολισμός αφορά πολλά περισσότερα από τη διαχείριση του βάρους, αν και αυτός είναι ένας από τους πρωταρχικούς λόγους για τους οποίους έχουμε συνηθίσει να αναφερόμαστε σε αυτόν. Στην πραγματικότητα, η κατάσταση του μεταβολισμού μας μπορεί να έχει εκτεταμένες επιπτώσεις στην υγεία μας, γι’ αυτό και η φροντίδα να διατηρείται σε καλά επίπεδα είναι πάρα πολύ σημαντική.

Ένας αποτελεσματικός μεταβολισμός είναι σημαντικός, καθώς είναι απαραίτητος για τη λήψη των θρεπτικών συστατικών από τη διατροφή μας και τη μετατροπή τους στην ενέργεια που χρειάζεται το σώμα μας για να λειτουργήσει σωστά.

iStock

Η διατήρηση ενός υγιούς μεταβολισμού μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης χρόνιων παθήσεων, όπως ο διαβήτης τύπου 2, οι καρδιακές παθήσεις, η λιπώδης διήθηση του ήπατος και ορισμένοι καρκίνοι, ενώ συμβάλλει στο να έχουμε συνεχή επίπεδα ενέργειας καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, επιτρέποντάς μας να αισθανόμαστε καλύτερα και να έχουμε καθημερινά περισσότερη ενέργεια.

Η πρόκληση των χρόνων που περνάνε

Καθώς μεγαλώνουμε, ο μεταβολικός μας ρυθμός μειώνεται φυσιολογικά, αλλά διατηρώντας έναν ισορροπημένο τρόπο ζωής με σωστή διατροφή και τακτική άσκηση μπορούμε να μετριάσουμε αυτήν τη διαδικασία.

Πώς θα καταλάβουμε ότι ο μεταβολισμός μας λειτουργεί σωστά;

Τα σημάδια ενός υγιούς μεταβολισμού περιλαμβάνουν:

1. Τη διατήρηση ενός βάρους που είναι υγιές για το ύψος μας και το οποίο παράλληλα δεν παρουσιάζει διακυμάνσεις.
2. Το να αισθανόμαστε γεμάτοι ενέργεια καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, χωρίς ακραία σκαμπανεβάσματα.
3. Το να καταφέρνουμε να ακολουθούμε μια ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε πρωτεΐνες, φρούτα και λαχανικά, με περιορισμένες λιγούρες για τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη ή λιπαρά.
4. Το να έχουμε αρκετή ενέργεια, ώστε να μπορούμε να ασκούμαστε τακτικά.
5. Το να νιώθουμε ότι ο εγκέφαλός μας λειτουργεί καλά, το μυαλό μας είναι «καθαρό» και μπορούμε να σκεφτούμε σωστά και αξιόπιστα.

Τελικά, επειδή ο μεταβολισμός επηρεάζει σχεδόν κάθε σύστημα στο σώμα μας –καθώς κάθε κύτταρό μας χρειάζεται ενέργεια–, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η σημαντικότερη ένδειξη ενός υγιούς μεταβολισμού είναι απλά το αίσθημα ευεξίας που νιώθουμε καθημερινά και σε καθετί που κάνουμε.

Αν παρά την ισορροπημένη μας διατροφή και την τακτική άσκηση νιώθουμε κούραση και έχουμε κακή διάθεση, είναι σκόπιμο να απευθυνθούμε σε γιατρό για να διερευνήσουμε το ενδεχόμενο κάτι να μην λειτουργεί καλά στον οργανισμό μας.

Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον Δρ. Χάρη Δημοσθενόπουλο, MMedSci.PhD, κλινικό διαιτολόγο, Προϊστάμενο Διαιτολογικού Τμήματος ΓΝΑ Λαϊκό, μέλος του Δ.Σ. της Εταιρείας Μελέτης Παραγόντων Κινδύνου για Αγγειακά Νοσήματα.