ΜΙΑ ΜΕΡΑ Η ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ ΔΕΝ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ

Όλο και περισσότερες έρευνες εξετάζουν το ζήτημα της εμμηνόπαυσης, όχι για να παρατείνουν την αναπαραγωγική ηλικία των γυναικών αλλά για να ενισχύσουν γενικά την υγεία τους.

H εμμηνόπαυση έχει χαρακτηριστεί από την ερευνήτρια μακροζωίας Jennifer Garrison ως «το χειρότερο πράγμα που μπορεί να συμβεί στο σώμα μιας υγιούς γυναίκας». Αυξάνει τον κίνδυνο για καρδιακές παθήσεις, εγκεφαλικό επεισόδιο, οστεοπόρωση και γνωστική εξασθένηση, ενώ με την εμφάνισή της αρχίζει να γερνάει πιο γρήγορα το γυναικείο σώμα σε κυτταρικό επίπεδο.

Κατά την Garrison, «οι ωοθήκες κανονικά εκκρίνουν και παράγουν μια σειρά από ορμόνες και μόρια σηματοδότησης που είναι σημαντικά για τη γενική υγεία. Όταν οι ωοθήκες σταματούν να παράγουν αυτές τις ορμόνες, υπάρχει πραγματικά επιζήμια επίδραση. Οι μελέτες δείχνουν ήδη ότι όσο μεγαλύτερη είναι μια γυναίκα όταν μπαίνει στην εμμηνόπαυση, τόσο πιο πιθανό είναι να ζήσει περισσότερο».

Η Garrison, που είναι επίκουρη καθηγήτρια στο Buck Institute for Research on Aging της Καλιφόρνια, ανήκει σε αυτούς που οραματίζονται πως θα έρθει η μέρα που η εμμηνόπαυση θα είναι προαιρετική. Για την ακρίβεια, ότι θα αντιμετωπιστεί η αναπαραγωγική γήρανση των γυναικών.

Προς το παρόν, η σχετική έρευνα υπολείπεται. Αυτό όμως φαίνεται πως αλλάζει με το συνεχώς αυξανόμενο ενδιαφέρον των επιστημόνων για την καλύτερη κατανόηση και την πιθανή καθυστέρηση της εμμηνόπαυσης.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Στο επίκεντρο έχει τεθεί το «γιατί», με τους ερευνητές να προσπαθούν να εμβαθύνουν στους βιολογικούς μηχανισμούς πίσω από την εμμηνόπαυση. Αυτή η γνώση θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για παρεμβάσεις που αντιμετωπίζουν τις βαθύτερες αιτίες της μείωσης της γονιμότητας.

Μια από τις προτάσεις που ερευνώνται είναι ο τρόπος με τον οποίο βλαστοκύτταρα θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αναγέννηση του ιστού των ωοθηκών. Είναι ακόμα σε πρώιμο στάδιο μεν, ωστόσο οι ερευνητές ελπίζουν βάσιμα πως θα μπορέσει να βοηθήσει στην αποκατάσταση της γονιμότητας ή της λειτουργίας των ωοθηκών.

Η εμμηνόπαυση είναι «σχετικά νέο φαινόμενο»

Πριν από περίπου 100 χρόνια, το προσδόκιμο ζωής ήταν περίπου 56 έτη. Ο μέσος όρος ηλικίας έναρξης της εμμηνόπαυσης είναι σήμερα τα 52 έτη. Ως εκ τούτου, οι γυναίκες πλέον περνούν το 42% της ζωής τους μετά την εμμηνόπαυση. Αυτό το φαινόμενο, λοιπόν, είναι σχετικά νέο. Υπάρχει τρόπος να καθυστερήσει ή να αποτραπεί ή να αντιστραφεί η συνθήκη αυτή; Προς το παρόν όχι.

Ο στόχος όσων κάνουν τις έρευνες είναι να βρουν τρόπο να διατηρήσουν οι ωοθήκες τη λειτουργία τους, ώστε να ωφεληθεί η γενικότερη υγεία – όχι απαραίτητα να επιμηκυνθεί η γονιμότητα. Οι ειδικοί εξηγούν πως θα χρειαστεί τουλάχιστον μια δεκαετία για να φτάσουν κοντά σε αυτές τις ανακαλύψεις.

Η Daisy Robinton, PhD, συνιδρύτρια και Διευθύνουσα Σύμβουλος της Oviva Therapeutics, που ασχολείται με τη σχετική έρευνα, πήρε μέρος σε συνέδριο για τη μακροζωία για να μιλήσει για τις προσπάθειες ενίσχυσης της υγείας των γυναικών.

Όπως είπε στο Pharmacy Times, εντείνονται οι ερευνητικές προσπάθειες για την κατανόηση της γυναικείας αναπαραγωγικής υγείας και φυσιολογίας. Υπογράμμισε τη σημασία των ωοθηκών («είναι η έδρα της υγείας μιας γυναίκας, από πολλές απόψεις») και την αναγκαιότητα για νέες καινοτόμες θεραπείες.

«Τον τελευταίο μισό αιώνα η έρευνα δεν έχει επικεντρωθεί ιδιαίτερα στη γυναικεία φυσιολογία. Μόνο πρόσφατα είδαμε να συμβαίνουν πραγματικά πολλές αλλαγές και να αναγνωρίζεται ότι υπάρχει μια μοναδική φυσιολογία για τα άτομα που γεννιούνται με γυναικεία αναπαραγωγικά όργανα και διπλά χρωμοσώματα Χ. Αυτό παρουσιάζει όχι μόνο δυνητικά διαφορετικά μονοπάτια για τη διάγνωση ορισμένων ασθενειών, αλλά και διαφορετικό επιπολασμό διαφορετικών ασθενειών.

»Ίσως λοιπόν οι ίδιες ασθένειες να εκδηλώνονται διαφορετικά σε ένα αρσενικό έναντι ενός θηλυκού. Ο τρόπος με τον οποίο ανταποκρινόμαστε στις θεραπευτικές παρεμβάσεις είναι διαφορετικός. […] Καταβάλλεται  μεγάλη προσπάθεια για να καλυφθεί το χάσμα όσον αφορά το τι καταλαβαίνουμε για τη φυσιολογία των ανδρών και τι μπορούμε (ή πρέπει) να γνωρίζουμε για τη γυναικεία φυσιολογία, ώστε οι γυναίκες να έχουν καλύτερη φροντίδα».

Τι έχει παραβλεφθεί έως τώρα στη μελέτη της εμμηνόπαυσης

Η Robinton εξήγησε πως σε γενικές γραμμές οι ωοθήκες είναι πολύ σημαντικές για τη διατήρηση της υγείας σε διάφορες παραμέτρους: «Όταν πλησιάζουμε στην εμμηνόπαυση, πολλές από τις ορμόνες που παράγονται από τις ωοθήκες μας αρχίζουν να παράγονται κάπως ακανόνιστα. Πραγματικά νομίζω ότι είναι τα σημεία καμπής της ίδιας της εμμηνόπαυσης».

Ως προς τις αρνητικές συνέπειες της εμμηνόπαυσης για την υγεία, επισήμανε: «Μόλις μια γυναίκα περάσει την εμμηνόπαυση, έχει σημαντικά αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου, πολύ σημαντικές μειώσεις στη νευρογνωστική υγεία (“ομίχλη του εγκεφάλου”), ενώ μπορεί να υπάρχουν αυξήσεις στο άγχος, την κατάθλιψη, τις διαταραχές της διάθεσης, μαζί με προβλήματα στον ύπνο, που είναι θεμέλιο για τη γενική υγεία και την ευεξία».

Η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης

Αυτό που τονίζουν όλοι οι ερευνητές που ασχολούνται με τη μακροζωία των γυναικών είναι πως οι περισσότεροι γιατροί δεν είναι καλά εκπαιδευμένοι να διαχειριστούν την εμμηνόπαυση. Η Robinton εξήγησε χαρακτηριστικά: «Αν κοιτάξετε τις έρευνες, πολλοί γιατροί εξέφρασαν δυσφορία ή έλλειψη ετοιμότητας να βοηθήσουν πραγματικά μια ασθενή που βιώνει την εμμηνόπαυση. Αυτό είναι κάτι πραγματικά συγκλονιστικό».

Η ίδια πρόσθεσε: «Οι περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν ότι η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης είναι η κύρια γραμμή θεραπευτικής παρέμβασης για γυναίκες που πλησιάζουν στην εμμηνόπαυση ή βρίσκονται σε αυτήν. Πρόκειται μεν για θαυμάσιο εργαλείο, αλλά η Μελέτη για την Υγεία των Γυναικών που έγινε πριν 20 και πλέον χρόνια πήρε πολλή δημοσιότητα και τελικά, παρερμηνεύτηκαν τα δεδομένα.

»Κατά συνέπεια, πολλοί γιατροί διστάζουν πια να συνταγογραφήσουν τα σχετικά φάρμακα, ενώ πολλές γυναίκες φοβούνται να πάρουν τις ουσίες, αφού διάβαζαν για τον πολύ υψηλό κίνδυνο που συνδέεται με αυτήν τη θεραπεία. Πλέον, έχει απομυθοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό. Είναι σαφές ότι τα οφέλη της θεραπείας αυτής υπερτερούν κατά πολύ των κινδύνων στις περισσότερες περιπτώσεις. Είναι πραγματικά η καλύτερη θεραπευτική επιλογή για τις γυναίκες – αντικαθιστά τα οιστρογόνα και την προγεστερόνη, ορμόνες που εξαντλούνται με την πάροδο του χρόνου καθώς η γυναίκα πλησιάζει ή βρίσκεται στην εμμηνόπαυση.

»Υπάρχει μια σειρά από άλλες παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής, όπως και συμπληρώματα που κυκλοφορούν στην αγορά, μια αρκετά μεγάλη διακύμανση ως προς το τι είναι πραγματικά αποτελεσματικό και υποστηρίζεται από στοιχεία. Το πιο συναρπαστικό, ωστόσο, είναι ότι σκεφτόμαστε όλο και περισσότερο την εμμηνόπαυση όχι ως κάτι φυσικό που πρέπει να υπομείνει κανείς, αλλά ως μια ιατρική ανάγκη να καινοτομήσουμε  επ’ αυτής».