ΔΙΑΙΤΑ, ΝΗΣΤΕΙΑ ΚΑΙ ΠΑΣΧΑΛΙΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΑ: ΤΙ ΝΑ ΠΡΟΤΙΜΑΣ ΚΑΙ ΤΙ ΝΑ ΑΠΟΦΕΥΓΕΙΣ

Το Πάσχα είναι μια γιορτή συνδεδεμένη τόσο με τη νηστεία όσο και με τα λουκούλλεια γεύματα μετά. Τι πρέπει να προσέξει κάποιος που ακολουθεί διατροφικό πλάνο με στόχο την απώλεια βάρους;

Πότε αδυνατίζει και πότε παχαίνει η νηστεία; Τι κάνουμε μετά το Χριστός Ανέστη, όταν μπορούμε να φάμε οτιδήποτε και έχουμε μπροστά μας πλείστες όσες προκλητικές επιλογές; Πώς γίνεται το Πάσχα να τηρήσει κανείς ένα ισορροπημένο διατροφικό πλάνο με στόχο την απώλεια βάρους, χωρίς να απέχει από κοινωνικές δραστηριότητες που είναι συνδεδεμένες με το φαγητό; Αυτές είναι μερικές από τις απορίες που έχω προσπαθώντας να ισορροπήσω τη δίαιτα πρώτα με τη νηστεία και μετά με τα λουκούλλεια γεύματα που μας περιμένουν.

Ας ξεκινήσουμε από το τι κοινό έχουν η δίαιτα και η νηστεία. Τη στέρηση, θα μπορούσε να πει κάποιος χωρίς να το πολυσκεφτεί. Γιατί όντως τόσο η δίαιτα όσο και η νηστεία θέτουν κάποιους διατροφικούς περιορισμούς. Επιτρέψτε μου όμως να κάνω δύο επισημάνσεις.

Πρώτον, ένα σωστό διατροφικό πλάνο θέτει μεν περιορισμούς, αλλά αν το τηρήσεις μπορεί και να μην πεινάσεις καθόλου – και το λέω εκ πείρας, ακολουθώντας ένα πλάνο που οδηγεί αργά αλλά σταθερά σε απώλεια βάρους. Το μόνο που στερείσαι είναι η λαχτάρα να φας οτιδήποτε θελήσεις, χωρίς κανένα μέτρο. Γι’ αυτό και κατά τη γνώμη μου το στοίχημα για να διατηρήσεις τα κιλά που θέλεις –κάτι που στο παρελθόν δεν έχω καταφέρει και έχω εξηγήσει γιατί– είναι να διαμορφώσεις «μετρημένες» συνήθειες. Ακόμα και στη λαχτάρα για κάτι «απαγορευμένο» μπορείς κάποια στιγμή να ενδώσεις με μέτρο, χωρίς να τινάξεις τη ζυγαριά στον αέρα!

Δεύτερον, μπορεί κάποιος πραγματικά να νηστεύει αλλά να φάει πάρα πολλά και απολαυστικά νηστίσιμα εδέσματα – επίσης μου έχει συμβεί και με έκανε να αναθεωρήσω την άποψή μου περί νηστείας. Οπότε, σε καμία περίπτωση το να τηρείς το «γράμμα» της νηστείας δεν εξασφαλίζει ότι θα χάσεις κιλά ή ότι θα τραφείς και σωστά.

Και φτάνουμε στο άλλο φλέγον θέμα, ασχέτως τελικά αν κάποιος νήστεψε ή δεν νήστεψε: τα πολυφορτωμένα τραπέζια του Πάσχα, που και άγιος να είσαι όλο και θα σε βάλουν σε πειρασμό. Πρέπει να κλείσεις τα μάτια αν ακολουθείς κάποιο διατροφικό πλάνο; Σαφώς όχι, θα πως εγώ, που ναι, θέλω να ακολουθώ ένα διατροφικό πλάνο, αλλά όχι και να απαρνηθώ οποιαδήποτε κοινωνική δραστηριότητα μπορεί να περιλαμβάνει φαγητό.

Για όλα αυτά μίλησα με τον Βασίλειο Ι. Φλουρή, Κλινικό Διαιτολόγο-Διατροφολόγο και Καθηγητή Φυσικής Αγωγής, ώστε να καταλάβω τι είναι καλό να προτιμάει και τι να αποφεύγει όποιος προσέχει το βάρος του τόσο κατά την περίοδο της νηστείας όσο και μετά.

iStock

– Από διατροφικής πλευράς, θα έλεγες ότι υπάρχει κάποιο κέρδος στον οργανισμό από τη νηστεία; Αν ναι, τι ρόλο παίζει η διάρκεια που νηστεύει κάποιος, π.χ. όλη τη Σαρακοστή ή μόνο τη Μεγάλη Εβδομάδα;

Η νηστεία όπως τη γνωρίζουμε από τη θρησκεία μας έχει πολλά οφέλη για τον οργανισμό μας. Θα πάρουμε ως δεδομένο την καλή υγεία ενός ανθρώπου για να του προτείνουμε να κάνει νηστεία. Ένας άνθρωπος με αναιμία ή έλλειψη βιταμίνης Β12, αν νηστέψει θα δημιουργήσει μεγαλύτερο πρόβλημα από αυτό που ήδη έχει. Πριν ξεκινήσει κάποιος νηστεία μπορεί να συμβουλευτεί έναν ειδικό και να έχει σωστές κατευθύνσεις!

Η γνωστή μας νηστεία, εάν είναι από 7 ημέρες έως και 50 ημέρες μπορεί να μας ωφελήσει σημαντικά. Τα οφέλη από τη νηστεία είναι τα εξής:

• Είναι μια διατροφή με χαμηλό ποσοστό πρωτεΐνης, άρα έχουμε όφελος στην ενυδάτωση του οργανισμού και την προστασία των νεφρών μας.
• Γενικά, η μείωση του ποσοστού της πρωτεΐνης στη διατροφή μας είναι πάντα το ζητούμενο για μια γενικότερη καλή υγεία, γιατί λόγω ενυδάτωσης έχουμε καλύτερη απορρόφηση όλων των θρεπτικών συστατικών, καλύτερο μεταβολισμό και καλύτερη απόδοση, σωματική και ψυχική.
• Είναι μια διατροφή χαμηλή έως μηδαμινή σε κορεσμένα λιπαρά, και πολύ χαμηλή σε νάτριο, άρα παρέχει προστασία από υπερλιπιδαιμίες, υπέρταση, καρδιοπάθειες.
• Είναι μια διατροφή που περιέχει πολύ περισσότερες φυτικές ίνες από τη συμβατική μας διατροφή, άρα έχουμε καλυτέρευση της λειτουργίας του εντέρου και γενικά του πεπτικού μας συστήματος.
• Είναι μια διατροφή χαμηλότερη σε θερμίδες λόγω έλλειψης των ζωικών προϊόντων που περιέχουν υψηλό αριθμό θερμίδων.
• Είναι μία διαφορετική διατροφική εμπειρία, από την οποία μπορεί να δει κάποιος τα οφέλη της μείωσης των ζωικών προϊόντων και ίσως επηρεαστεί λίγο και μετέπειτα!

– Αν κάποιος θέλει να νηστέψει ενώ κάνει δίαιτα, τι πρέπει να προσέξει;

Όταν κάνουμε δίαιτα, τρώμε λιγότερες θερμίδες για να μειώσουμε το βάρος μας, άρα παίρνουμε λιγότερα θρεπτικά συστατικά. Όταν νηστεύουμε ταυτόχρονα, πρέπει να προσέξουμε δύο πράγματα:

• Πρέπει να αυξήσουμε τις θερμίδες, αλλά πάλι μπορούμε να κάνουμε τη διατροφή μας ελαφρώς υποθερμιδική, γιατί αλλιώς θα έχουμε ελλείψεις σε θρεπτικά στοιχεία.
• Πρέπει να επιλέξουμε κάποια συγκεκριμένα τρόφιμα που να μας ενισχύουν τον οργανισμό σε βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία, όπως το ταχίνι (έχει χαλκό που βοηθάει την απορρόφηση του σιδήρου), τη μελάσα (έχει όλο το σύμπλεγμα βιταμινών βήτα, σίδηρο, ασβέστιο και πολλά άλλα μέταλλα), ξηρούς καρπούς (π.χ. φουντούκια, που έχουν σίδηρο και διάφορα ιχνοστοιχεία), όσπρια με καλαμπόκι (ο συνδυασμός τους μας δίνει πλήρη πρωτεΐνη).

iStock

– Ποια νηστίσιμα τρόφιμα θα πρότεινες να αποφεύγουμε στη δίαιτα;

Η πρώτη κατηγορία τροφίμων που πρέπει να αποφύγει κάποιος είναι τα φιστίκια, δηλαδή ό,τι ανήκει στην αλυσίδα των αραχίδων π.χ. φιστίκι Αιγίνης, αράπικο, κάσιους λόγω πολλών κορεσμένων λιπών.

Δεύτερη κατηγορία είναι οι μαργαρίνες, γιατί όχι μόνο δεν προσφέρουν τίποτα αλλά έχουν και πολλές θερμίδες σε πολύ μικρό όγκο τροφίμου.

Τρίτη κατηγορία είναι τα νηστίσιμα γλυκίσματα-αρτοπαρασκευάσματα που υπάρχουν σε όλους τους φούρνους, όπως κουλουράκια λαδιού νηστίσιμα, κριτσίνια, κέικ νηστίσιμο, γιατί όλα αυτά έχουν διογκωτικά, όπως το baking powder (διφωσφορικό νάτριο), και όχι φυσιολογική ζύμωση με μαγιά. Όταν δεν γίνεται φυσικά η ζύμωση του άλευρου, είναι πλήρως δύσπεπτο, μη αξιοποιήσιμο θερμιδικά και θρεπτικά, γιατί η γλουτένη ποτέ δεν μετατρέπεται σε διοξείδιο του άνθρακα για να φύγει ως αέριο.

– Μετά τη νηστεία και την Ανάσταση, έρχονται τα τραπέζια του Πάσχα, που είναι πάντα φορτωμένα. Τι συμβουλές θα έδινες σε κάποιον που κάνει δίαιτα ή δεν θέλει να πάρει βάρος;

Την ημέρα του Πάσχα οι συμβουλές είναι συγκεκριμένες:

• Μην ξεχάσετε τα φρούτα σας αυτή την ημέρα, μόνο τα φρούτα μπορούν να φέρουν την ισορροπία με την παραπάνω πρωτεΐνη που θα φάμε.
• Φάτε ένα πολύ δυνατό κολατσιό, ώστε να μην φάτε με υπογλυκαιμία το μεσημεριανό γεύμα, δηλαδή να μην το φάτε πεινασμένοι.
• Οι ενήλικες φάτε ένα καλό κολατσιό και οι νέοι κάτω των 18 ετών ένα καλό πρωινό.
• Η αύξηση της πρωτεΐνης που κάνει τη ζημιά στην υγεία μας δεν έρχεται μόνο από το πολύ κρέας, αλλά κυρίως από το τυρί και τα αβγά που υπάρχουν συνοδευτικά αυτή την ημέρα.
• Επειδή θα υπάρχει κρέας και αυτό μας αφυδατώνει, θα μπορούσατε να μην κάνετε υπερβολές στο αλκοόλ και στον καφέ, που και τα δύο επίσης αφυδατώνουν το ίδιο με τα κρεατικά.

iStock

– Κι αν κάποιος «ξεφύγει» διατροφικά τις μέρες του Πάσχα, τι θα μπορούσε να κάνει μετά για να «επανορθώσει»;

Σίγουρα όχι κάτι το υπερβολικό, όχι αυστηρά υποθερμιδικό μενού ή κάτι ανορθόδοξο.

Σωστές λύσεις είναι:

• Αυστηρά 4 φρούτα την ημέρα καθημερινά.
• Αύξηση της ποσότητας του νερού σε σχέση με το τι πίναμε πριν τις γιορτές.
• Τήρηση ενός μεγάλου κολατσιού για άμεση ρύθμιση του σακχάρου της ημέρας.
• Πολύ μικρές ποσότητες κρέατος ή ψαριού τουλάχιστον για 3 ημέρες μετά.
• Σίγουρα καθόλου ζάχαρη, μέλι, μαρμελάδα και γλυκά τουλάχιστον για 3-4 ημέρες.
• Όχι ψωμί μαζί με το κύριο γεύμα, αλλά ναι κάποιος άλλος υδατάνθρακας, όπως πατάτα, ρύζι, λαδερά. Το ψωμί περιέχει πάρα πολύ αλάτι σε σχέση με τους υπόλοιπους υδατάνθρακες.
• Μεγάλες ποσότητες σαλάτας για πρόσληψη παραπάνω φυτικών ινών.