ΤΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΧΕΙΣ ΑΝ ΠΙΣΤΕΥΕΙΣ ΣΤΑ ΖΩΔΙΑ

Πιστεύεις στα ζώδια και τα λαμβάνεις υπόψη στις σχέσεις σου με τους άλλους. Μήπως όμως έτσι κάνεις ένα μεγάλο λάθος;

Τι ζώδιο είσαι; Πόσες φορές έχεις κληθεί να απαντήσεις σε αυτή την ερώτηση ή την έχεις απευθύνει σε άλλους; Ακόμα κι όταν γεννιέται ένα παιδί, είναι μια από τις πιο συνηθισμένες ερωτήσεις που γίνονται στους γονείς του! Για αρκετό κόσμο η επαφή με την αστρολογία αρχίζει και τελειώνει εκεί. Για κάποιους όμως είναι μια πολύ πιο σοβαρή υπόθεση, που περιλαμβάνει εκτός από το ζώδιο και τον ωροσκόπο, για να επεκταθεί στο πού έχεις τη Σελήνη ή την Αφροδίτη και ποιος είναι ο αναλυτικός αστρολογικός σου χάρτης.

Πρόσφατα, κάνοντας ένα γρήγορο ζάπινγκ έπεσα πάνω σε τηλεπαρουσιάστρια που ούτε λίγο ούτε πολύ δήλωνε on camera ότι κανόνισε την ώρα που το παιδί της θα ερχόταν στον κόσμο με προγραμματισμένη καισαρική έτσι, ώστε να επιλέξει τον ωροσκόπο του! Κάτι που το πάνελ της εκπομπής αντιμετώπισε με απόλυτη κατανόηση, αναγνωρίζοντας ότι σε ορισμένα «ζόρικα» ζώδια ο ωροσκόπος μπορεί να βελτιώσει καθοριστικά την κατάσταση.

Ειδικά στην πρωινή και τη μεσημεριανή τηλεοπτική ζώνη, δεν είναι δύσκολο να πετύχεις ημερήσιες αστρολογικές προβλέψεις – κάτι που ανέδειξε ορισμένους αστρολόγους σε τηλεοπτικούς σταρ, εκτοξεύοντας στα ύψη τις απολαβές τους. Η αλήθεια είναι ότι τα ζώδια «πουλάνε». Το έχω ακούσει συχνά στα χρόνια της δημοσιογραφικής μου πορείας, από την εποχή των εντύπων ακόμα, ενώ το έχω δει να μεταφράζεται σε διόλου ευκαταφρόνητα νούμερα επισκεψιμότητας σε σάιτ.

Το επιβεβαιώνουν επίσης τα νούμερα σε παγκόσμιο επίπεδο: Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Allied Market Research, η παγκόσμια αστρολογική «βιομηχανία» το 2018 άξιζε 2,2 δισεκατομμύρια δολάρια, ποσό που το 2021 ανέβηκε σε 12,8 δισ., ενώ μέχρι το 2031 υπολογίζεται ότι θα έχει φτάσει τα 22,8 δισ. Η εξέλιξη της τεχνολογίας και η άνθηση των αστρολογικών εφαρμογών προφανώς έχουν παίξει μεγάλο ρόλο, ενώ κι ο κορονοϊός έχει βάλει το χεράκι του.

«Χωρίς αμφιβολία την τελευταία δεκαετία έχει υπάρχει αυξημένο ενδιαφέρον, κι ακόμη περισσότερο από την πανδημία και μετά», δήλωσε στη Washington Post αστρολόγος και life coach ονόματι Tracey L. Rogers. «Επικοινωνούσε πολύς κόσμος που ήθελε μια καθοδήγηση στο πώς να πορευτεί σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς».

Για να είμαι ειλικρινής, κανένας από τους γνωστούς μου δεν στράφηκε στην αστρολογία για να τα βγάλει πέρα την τελευταία τετραετία. Έχω όμως φίλη που δεν αγοράζει ποτέ ηλεκτρική συσκευή όταν ο Ερμής είναι ανάδρομος – και μπορεί να σου απαριθμήσει πόσες φορές στο παρελθόν δεν το πρόσεξε και το μετάνιωσε οικτρά–, για να μην αναφερθώ σε έγκυρες πληροφορίες που λένε ότι πασίγνωστη παρουσιάστρια δεν ορίζει ποτέ πότε θα κάνει πρεμιέρα η εκπομπή της χωρίς να συμβουλευτεί την προσωπική της αστρολόγο. Αν κρίνεις από το κασέ της, τα άστρα είναι με το μέρος της...

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Δεν χρειάζεται βέβαια να φτάνεις σε τέτοιο σημείο για να αφήνεις την αστρολογία να επηρεάζει –αν όχι να καθορίζει– τη ζωή σου. Αρκεί να σκεφτείς πόσος κόσμος βγάζει συμπεράσματα για κάποιον βάσει του ζωδίου του.

Τι είναι ουσιαστικά τα ζώδια;

«Τα ζώδια είναι απλώς στερεότυπα», υποστηρίζει ο Adam Grant, οργανωσιακός ψυχολόγος. «Είναι γενικεύσεις για ομάδες ατόμων, που δεν έχουν πραγματική βάση. Ουσιαστικά διαφέρουν από χώρα σε χώρα. Στις ΗΠΑ τα λιγότερο δημοφιλή ζώδια είναι ο Καρκίνος και ο Σκορπιός. Δεν θα επιλέγαμε ποτέ να σχετιζόμαστε με μια θανατηφόρα νόσο ή ένα δηλητηριώδες αρπακτικό. Αλλά στην Κίνα, οι Παρθένοι θεωρούνται πιο δύσκολοι και αντιπαθείς. Γιατί;

»Το κινέζικο ιδεόγραμμα που χρησιμοποιείται για το ζώδιο της Παρθένου σημαίνει επί λέξει “γριά παρθένα”. Σαν να λέμε γεροντοκόρη. Κι αυτό μας φέρνει στο πραγματικό κακό που μπορεί να κάνει η αστρολογία. Προκαλεί διακρίσεις εις βάρος ανθρώπων το ζώδιο των οποίων συνδέεται με ανεπιθύμητα χαρακτηριστικά».

Μπορεί η σύνδεση αυτή να είναι υποκειμενική, προφανώς, επειδή κάποιος εκπρόσωπος του τάδε ή του δείνα ζωδίου σε «έκαψε» τόσο, ώστε να καταδικάσεις συλλήβδην όποιον ανήκει σε αυτό. Και μπορεί κάποτε να μη σημαίνει τίποτα περισσότερο από το να μη θέλεις να γνωρίσεις καλύτερα κάποιον, όμως υπάρχουν και πιο επικίνδυνες περιπτώσεις.

Όπως αναφέρει ο Adam Grant, στην Κίνα ακόμα και γονείς αντιμετωπίζουν με προκατάληψη τα παιδιά τους με βάση το ζώδιο: «Όταν ένα κινεζάκι γεννιέται έξω από τα όρια ενός “τυχερού” ζωδίου, οι γονείς τους τείνουν να επενδύουν λιγότερο στην εκπαίδευσή του – με αποτέλεσμα να έχει πιο φτωχές επιδόσεις στα μαθηματικά και τα γλωσσικά τεστ».

Ναι, αλλά εδώ δεν είμαστε Κίνα, είναι σαν να σε ακούω να λες. Όχι, δεν είμαστε Κίνα, υπάρχει όμως μια πολύ ενδιαφέρουσα κινεζική μελέτη που επιβεβαίωσε ότι «τα αστρολογικά στερεότυπα είναι ανακριβή και οι διακρίσεις βάσει αυτών είναι παράλογες». Ξανασκέψου το την επόμενη φορά που θα πεις κάτι θεωρητικά ανώδυνο, όπως π.χ. ότι οι Παρθένοι είναι μανιακοί με την καθαριότητα (προσωπικά, είμαι).

Ποια ζώδια είναι πιο ευτυχισμένα;

Αν ορισμένα ζώδια έχουν αναπόδραστα κάποια χούγια, θα μπορούσε να υποθέσει κανείς ότι μπορεί να έχουν ανάλογες επιδόσεις σε τομείς όπως οι σχέσεις ή η πολυπόθητη για όλους ευτυχία. Ωστόσο, αμερικανική έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε δείγμα περισσότερων από 30.000 ατόμων δεν έδειξε κάτι τέτοιο. Σύμφωνα με τα ευρήματα, τα επίπεδα ευτυχίας δεν είχαν σοβαρές αποκλίσεις ανά ζώδιο, ούτε και οι πιθανότητες απιστίας σε μια σχέση ή διαζυγίου. Οι τελευταίες κυμαίνονταν στο 21–22 % για όλους ανεξαιρέτως τους εκπροσώπους του ζωδιακού κύκλου.

«ΟΠΩΣ ΔΕΝ ΘΑ ΕΚΡΙΝΕΣ ΚΑΠΟΙΟΝ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΟΜΑΔΑ ΑΙΜΑΤΟΣ ΤΟΥ, ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΟΝ ΚΡΙΝΕΙΣ ΟΥΤΕ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΖΩΔΙΟ ΤΟΥ».

Αν τελικά τα ζώδια δεν έχουν καμία σημασία, τότε γιατί κάποιες φορές διαβάζουμε το ωροσκόπιό μας και ταυτιζόμαστε; «Οι αστρολόγοι γράφουν τα ωροσκόπια αρκετά συγκεκριμένα ώστε να νιώθεις ότι σε αφορούν προσωπικά, αλλά και πάλι αρκετά γενικά, ώστε να επιδέχονται διάφορες ερμηνείες», εξηγεί ο Adam Grant. «Ανάλογα τεχνάσματα χρησιμοποιούν όσοι διαβάζουν τη μοίρα και τα μέντιουμ».

Τελικά, έχουν αξία τα ωροσκόπια;

Ο Grant ανέπτυξε τον σκεπτικισμό του απέναντι στα ζώδια σε ένα αναλυτικό newsletter, που απευθύνεται σε περισσότερους από 379.000 παραλήπτες και δεν βρήκε τους πάντες σύμφωνους. Περισσότερα από 500 άτομα έχουν μπει στον κόπο να γράψουν τα σχόλιά τους, με τα δύο πιο δημοφιλή να υπερμάχονται της αστρολογίας, με φράσεις του τύπου «μια αξιοπρεπής επιστημονική έρευνα πρέπει να συνυπολογίσει το πολύπλοκο σύστημα της αστρολογίας και όχι να εστιάσει στη θέση ενός πλανήτη μεμονωμένα», ή «οι γνήσιοι αστρολόγοι θα έπρεπε να ελέγχονται για την ακρίβεια με την οποία περιγράφουν συγκεκριμένους τομείς στη ζωή των ανθρώπων με βάση τον μοναδικό αστρολογικό τους χάρτη και όχι ένα απλό κωλο-ζώδιο».

Όπως και να ’χει, αυτό που λέει ο Adam Grant περί στερεοτυπικής αντιμετώπισης των ζωδίων κάθε άλλο παρά άστοχο ακούγεται: «Κάνεις κακό στον εαυτό σου βγάζοντας συμπεράσματα για ανθρώπους με βάση άσχετες πληροφορίες. Και πληγώνεις τους άλλους δείχνοντας προκατάληψη εναντίον τους για κάτι που δεν έχει καμία σχέση με το ποιοι είναι πραγματικά. Όπως δεν θα έκρινες κάποιον με βάση τα δακτυλικά του αποτυπώματα ή την ομάδα αίματός του, δεν πρέπει να τον κρίνεις ούτε με βάση το ζώδιό του».