ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΝΑΚΛΗΣΕΙΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ

Συχνά εμφανίζεται σαν είδηση στο feed σου και σε προκαλεί να την κλικάρεις. Η ανάκληση προϊόντων, ειδικά αν πρόκειται για τρόφιμα ή φάρμακα, σου προκαλεί ανησυχία. Είναι πάντα τόσο επικίνδυνη και τι πρέπει να γνωρίζεις;

Σύμφωνα με έρευνες στις ΗΠΑ, τα τελευταία χρόνια οι ανακλήσεις προϊόντων έχουν αυξηθεί. Μόλις διαπιστωθεί η ακαταλληλότητα ενός φαρμάκου ή ενός τροφίμου αυτό αποσύρεται από την αγορά. Στην Ελλάδα, ο αρμόδιος φορέας για αυτούς τους ελέγχους είναι ο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων (Ε.Φ.Ε.Τ.). Ο ΕΦΕΤ διενεργεί συστηματικές επιθεωρήσεις σε επιχειρήσεις τροφίμων και κάνει ελέγχους σε όλες φάσεις της διακίνησης, της εμπορίας και της διάθεσης των τροφίμων, ώστε να δώσει εντολή για ανακλήσεις προϊόντων, αν διαπιστώσει ότι υπάρχει κίνδυνος για τη δημόσια υγεία.

Για τα προϊόντα που έχουν ήδη βγει στην αγορά, εκτιμάται ότι συχνά η είδηση της ανάκλησης δεν φτάνει στον καταναλωτή. Σύμφωνα με στοιχεία από τη Μεγάλη Βρετανία, μόνο το 10 με 20% των προϊόντων για τα οποία ανακοινώνονται ανακλήσεις, ανακαλούνται. Σε πολλές από αυτές τις περιπτώσεις ο λόγος ανάκλησης είναι προληπτικός.

Ο νόμος ορίζει πότε μια ανάκληση έχει υποχρεωτικό χαρακτήρα και πότε εθελοντικό. Η ανάκληση δεν πρέπει να λογίζεται ως ποινική πράξη, αλλά ως δράση επιβεβαίωσης της επάρκειας του συστήματος εποπτείας της δημόσιας υγείας από τους αρμόδιους ελεγκτικούς φορείς.

Πότε ένα προϊόν ανακαλείται

Η ανάκληση ενός προϊόντος δεν σχετίζεται απαραίτητα με καταγεγραμμένο (εντοπισμένο με εργαστηριακή ανάλυση) κίνδυνο για τη δημόσια υγεία ή κρούσματα τροφιμογενών δηλητηριάσεων. Ενδέχεται να σχετίζεται με ελλιπή επισήμανση (πληροφορίες ετικέτας), δηλαδή μη συμμόρφωση με την κείμενη νομοθεσία ασφάλειας, εισαγωγής και εμπορίας τροφίμων.

Σε κάθε περίπτωση, οι ανακλήσεις γίνονται με σκοπό να αποτραπεί η έκθεση των καταναλωτών σε σημαντικούς κινδύνους για την υγεία, ιδίως των ευάλωτων πληθυσμών, όπως οι έγκυες γυναίκες, τα μωρά, οι υπερήλικες ή τα άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα. Συνεπώς, η δημοσιοποίηση των ανακλήσεων θα πρέπει να τονώνει το αίσθημα ασφάλειας των καταναλωτών για την εφοδιαστική αλυσίδα τροφίμων.

Ανακλήσεις μπορεί να συμβούν για διάφορους λόγους, όπως:

• Μόλυνση με επιβλαβείς μικροοργανισμούς, όπως βακτήρια, ιούς ή παράσιτα.
• Παρουσία επικίνδυνων ξένων αντικειμένων, όπως γυαλί, μεταλλικά θραύσματα, κομμάτια πλαστικών.
• Λανθασμένη επισήμανση, που παραλείπει ένα σημαντικό αλλεργιογόνο, όπως τα φιστίκια ή τα οστρακοειδή.

iStock

Πώς να αξιολογήσεις τη σοβαρότητα ενός πιθανού κινδύνου από προϊόν που έχει ανακληθεί

Ο αμερικανικός φορέας FDA εξηγεί ότι μια ανάκληση κατατάσσεται συνήθως σε μία από τις τρεις κατηγορίες που έχουν οριστεί από την κυβέρνηση με βάση το επίπεδο κινδύνου που ενέχει το προϊόν:

• Ανάκληση κατηγορίας Ι: Αυτός είναι ο πιο σοβαρός τύπος ανάκλησης, που εκδίδεται για προϊόντα που θα μπορούσαν να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα υγείας ή θάνατο.
• Ανάκληση κατηγορίας ΙΙ: Αυτός ο τύπος αφορά προϊόντα που μπορεί να προκαλέσουν προσωρινές ή ιατρικά αναστρέψιμες δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία.
• Ανάκληση κατηγορίας ΙΙΙ: Πρόκειται για προϊόντα που είναι απίθανο να προκαλέσουν προβλήματα υγείας, αλλά δεν συμμορφώνονται με τους κανονισμούς επισήμανσης ή παραγωγής του FDA.

Μπορείς να αγνοήσεις μια ανάκληση προϊόντος;

Είναι σημαντικό να μην αγνοείς μια ανάκληση προϊόντος. Το να ενεργείς σύμφωνα με τις ανακοινώσεις αυτές βοηθά στην προστασία τη δική σου ή της οικογένειάς σου από πιθανούς κινδύνους για την υγεία.

Αν και κάθε ανακληθέν προϊόν δεν αποτελεί άμεσο κίνδυνο για την υγεία, οι πιθανές μακροπρόθεσμες συνέπειες της χρήσης ή της κατανάλωσης μη ασφαλών προϊόντων μπορεί να είναι σοβαρές. Παραμένοντας ενήμεροι για τις ανακλήσεις και τηρώντας τις οδηγίες ασφαλείας, οι καταναλωτές συμβάλλουν στην επιβολή των κανονισμών για την ασφάλεια των τροφίμων και βοηθούν να διασφαλιστεί ότι οι επιχειρήσεις τροφίμων (παρασκευαστές, προμηθευτές, σταθμοί λιανικής πώλησης, επιχειρήσεις μαζικής εστίασης) τηρούν υψηλά πρότυπα ασφάλειας και ποιότητας.

iStock

Τι κάνεις αν έχεις αγοράσει ένα προϊόν που ανακλήθηκε

Αξιολόγησε τον τύπο της ανάκλησης: Κατανόησε τον λόγο της ανάκλησης και ακολούθησε τις οδηγίες. Για παράδειγμα, εάν η ανάκληση οφείλεται σε αλλεργιογόνο (και έχεις ήδη καταναλώσει το τρόφιμο), θα πρέπει να είσαι σε εγρήγορση για την πιθανή εμφάνιση τυχόν αλλεργικών αντιδράσεων.

Επικοινώνησε με τον γιατρό σου: Εάν εμφανίσεις συμπτώματα, όπως διάρροια, πυρετό, μυϊκούς πόνους, εμετό και σύγχυση, είναι σημαντικό να συμβουλευτείς αμέσως τον γιατρό σου.

Κάνε αναφορά: Εάν διαπιστώσεις κάτι που σε ανησυχεί σε σχέση με ένα τρόφιμο ή την επισήμανσή του μπορείς να το αναφέρεις στον ΕΦΕΤ.

Ευχαριστούμε τον Δρ. Παναγιώτη Ν. Σκανδάμη, Καθηγητή Υγιεινής Τροφίμων ΓΠΑ, Αντιπρόεδρο του panel βιολογικών κινδύνων της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA).