Η ΑΠΡΟΣΜΕΝΗ ΤΑΙΝΙΑ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΕΣΕ ΑΙΣΘΗΣΗ ΣΤΙΣ ΚΑΝΝΕΣ

Η ταινία «Α Little Something Extra», που παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ των Καννών, θα σε κάνει να χαμογελάσεις, να συγκινηθείς και να δεις τη νοητική αναπηρία με τρόπους που δεν είχες ποτέ φανταστεί. 

Στο κόκκινο χαλί των Καννών, ένα ξεχωριστό καστ έλαμψε με την παρουσία του. Ήταν αυτό της ταινίας γαλλικής παραγωγής «A Little Something Extra», που εκτός από εξαιρετική ηθοποιία, συγκίνηση και χιούμορ ήρθε να στείλει και ένα μήνυμα συμπερίληψης. 

Έντεκα από τους ηθοποιούς του καστ είναι άτομα με νοητική αναπηρία, τα οποία στην ταινία υποδύονται ενήλικες με νοητική αναπηρία που φιλοξενούνται σε μια κατασκήνωση όταν εκεί φτάνουν ένας πατέρας και ένας γιος που προσπαθούν να ξεφύγουν από την αστυνομία.  

Η επιλογή του θέματος από τον σκηνοθέτη Artus δεν ήταν καθόλου τυχαία. Όπως αναφέρει σε συνέντευξη του, όταν νεότερος είχε δει την ταινία «Όγδοη Ημέρα» του Jaco Van Dormael με πρωταγωνιστή τον Daniel Auteuil, είχε συγκλονιστει. Πρόκειται για μια ταινία που μιλά για τη συνάντηση ενός μοναχικού άνδρα και ενός παιδιού με σύνδρομο Ντάουν που το έχει σκάσει από το ίδρυμα στο οποίο φιλοξενούνταν. «Τότε πίστεψα πως είχε ανοίξει μια πόρτα για να μιλήσουμε για πράγματα που δεν συνηθίζαμε. Αλλά είδα ότι σύντομα η πόρτα έκλεισε ξανά. Ήθελα λοιπόν να προσπαθήσω να την ξανανοίξω, γιατί ο τρόπος που βλέπουμε την αναπηρία πρέπει να αλλάξει. Πάντα ήθελα να δείξω για τι είναι ικανοί οι άνθρωποι με νοητική αναπηρία. Έχουν μια απίστευτη φαντασία, μια μαγεία και μια ωραία τρέλα που δεν συναντάς αλλού. Δεν ήθελα να κάνω μια ταινία για αυτούς αλλά με αυτούς». 

Ο Sylvain και τα παρααθλήματα

Δεν ήταν η πρώτη φορά που ο Artus άγγιζε το ευαίσθητο και ιδιαίτερο θέμα της νοητικής αναπηρίας. Εδώ και κάποια χρόνια έχει δημιουργήσει μια περσόνα, τον Sylvain, έναν μεγαλόσωμο άντρα με νοητική στέρηση τον οποίο υποδύεται ο ίδιος, άλλοτε επί σκηνής σε stand up comedy και άλλοτε σε βιντεάκια που ανεβάζει στο TikTok. Αυτός ο χαρακτήρας προέκυψε αυθόρμητα μέσα σε μια παρέα και για χρόνια έμεινε μόνο εκεί. 

Πριν από τέσσερα χρόνια αποφάσισε να τολμήσει να εμφανίσει τον Sylvain επί σκηνής με ένα σκετς για τα παρααθλήματα και τους αθλητές τους. «Πριν ανέβω στην σκηνή σκεφτόμουν. Ο κόσμος δεν είναι έτοιμος, θα με γιουχάρουν. Ήμουν σίγουρος ότι την ημέρα που αυτό θα εμφανιζόταν στο διαδίκτυο, θα ήταν το τέλος της καριέρας μου. Τελικά δεν έγινε έτσι. Για την ακρίβεια η Γαλλική Ομοσπονδία Παρααθλημάτων το ανέβασε στον λογαριασμό της στο facebook». 

Με αυτήν την περσόνα, τον Sylvain, o σκηνοθέτης Artus πρωταγωνιστεί στην ταινία του «A Little Something Extra». Δεν ήταν στα σχέδια του από την αρχή, αλλά οι παραγωγοί του και οι φίλοι του το ενθάρρυναν να το κάνει. Για να συγκεντρώσει το υπόλοιπο καστ της ταινίας έκανε μια ανάρτηση στο Instagram. «Δεν είχα συγκεκριμένα κριτήρια. Απλά αναζητούσα προσωπικότητες που θα μπορούσαν να συνεργαστούν και να δημιουργήσουν την καλύτερη δυνατή ομάδα».

David Koskas

Πριν από πέντε χρόνια, όταν ο Artus ξεκίνησε να δουλεύει αυτήν ταινία με θέμα τα άτομα με νοητική αναπηρία, όλοι οι γνωστοί, οι φίλοι του αλλά και οι παραγωγοί τον αποθάρρυναν. Ο ίδιος πάλι την πίστευε πολύ. Για τον Artus, οι αντιδράσεις δείχνουν τον φόβο και την απόρριψη που προκαλεί η αναπηρία ακόμα και σήμερα. «Αλλά γι' αυτό ακριβώς είναι απαραίτητες τέτοιες ταινίες για να αντιμετωπίσουμε αυτά τα ζητήματα. Είμαι πεπεισμένος ότι η διαφορετικότητα είναι δύναμη. Αν μπορούμε να γελάσουμε με το διαφορετικό, αυτό είναι υγιές. Εγώ μικρός ήμουν πολύ χοντρός και ήμουν ο πρώτος που έκανα αστεία για το σώμα μου. Από την άλλη, όσο πιο πολύ μου λες να μην ασχοληθώ με ένα θέμα, τόσο πιο πολύ ασχολούμαι με αυτό. Αν επρόκειτο να κάνω μόνο μια ταινία, αυτή θα ήθελα να κάνω». 

Τα άτομα με αναπηρία ήταν πάντοτε παρόντα στην ζωή του Artus και πηγή έμπνευσης για αυτόν. «Ως παιδί, με γοήτευε πολύ η φαντασία των ανθρώπων με νοητική αναπηρία και η ικανότητά τους να εκφράζουν τα συναισθήματά τους χωρίς φίλτρο. Οι υπόλοιποι είμαστε τόσο απορροφημένοι από τον εαυτό μας, που σπάνια καταφέρνουμε να είμαστε εκδηλωτικοί και να εκφράζουμε με πάθος αυτό που αισθανόμαστε. Τα άτομα με νοητική αναπηρία ξέρουν να το κάνουν και είναι ακριβώς ό,τι  χρειαζόμαστε. Ο μεγαλύτερος αδελφός ενός φίλου μου είχε σύνδρομο Down. Όταν παίζαμε ποδόσφαιρο και έβαζε γκολ, υπήρχε μια τρελή χαρά που έβγαινε από μέσα του και την οποία μας μετέδιδε. Και μετά πρέπει να ήμουν έντεκα ή δώδεκα ετών όταν γνώρισα τον Βίκτορ. Ήταν στην τάξη μου, έπασχε από αυτισμό, αγαπούσε τα τρένα και κάναμε πολύ καλή παρέα. Έτσι, τον κάλεσα στο πάρτι γενεθλίων μου. Η μητέρα του τηλεφώνησε για να μου μιλήσει και να βεβαιωθεί ότι δεν τον κάλεσα για να τον κοροϊδεύουμε με τα άλλα παιδιά. Κατάλαβα πως ήταν η πρώτη φορά που ο Βίκτορ είχε προσκληθεί σε πάρτι γενεθλίων. Εκείνη την ημέρα, συνειδητοποίησα ότι η αναπηρία μπορεί να είναι πρόβλημα για μερικούς ανθρώπους. Πριν από αυτό δεν το είχα σκεφτεί ποτέ». 

Cine Nomine

Μια ξεχωριστή ταινία

Για τον Artus o στόχος της ταινίας ήταν σαφής. Δεν ήθελε να κάνει μια ταινία με ηθοποιούς στην οποία θα βλέπουμε που και που άτομα με αναπηρία για να θυμόμαστε ότι υπάρχουν. Τα άτομα με νοητική αναπηρία θα ήταν στο επίκεντρο της ταινίας. Φυσικά ο Artus αντιμετώπισε και πολλές δυσκολίες στην σκηνοθεσία δουλεύοντας με ερασιτέχνες ηθοποιούς, με τους γονείς και τους δασκάλους τους να είναι συχνά πίσω από τις κάμερες. «Έπρεπε να βρούμε μια συγκεκριμένη τεχνική για τον καθένα τους. Δεν γνώριζαν το σκηνικό και τους κανόνες του. Δεν τους ένοιαζε κιόλας. Είχαν έρθει για να περάσουν καλά». 

Ο Artus ήθελε οι ηθοποιοί του να νιώθουν άνετα, να είναι ο εαυτός τους. Από τα ρούχα και το μακιγιάζ μέχρι και τη συμπεριφορά τους. Να καταγράψει πολλές αυθόρμητες, αληθινές στιγμές, τις οποίες έχει συμπεριλάβει στην ταινία. «Ήταν στο χέρι μας να αφήσουμε τα πράγματα να συμβούν, να προσαρμοστούμε. Είπα στον κινηματογραφιστή μου: ό,τι κι αν συμβεί, πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση και να είμαστε σε ετοιμότητα να κινηματογραφούμε. Δεν έχει σημασία αν δεν γυρίζουμε επίσημα, ό,τι προκύψει πρέπει να το πιάσουμε. Πρέπει να το προλάβεις. Αυτό που βλέπετε στην οθόνη είναι πραγματικές στιγμές», αναφέρει ο Artus σε συνέντευξη του.

Αυτό που πάνω από όλα ήθελε ήταν να φτιάξει μια όμορφη και ευχάριστη καλοκαιρινή ταινία. «Ήθελα ηλιοφάνεια, ήθελα χαρά. Κάθε φορά που κινηματογραφούν ανθρώπους με νοητική αναπηρία, έχει βροχή και συννεφιά, σαν να θέλουν να τους ταιριάξουν με τον μουντό καιρό. Εγώ ήθελα το φως να είναι ζεστό, ο χώρος να είναι όμορφος, οι λήψεις να είναι καλές. Τα πλάνα να είναι όμορφα, ώστε ο θεατής να θέλει να είναι εκεί μαζί τους».