ΓΙΑΤΙ ΟΛΟ ΚΑΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΔΙΑΓΙΓΝΩΣΚΟΝΤΑΙ ΜΕ ΔΕΠΥ;

Οι διαγνώσεις ενηλίκων με ΔΕΠΥ αυξάνονται σημαντικά χρόνο με τον χρόνο, δίνοντας μεν απάντηση στο «τι μου συμβαίνει», αλλά και προβληματίζοντας για το μέλλον.

Ήταν μόλις πριν από λίγα χρόνια που η ηθοποιός, Busy Philipps, ανακάλυψε ότι η πολύ κακή της μνήμη δεν ήταν απλά ένα μειονέκτημα της προσωπικότητάς της. Ήταν ένα σύμπτωμα Διαταραχής Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) από την οποία διαγνώστηκε έπειτα ότι έπασχε.

Στα 44 της σήμερα θυμάται πώς ένιωσε όταν πρωτοέμαθε ότι έχει τη συγκεκριμένη διαταραχή. Πώς το έμαθε; Όπως οι περισσότεροι ενήλικες στις μέρες μας: Επισκέφθηκε έναν ειδικό παιδαγωγό με την κόρη της, προκειμένου να εκτιμηθεί αν το παιδί αντιμετωπίζει κάποια ειδική μαθησιακή δυσκολία. «Καθώς ο γιατρός προχωρούσε σε μία σειρά ερωτήσεων, όπως π.χ. αν δυσκολεύεται να αρχίσει και να τελειώσει εργασίες ή να αποφασίσει σε ποιες θα δώσει προτεραιότητα, άρχισα να συνειδητοποιώ ότι όλα αυτά αφορούσαν στην πραγματικότητα εμένα! Επίσης, μπερδεύω συνέχεια ημερομηνίες, γράφω με λάθη και άτσαλα, μπορεί να κλείσω δύο φορές το ίδιο ραντεβού σε έναν γιατρό…»

Η Phillips προχώρησε, λοιπόν, στη σχετική αξιολόγηση και με τη βοήθεια ενός ψυχιάτρου επιβεβαίωσε ότι πράγματι έχει ΔΕΠΥ. Και αυτό της έφερε τεράστια ανακούφιση! «Στο παρελθόν πίστευα ότι απλά δεν είμαι αρκετά άξια. Ότι δεν είμαι έξυπνη, δεν τα πιάνω γρήγορα. Τώρα πλέον ξέρω ότι δεν είναι έτσι. Και ότι δεν είναι στο χέρι μου το πώς θα λειτουργεί ο εγκέφαλός μου».

Η ηθοποιός Busy Philipps Photo credits: Willy Sanjuan/Invision/AP

Όλο και περισσότεροι ενήλικες διαγιγνώσκονται με ΔΕΠΥ στις μέρες μας

Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες μελέτες, ενώ το 10% των παιδιών διαγιγνώσκεται σταθερά κάθε χρόνο με αυτή τη διαταραχή, στους ενήλικες το ποσοστό αυξάνεται ετησίως αγγίζοντας πλέον το 6,8%. «Αυτό σημαίνει ότι 366 εκατομμύρια ενήλικες παγκοσμίως ζουν αυτή τη στιγμή με ΔΕΠΥ», όπως λέει ο ιδρυτής του θεραπευτικού προγράμματος Penn Adult ADHD του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια, Russell Ramsay.

«Η ΔΕΠΥ είναι μια χρόνια νευροαναπτυξιακή διαταραχή που χαρακτηρίζει ένα άτομο που αντιμετωπίζει δυσκολίες με την απροσεξία, την υπερκινητικότητα/έλλειψη ελέγχου των παρορμήσεων ή και τα δύο. Θεωρείται νευροαναπτυξιακή πάθηση επειδή τα γονίδια και η πρώιμη ανάπτυξή του προδιαθέτουν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει», συμπληρώνει η ψυχίατρος στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα, Lidia Zylowska.

Ο λόγος που η διαταραχή δείχνει να αφορά όλο και περισσότερους ενήλικες είναι βέβαια το γεγονός ότι στις μέρες μας υπάρχει σαφώς περισσότερη ενημέρωση και δυνατότητα ελέγχου, ωστόσο οι ειδικοί εμπλέκουν και την τεχνολογία ως υπαίτια της ΔΕΠΥ. Μπορεί, δηλαδή, τα γονίδια να παίζουν το σημαντικότερο ρόλο στο αν θα την εμφανίσει κανείς, όμως στη ΔΕΠΥ των ενηλίκων μπορεί ξεκάθαρα να συμβάλλουν και περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως η κατάχρηση της τεχνολογίας.

iStock

Υπάρχουν μελέτες που το έχουν αποδείξει αυτό, όπως αυτή που δημοσιεύτηκε στην Journal of the American Medical Association, σύμφωνα με την οποία η τακτική χρήση ηλεκτρονικών συσκευών και διαδικτύου μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο να εμφανίσει κανείς συμπτώματα ΔΕΠΥ περίπου κατά 10%. Ωστόσο, απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση.

Όπως λέει ο John Ratey, νευροψυχίατρος στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ, οι άνθρωποι σήμερα πιέζονται να κάνουν πολλά πράγματα ταυτόχρονα, βομβαρδίζονται διαρκώς από τεχνολογική διέγερση και είναι εθισμένοι στην οθόνη. «Ο εγκέφαλός μας δεν έχει επαρκή χρόνο να ξεκουράζεται», λέει ο ίδιος και συνιστά η χρήση του smartphone να μην ξεπερνά τη μία ώρα ημερησίως.

«Η διάγνωση έστω και αργά σού αλλάζει τη ζωή»

Μέσα από όλη αυτή τη διαδικασία, όπως θα πει η Philipps έπειτα σε συνεντεύξεις της, διαπίστωσε ότι δεν είναι σπάνιο για ενήλικες, και δη για γυναίκες, να διαγιγνώσκονται με ΔΕΠΥ σε μεγάλη ηλικία. Γιατί γυναίκες; Επειδή σε αντίθεση με τα αγόρια των οποίων η υπερκινητική συμπεριφορά αντιμετωπίζεται από τους περισσότερους σαν κάτι «φυσιολογικό», τα κορίτσια που δείχνουν πιο ακατάστατα, αγχώδη, χαμένα στη σκέψη τους δέχονται από μικρά μία αυστηρή κριτική από το περιβάλλον, με αποτέλεσμα μεγαλώνοντας να κάνουν ό,τι μπορούν για να «κρύψουν» αυτά τα χαρακτηριστικά τους. Και αυτή η μάχη που δίνουν τους προκαλεί ενδόμυχα ντροπή, ακόμα και κατάθλιψη.

«Έχω δει ψυχιάτρους που ποτέ δεν μπήκαν στη διαδικασία να με ελέγξουν για ΔΕΠΥ, παρά μου έκαναν συγκεκριμένες ερωτήσεις για το πρόβλημα συγκέντρωσης που έχω ή για τις εκτελεστικές μου λειτουργίες», συμπληρώνει η ηθοποιός. «Όταν τελικά μου έδιναν χάπια για την κατάθλιψη, αυτά δεν με βοηθούσαν γιατί δεν αντιμετώπιζαν το πρόβλημα στη ρίζα του: συνέχιζα να νιώθω ανεπαρκής που δεν μπορούσα να οργανώσω τις σκέψεις μου».

«Η διάγνωση έστω και αργά σού αλλάζει τη ζωή. Επιτέλους ήξερα τι έχω και είχα και ένα αποτελεσματικό θεραπευτικό πλάνο που με έκανε να νιώθω αυτοπεποίθηση», συνεχίζει η ίδια. Με συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή και συμπεριφορική θεραπεία τα συμπτώματά της πλέον είναι πολύ πιο εύκολα αντιμετωπίσιμα: «Καταλαβαίνω τι πρέπει να ολοκληρώσω πρώτα, τόσο στην επαγγελματική όσο και στην προσωπική μου ζωή, και καταφέρνω να οργανώσω το μυαλό μου χωρίς να εξαντλούμαι. Έτσι νιώθω καλύτερα για τον εαυτό μου. Είναι πραγματικά σα να έκανα ένα δώρο στον εαυτό μου!»