ΠΩΣ ΝΑ ΕΚΦΡΑΖΕΙΣ ΠΑΡΑΠΟΝΑ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΓΙΝΕΣΑΙ ΑΓΕΝΗΣ

Δυσκολευόμαστε να παραπονεθούμε μήπως και μας θεωρήσουν αγενείς, παράλογους, απαιτητικούς, δύσκολους. Παρ’ όλα αυτά, είναι απαραίτητο να μπορούμε να εκφράζουμε τα παράπονά μας, με τον κατάλληλο όμως τρόπο.

Είτε θέλουμε να διαμαρτυρηθούμε για κάτι σε ένα μαγαζί ή σε μία υπηρεσία ως πελάτες είτε έχουμε ένα πρόβλημα που θέλουμε να αναφέρουμε σε ένα αγαπημένο μας πρόσωπο, συνήθως νιώθουμε ότι υπάρχει κάτι πολύ άβολο στο να παραπονιέται κάποιος.

Γιατί όμως κάποιοι δυσκολευόμαστε τόσο πολύ να εκφράσουμε αυτό που νιώθουμε και που μας ανησυχεί, μας δυσκολεύει ή μας στενοχωρεί;

Υπάρχει κατάλληλος χρόνος και χώρος για τα παράπονα;

Ίσως όταν μιλάμε με τους φίλους μας στο τηλέφωνο ή όταν συναντάμε έναν συνάδελφό μας στην τουαλέτα του γραφείου να έχουμε επιτέλους την ευκαιρία να παραπονεθούμε για το άδικο αφεντικό μας. Μπορεί ο κατάλληλος αυτός χρόνος να υφίσταται και όταν είμαστε μόνοι με τον εαυτό μας και σκεφτόμαστε όλα όσα μας ενοχλούν και θα θέλαμε να είναι αλλιώς. Η αλήθεια είναι ότι η γκρίνια συνήθως ενέχει κάτι αθώο και μπορεί να είναι καθαρτική και, όταν καταφέρνουμε να διατηρήσουμε το μέτρο, να είναι ακόμα και αστεία.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Όταν, όμως, θέλουμε να εκφράσουμε ένα πραγματικό παράπονο, να θέσουμε ειλικρινά ένα ζήτημα που μας απασχολεί σε κάποιον που μας έχει ενοχλήσει, τότε δεν μπορούμε απλώς να γκρινιάζουμε ή να το ρίχνουμε στο αστείο. Χρειάζεται να εκφράσουμε ξεκάθαρα αυτό που έχουμε στο μυαλό μας και που μας απασχολεί. Χωρίς να φοβόμαστε ότι θα μας παρεξηγήσουν ή θα μας κακολογήσουν.

Η κοινωνία δεν «επιτρέπει» τα παράπονα

Πολλές φορές, όλα έχουν να κάνουν με τα όσα έχουμε μάθει από την κοινωνία, δηλαδή τους «σωστούς» τρόπους να αισθανόμαστε και να συμπεριφερόμαστε για να είμαστε κοινωνικά αποδεκτοί. Αν κοιτάξουμε όλους αυτούς τους τρόπους, ίσως κατανοήσουμε γιατί τόσο πολλοί από εμάς φοβόμαστε να παραπονεθούμε, μήπως θεωρηθούμε «δύσκολοι».

Είναι πιθανό επίσης να φοβόμαστε ότι θα γίνουμε αντιπαθείς αν διαμαρτυρηθούμε για κάτι, ή ακόμη και ότι θα ταπεινωθούμε ή και θα τιμωρηθούμε. Αν κοιτάξουμε στα παιδικά μας χρόνια, θα δούμε ότι έχουμε μάθει να ανεχόμαστε και να πιεζόμαστε από διάφορες καταστάσεις που δεν μας άρεσαν ή μας πίεζαν χωρίς εμείς να αντιδρούμε και να παραπονιόμαστε.

Το να μάθουμε πώς να είμαστε διεκδικητικοί, να προστατεύουμε τον εαυτό μας και να υπερασπιζόμαστε την αλλαγή, είναι μια από τις μεγάλες προκλήσεις της ζωής. Παρ’ όλα αυτά, συχνά εμείς οι ίδιοι περιορίζουμε και μπλοκάρουμε τους εαυτούς μας, σκεπτόμενοι τι θα βάλουν στο μυαλό τους όλοι οι υπόλοιποι. Το έντονο άγχος για το πώς μπορεί να μας δουν οι άλλοι άνθρωποι μάς εμποδίζει.

Τέλος, ίσως υπάρχει μια αίσθηση ματαιότητας και απελπισίας στο να μπαίνουμε στον κόπο να διαμαρτυρηθούμε, αν δεν εμπιστευόμαστε ότι το παράπονο θα βοηθήσει ή θα αλλάξει κάτι, με αποτέλεσμα συχνά να αποφεύγουμε να μιλήσουμε.

Απενοχοποιώντας το παράπονο

Πρώτα απ' όλα, θα πρέπει να αποδεχτούμε ότι δεν χρειάζεται όλα τα παράπονα να είναι κάτι κακό και ότι μπορούμε να παραπονεθούμε, και μάλιστα να βγούμε και κερδισμένοι, καταφέρνοντας να εκφράσουμε τι νιώθουμε, τι πιθανώς μας ενοχλεί κλπ. Το παράπονο μπορεί να είναι μια καταλυτική διαδικασία που μας επιτρέπει να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας. Επίσης, μπορεί να μας βοηθήσει να νιώσουμε ότι οι άλλοι μάς ακούν, να αναζητήσουμε λύσεις, να πάρουμε τον έλεγχο μιας κατάστασης που αισθανόμαστε ότι δεν ήταν δίκαιη.

Πώς θα μάθουμε να παραπονιόμαστε με τον σωστό τρόπο

Η απαραίτητη προϋπόθεση για να παραπονεθούμε εποικοδομητικά και χωρίς να γκρινιάξουμε, είναι πριν ξεκινήσουμε να μιλάμε, να αναγνωρίσουμε και να επεξεργαστούμε τα θυμωμένα συναισθήματά μας. Αυτό που έχει πολύ μεγάλη σημασία είναι να μην πλατιάζουμε με τα παράπονά μας, αλλά να εκφράζουμε αυτό που θέλουμε να πούμε με σαφήνεια και περιεκτικότητα, χωρίς να μακρηγορούμε.

Παράλληλα, θα πρέπει να δείχνουμε σεβασμό προς τον αποδέκτη του παραπόνου μας. Βεβαίως, είναι εύκολο να παρασυρθούμε όταν βρισκόμαστε εν βρασμώ ψυχής, αλλά η ψυχραιμία είναι πολύ σημαντικό προσόν όταν θέλουμε να εκφράσουμε κάτι που νιώθουμε και μας ενοχλεί. Ακόμα και αν έχουμε χιλιάδες πράγματα να πούμε και να κριτικάρουμε, έχει σημασία να περιοριστούμε στα όσα έχουν πραγματικά σημασία για εμάς. Όταν πλατιάζουμε στα παράπονα μας και συμπεριλαμβάνουμε πράγματα που δεν είναι τόσο σημαντικά για εμάς, τότε υπάρχει ο κίνδυνος να χαθεί και η ουσία των όσων έχουμε να πούμε τελικά.

Αν γκρινιάξουμε, σίγουρα βρίσκουμε έναν τρόπο να εκτονωθούμε. Αλλά, ειδικά όταν είμαστε επιθετικοί, συγκρουσιακοί ή και εκφοβιστικοί, τότε δεν θα κερδίσουμε τίποτε παρά μόνο να αποξενωθούμε με τον συνομιλητή μας. Όταν γκρινιάζουμε μόνο για να γκρινιάζουμε, τότε μόνο χαμένοι βγαίνουμε. Όταν ο στόχος μας είναι να ακουστούμε και να αλλάξει κάτι, τότε υπάρχουν μόνο οφέλη. Δεν πρέπει ποτέ να το ξεχνάμε αυτό, χρειάζεται να βοηθήσουμε τον εαυτό μας να εκφραστεί χωρίς φόβο.

Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τη Δρ. Ναταλία Κουτρούλη, ψυχολόγο με εκπαίδευση στη Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία και τη Συμβουλευτική. 

Βρείτε εδώ τα audio articles που είναι διαθέσιμα αυτή τη στιγμή.

Για να ακούτε τα άρθρα του OW που είναι διαθέσιμα σε ηχητική μορφή, μπορείτε να μας ακολουθήσετε σε Spotify και σε Apple Podcasts.