ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο «ΓΥΑΛΙΝΟΣ ΓΚΡΕΜΟΣ» ΠΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ ΣΥΧΝΑ ΟΙ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ;

Μετά το γνωστό σε όλους μας –και κυρίως στις γυναίκες– «γυάλινο ταβάνι», που περιγράφει το όριο στο οποίο «δικαιούνται» να φτάνουν οι φιλοδοξίες, αλλά και η πρόοδος μίας γυναίκας, μπαίνει στη συζήτηση ο «γυάλινος γκρεμός». Πρόκειται για μία συνθήκη όπου επιλέγονται γυναίκες για ηγετικές θέσεις αλλά μόνο όταν η επιχείρηση είναι σε κρίση και η γυναίκα ηγέτης καλείται να την «ξελασπώσει», συχνά πέφτοντας σε μία παγίδα, που δυστυχώς δεν αναγνωρίζει.

Τι είναι ο «γυάλινος γκρεμός»; Πρόκειται για μία συνθήκη όπου επιλέγονται γυναίκες για ηγετικές θέσεις, αλλά μόνο όταν η επιχείρηση είναι σε κρίση και η γυναίκα ηγέτης καλείται να την «ξελασπώσει», συχνά πέφτοντας σε μία παγίδα, που δυστυχώς δεν αναγνωρίζει.

Γνωρίζουμε όλοι ότι υπάρχει έλλειψη γυναικών σε σημαντικές και υψηλές θέσεις, θέσεις που σχετίζονται με την εξουσία, την πολιτική, τη λήψη αποφάσεων, την οικονομική και κοινωνική δύναμη. Επίσης, ξέρουμε πολύ καλά ότι αυτό δεν έχει να κάνει ούτε με τις ικανότητες, ούτε με τη μόρφωση, ούτε με τα γενικότερα προσόντα των γυναικών, αλλά με την κοινωνία, που έχει, χρόνια τώρα, βάλει ένα νοητό όριο στις γυναίκες, τη «γυάλινη οροφή». Το σημείο, δηλαδή, μέχρι το οποίο μπορεί να φτάσει μία γυναίκα, διεκδικώντας την άνοδό της στην ιεραρχία, στις μισθολογικές απολαβές και στις ηγετικές θέσεις.

Αντίθετα, οι άνδρες συνάδελφοί της, που έχουν αντίστοιχα ή και λιγότερα προσόντα μερικές φορές, θεωρείται εύλογο ότι δικαιούνται και υποχρεούνται μάλιστα να διεκδικήσουν ακόμα και την κορυφή. Όμως, τα τελευταία χρόνια έχει μπει στη συζήτηση και ένας ακόμα όρος, ο «γυάλινος γκρεμός» που αναφέρεται και πάλι στις εργαζόμενες γυναίκες και στις προκλήσεις που πιθανώς θα αντιμετωπίσουν στην καριέρα τους.

Τι είναι ο «γυάλινος γκρεμός»;

Ο «γυάλινος γκρεμός» περιγράφει κάτι που έχει παρατηρηθεί από τους ειδικούς: ότι μια επιχείρηση που αντιμετωπίζει κρίση είναι πιθανότερο εκείνη τη στιγμή να στραφεί για πρώτη φορά σε μια γυναίκα ηγέτη. Το πρόβλημα είναι ότι συχνά οι επιχειρήσεις που, βρισκόμενες στο χείλος της καταστροφής, απευθύνονται σε κάποια γυναίκα, είναι καταδικασμένες να καταστραφούν και να αποτύχουν ούτως ή άλλως. Το αποτέλεσμα είναι ότι πολύ συχνά οι γυναίκες ηγέτες φορτώνονται αυτήν την –προδιαγεγραμμένη– αποτυχία, με αποτέλεσμα να βλάπτουν την προσωπική τους φήμη και βέβαια την προοπτική της καριέρας τους.

iStock

Γιατί σε μια κρίση στρεφόμαστε στις γυναίκες;

Μια ερμηνεία είναι ότι όταν μια επιχείρηση περνάει μια δύσκολη στιγμή, αρχίζει να σκέφτεται «αλλιώς». Κάπως έτσι, ενώ κατά κανόνα στις επιχειρήσεις ισχύει το: «Σκέψου διευθυντή, σκέψου άνδρα», φαίνεται ότι όταν μια επιχείρηση δυσκολεύεται, περνάει κρίση και έχει προβλήματα, αυτό το μότο αντικαθίσταται από το: «Σκέψου κρίση, σκέψου γυναίκα».

Οι γυναίκες θεωρείται ότι διαθέτουν δεξιότητες που θα τις βοηθήσουν να είναι ευγενικές και περιποιητικές. Μπορεί οι επιχειρήσεις να μην δίνουν ιδιαίτερη σημασία στις αξίες αυτές σε περιόδους επιτυχίας, αλλά τις θεωρούν όλο και πιο σημαντικές σε περιόδους δυσκολίας.

iStock

Φαίνεται ότι σε περιόδους κρίσης, προσβλέπουμε στις γυναίκες για να κατευνάσουν και να καθησυχάσουν τους εργαζόμενους, τονώνοντας το ηθικό και το πνεύμα τους, αντί να προσβλέπουμε σε αυτές για να κάνουν μετασχηματιστικές επιχειρηματικές αλλαγές. Έτσι, οι γυναίκες τείνουν να επιλέγονται για τις διευθυντικές θέσεις του «γυάλινου γκρεμού», όταν δηλαδή οι πιθανότητες της αποτυχίας –λόγω των συνθηκών που επικρατούν στην επιχείρηση– είναι πολύ μεγάλες.

Οι αναλώσιμες ηγέτιδες του «γυάλινου γκρεμού»

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι γυναίκες διορίζονται σε διευθυντικές θέσεις σε αυτές τις δύσκολες περιόδους, επειδή οι επιχειρήσεις τις θεωρούν πιο αναλώσιμες.

Επιπλέον, αν μια επιχείρηση είχε μέχρι τώρα μόνο άνδρες ηγέτες, αλλά βρέθηκε σε μια στιγμή κρίσης, δεν έχει τίποτε να χάσει από το να δοκιμάσει έναν νέο ηγέτη που δεν μοιάζει με τους προηγούμενους. Αυτό σηματοδοτεί όχι μόνο στους εργαζόμενους, αλλά και στους μετόχους και τους επενδυτές ότι μια επιχείρηση διερευνά όλες τις δυνατότητες και προοπτικές.

«ΣΕ ΠΕΡΙΟΔΟΥΣ ΚΡΙΣΗΣ, ΠΡΟΣΒΛΕΠΟΥΜΕ ΣΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΓΙΑ ΝΑ ΚΑΘΗΣΥΧΑΣΟΥΝ ΤΟΥΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ, ΑΝΤΙ ΝΑ ΠΡΟΣΒΛΕΠΟΥΜΕ Σ' ΑΥΤΕΣ ΓΙΑ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ».

Οι γυναίκες ηγέτιδες εκπρόσωποι του γυναικείου φύλου

Το πρόβλημα είναι ότι όταν οι γυναίκες αναλαμβάνουν τέτοιες θέσεις εξουσίας και υψηλού ρίσκου, νιώθουν το βάρος που τους δίνει και η κοινωνία, ότι αναμένεται να εκπροσωπήσουν όχι μόνο τις ίδιες, αλλά και όλες τις εν δυνάμει ηγέτιδες σαν κι αυτές. Τις άλλες γυναίκες δηλαδή. Αυτό πιθανώς τις κάνει πολύ ευαίσθητες και προσεκτικές, από φόβο μήπως πέσουν από τον δικό τους «γυάλινο γκρεμό» και μαζί τους συμπαρασύρουν και τις υπόλοιπες γυναίκες που περιμένουν πίσω τους.

Ο γυάλινος γκρεμός σημαίνει ότι όχι μόνο παραδίδονται στις γυναίκες δηλητηριασμένα δισκοπότηρα όσον αφορά τις ευκαιρίες ηγεσίας, αλλά περιορίζονται επίσης οι ικανότητές τους να ηγηθούν αποτελεσματικά, γεγονός που καταλήγει να ενισχύει την αντίληψη ότι οι γυναίκες είναι κακές για τις επιχειρήσεις, παρά το γεγονός ότι αυτό έχει διαψευστεί πολλές φορές.

Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τη Δρ. Ναταλία Κουτρούλη, ψυχολόγο με εκπαίδευση στη Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία και τη Συμβουλευτική.