ΝΙΩΘΕΙΣ ΟΤΙ ΕΧΕΙΣ «ΚΟΛΛΗΣΕΙ»; ΤΙ ΦΤΑΙΕΙ ΚΑΙ ΠΩΣ ΘΑ ΚΑΝΕΙΣ ΕΠΑΝΕΚΚΙΝΗΣΗ

Συχνά όταν νιώθουμε πως βαλτώνουμε στα ίδια και τα ίδια, φταίει ότι φοβόμαστε να ζήσουμε τη ζωή μας, μήπως «φάμε τα μούτρα μας». Ας δούμε ποιες αιτίες κρύβονται πίσω από το ότι έχεις «κολλήσει» και –το σημαντικότερο– πώς θα πατήσεις το «κουμπί» της επανεκκίνησης.

Η καθημερινή προσπάθεια για να ανταπεξέλθεις σε ένα πλαίσιο που μπορεί να μοιάζει ασφυκτικό –τόσο στην προσωπική όσο και την επαγγελματική σου ζωή– δημιουργεί ορισμένες φορές την αίσθηση ότι ενώ προσπαθείς δεν συμβαίνει τίποτα. Για κάποιο λόγο έχεις «κολλήσει». Κάτι σε κρατά και δεν σου επιτρέπει να διαχειριστείς την ζωή σου όπως θα ήθελες, να εξελιχθείς και να αλλάξεις, ώστε να γίνεις αυτό που ονειρεύεσαι, αυτό που θέλεις να είσαι.

Εργάζεσαι πολύ, κουράζεσαι, επενδύεις σε μία ερωτική σχέση, σε φίλους αλλά και στην οικογένεια. Και ενώ στην επιφάνεια υπάρχει η αίσθηση της νηνεμίας και της ευχάριστης ρουτίνας, δεν παύεις να νιώθεις κάτι ενοχλητικό να σε περιτριγυρίζει. Έχεις βαλτώσει και ένα δυσάρεστο βάρος συσσωρεύεται ύπουλα και «επιθετικά» κάτω από την επιφάνεια. «Τι κάνω;» αναρωτιέσαι. «Γιατί το κάνω; Η προσπάθεια είναι μάταιη. Δεν πρόκειται να προλάβω. Αυτό που βιώνω είναι η αέναη επανάληψη του τίποτα».

Με αυτό τον τρόπο έρχεται η στιγμή που συνειδητοποιείς ότι έχεις βάλει τον εαυτό σου σε «λειτουργία επιβίωσης». Δεν επιτρέπεις αλλαγές, δεν παίρνεις το ρίσκο που χρειάζεται για να προχωρήσεις παρακάτω, δεν αλλάζεις όλα όσα σε ενοχλούν, ανέχεσαι, αντέχεις, υπομένεις. Έτσι, αντί να ζεις, απλώς στέκεσαι κολλημένος σε αδιέξοδα που σου προσφέρουν –μόνο– την ικανοποίηση της ρουτίνας και του βολέματος. Γιατί να πονέσεις; Είναι μάταιο να προσπαθήσεις, έτσι λες στον εαυτό σου και κάνεις το πρώτο λάθος. Είσαι επισήμως κολλημένος και ενδεχομένως δυστυχής.

Πώς έφτασες στο «έχω κολλήσει»

Αυτό συμβαίνει όταν δε μπορείς να κάνεις τις αλλαγές που νιώθεις ότι πρέπει να γίνουν. Αντί να έχεις θέληση, εμπιστοσύνη στον εαυτό σου και τη λαχτάρα να προχωρήσεις, παραδίνεσαι στον φόβο. Δεν επιλέγεις αυτά που θέλεις, αλλά όσα σε κάνουν να νιώθεις ασφαλής – «κενός» μα ασφαλής.

Μένεις σε μια δουλειά που σε πιέζει, που έχει προβλήματα, που σε «καίει» όλο και πιο πολύ. Ανέχεσαι κακές συμπεριφορές συναδέλφων και μένεις στάσιμος ενώ αξίζεις την εξέλιξη. Πιέζεις τον εαυτό σου και περιμένεις ότι κάτι θα συμβεί από μόνο του, χωρίς εσύ να προσπαθήσεις. Κάνεις ευχές και όχι πράξεις.

Στο σπίτι, σε περιμένει μια αγάπη, ένας έρωτας που μπορεί να έχει ατονήσει από καιρό. Δεν διασκεδάζεις, δεν νιώθεις έξαψη, απουσιάζει η οικειότητα και η φροντίδα, αλλά υπάρχει ένα άτομο εκεί που σε περιμένει. Πού να τρέχεις τώρα και που να βρεις κάτι καινούριο και συναρπαστικό… Ας βολευτείς και βλέπουμε… Αν αυτά δεν είναι ο ορισμός του «έχω κολλήσει», τότε τι;

Οι χαμένες ευκαιρίες

Ένα κομμάτι μας –το πιο τολμηρό και το πιο ζωογόνο– επιθυμεί τις αλλαγές, τις αναζητά. Κάθε αλλαγή έχει μία υπέροχη ενέργεια που μας παρασύρει παρακάτω, σε κάτι καλύτερο. Αλλά…

Ο φόβος γίνεται πιο ισχυρός και κερδίζει. Η ιδέα της αλλαγής προκαλεί άγχος και στρες, τρομάζει. Οι άνθρωποι παραμένουν στάσιμοι για να νιώθουν ασφάλεια. Ενδέχεται να μην υπάρχουν οι κατάλληλες ευκαιρίες ή και να υπάρχουν –και αυτό είναι το πιο σημαντικό– να μην τις κυνηγάμε. Ίσως είναι στο χέρι μας να τις δημιουργήσουμε αλλά η δημιουργία εμπεριέχει ρίσκο, ευρηματικότητα και αποφασιστικότητα.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Αυτό που γίνεται συνήθως είναι ότι ενεργοποιείται η αδράνεια. Και δεν μένουμε απλώς στάσιμοι. Η μπάλα της στασιμότητας κυλά προς τα κάτω – στην κατηφόρα που έχουμε δημιουργήσει και στην οποία επιμένουμε να ζούμε. Και όσο η μπάλα κυλά, βαραίνει, σαν χιονοστιβάδα.

Σε περίπτωση που πάρουμε την απόφαση να τη σπρώξουμε προς τα πάνω, το βάρος είναι τόσο μεγάλο που μας αποθαρρύνει. Οι ευκαιρίες για αλλαγή και φυγή από τη στασιμότητα χάνονται όλο και πιο πολύ.

Η γη της στασιμότητας

Έχουμε σταματήσει να ονειρευόμαστε για το μέλλον. Αυτό που πρωταγωνιστεί στη ζωή μας είναι η υπερβολική σκέψη και η ανάλυση για το τι θα συμβεί αύριο το πρωί. Η σκέψη της επόμενης ημέρας ενισχύει το άγχος και το στρες που μας «παγώνουν» και μας κρατούν με τα πόδια δεμένα στη γη της στασιμότητας. Είμαστε εγκλωβισμένοι σε ανησυχίες και φόβους. Αφήνουμε στην άκρη την προσωπική μας φροντίδα, τη διασκέδαση, τη φροντίδα της οικογένειας και του ερωτικού μας συντρόφου, και βασανίζουμε το μυαλό μας μόνο με μία σκέψη: Τι θα συμβεί αύριο το πρωί;

Για να απεγκλωβιστούμε πρέπει να έχουμε τη συναισθηματική ωριμότητα και τη νοημοσύνη ώστε να σκεφτούμε το μέλλον και να δημιουργήσουμε ένα πλάνο δράσης, ένα σχέδιο που θα μας οδηγήσει στους στόχους μας. Είναι υγιές να ανησυχούμε για το αύριο, αλλά μας αρρωσταίνει όταν μας κρατά «κολλημένους». Αντί να δράσουμε, να σκεφτούμε τι θέλουμε και να δουλέψουμε με προσήλωση και πείσμα, απλώς ανησυχούμε και πνιγόμαστε στον φόβο.

Είναι σημαντικό να αποφασίσουμε τι θέλουμε και να το διεκδικήσουμε με προσεκτικά σχεδιασμένα βήματα. Να εκμεταλλευτούμε τον χρόνο, να προγραμματίσουμε και να ξεκινήσουμε να κάνουμε μικρά βήματα, που σταδιακά θα μας φέρουν εκεί όπου ονειρευόμαστε. Αυτό προϋποθέτει ότι θα αγαπήσουμε, θα ακούσουμε, θα σεβαστούμε και θα φροντίσουμε τον εαυτό μας. Για να μπορέσουμε να φύγουμε από τη γη της στασιμότητας.

Η απάτη της τελειότητας και η παγωμάρα του άγχους

Ενώ η τελειότητα είναι κάτι άπιαστο, εξακολουθούμε να την επιδιώκουμε, με αποτέλεσμα να ερχόμαστε αντιμέτωποι με μεγάλη πίεση που απλώς μας κρατά στο σημείο όπου βρισκόμαστε. Αξιολογούμε και προσπαθούμε να βάλουμε «άριστα» σε καθετί που συμβαίνει, αλλά αυτό είναι ουτοπικό, οπότε απλώς κάνουμε βόλτες γύρω από τον εαυτό μας. Δεν καλλιεργούμε ό,τι έχουμε, όλα όσα έχουμε καταφέρει, για να προχωρήσουμε παρακάτω. Με αυτό τον τρόπο και εξαιτίας της απογοήτευσης, το άγχος αυξάνεται.

Το πολύ άγχος ανεβάζει την κορτιζόλη, την ορμόνη του στρες. Όταν είμαστε συνεχώς αγχωμένοι, παγώνουμε. Παγώνουν τα συναισθήματα και δεν ξέρουμε πού πάμε. Από το πολύ άγχος μένουμε στάσιμοι. Η τελειότητα συνδέεται με τις απίστευτες προσδοκίες που έχουμε από τον εαυτό μας. Είναι τόσο υψηλές οι προσδοκίες σε σχέση με αυτό που είμαστε και αυτό που μπορούμε να γίνουμε, που απλώς μας εγκλωβίζουν. Τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο.

Έχω κολλήσει σημαίνει βολεύτηκα

Στην επαγγελματική μας ζωή επιμένουμε να θυσιάζουμε τον εαυτό και τον χρόνο μας σε μία δουλειά στην οποία ναι μεν είμαστε καλοί, αλλά μας πιέζει και μας προκαλεί σταδιακά burnout. Ενώ έχουμε την ικανότητα να διεκδικήσουμε κάτι καλύτερο, το αποφεύγουμε. Φοβόμαστε να αφήσουμε τη σταθερότητα και να χαρίσουμε στον εαυτό μας τη ζωοδότρα αλλαγή.

Eπιστρέφοντας στο σπίτι επιλέγουμε να συντηρούμε μια ερωτική σχέση χωρίς πάθος. Μπορεί να έχει τελματώσει προ πολλού, μπορεί να μην καλύπτει τις βασικές μας ανάγκες αλλά για να διορθωθεί θέλει συζήτηση με θάρρος που δεν έχουμε. Θέλει επικοινωνία που την αποφεύγουμε. Τα οικονομικά και σεξουαλικά προβλήματα εμφανίζονται πριν τα κρύψουμε κάτω από το χαλάκι της συνήθειας και –μην έχοντας μάθει να δουλεύουμε τη σχέση που θέλει επικοινωνία, συνεργασία, φροντίδα και σεξ– όλα καταρρέουν ενώ εμείς σφυρίζουμε αδιάφορα.

Σταδιακά τα πράγματα δυσκολεύουν, χάνεται η όποια επικοινωνία, έρχεται ο θυμός που οδηγεί σε αιματηρές συγκρούσεις. Και έτσι όπως φοβόμαστε –πάλι ο φόβος!– τη συζήτηση και την αλλαγή, σκεφτόμαστε ότι αν ανακινήσουμε ζητήματα τρυφερότητας και ερωτικής λαγνείας ενδέχεται να χωρίσουμε. Ας βολευτούμε λοιπόν, ας μείνουμε στάσιμοι…

Κλαιγόμαστε για να μας δώσουν σημασία

Άλλος ένας παράγοντας που μας κρατά δέσμιους στο ατελέσφορο παρόν είναι η ανάγκη μας να είμαστε θύματα, να γκρινιάζουμε για να κερδίζουμε την προσοχή και να μην κάνουμε κάτι για να εξελιχθούμε. Υπάρχει μια καθήλωση σε ένα παιδικό στάδιο. Ο ενήλικας κρατά σφιχτά στα χέρια του και δεν αποχωρίζεται το ανώριμο παιδί, δεν θέλει να προχωρήσει. Προσπαθεί να τραβήξει την προσοχή των άλλων ή να κερδίσει κάτι γκρινιάζοντας και παριστάνοντας το θύμα. Έτσι χάνεται χρόνος ζωή και ευκαιρίες. Ο γκρινιάρης δεν έχει ωριμότητα, αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση

Η αβάσταχτη γοητεία της αναβλητικότητας

«Δεν θα ξεκινήσω κάτι σήμερα αλλά αύριο, που θα είμαι πιο δυνατός». Αυτό είναι κάτι που επιμένουμε να λέμε στον εαυτό μας αλλά ποτέ δεν είμαστε πιο δυνατοί για να πάρουμε την απόφαση και να βρεθούμε στην αφετηρία της αλλαγής. Καθημερινώς ερχόμαστε αντιμέτωποι με πολλά προβλήματα και δυσκολίες που μας αποθαρρύνουν και μας κρατούν καθηλωμένους. Και όλο αναβάλλουμε την αλλαγή και βουλιάζουμε στη γοητεία της αναβλητικότητας. Όλα θα τα κάνουμε από αύριο. Τη φροντίδα του εαυτού μας, μια καλύτερη δουλειά, μια καλύτερη διατροφή, το να σταματήσουμε κακές συνήθειες που μας βλάπτουν και να εμμένουμε σε ανθρώπους που μας χειρίζονται και μας εκμεταλλεύονται.

Σε περίπτωση που έρθει επιτέλους αυτό το αύριο, με την πρώτη δυσκολία τα παρατάμε και επιστρέφουμε εκεί όπου ήμασταν. Ο φόβος της αποτυχίας είναι ένας πολύ σημαντικός λόγος για να μην ξεκινήσουμε, να μην ολοκληρώσουμε και να μην πετύχουμε κάτι. Σε συνδυασμό με την έλλειψη οργάνωσης, με ένα σχέδιο ζωής που θα μας επιτρέψει να αλλάξουμε σταδιακά και να μπορέσουμε να βρούμε μια καλύτερη δουλειά και μια υγιή σχέση, τι είναι αυτό που μας μένει; Η ρουτίνα. Ίσως να μην έχουμε εκπαιδευτεί, να μην έχουμε μάθει να παλεύουμε και να παίρνουμε το ρίσκο για να προχωρήσουμε τη ζωή μας.

Αν δεν μάθεις να χωρίζεις και να πονάς, πώς θα μάθεις να αγαπάς, πώς θα ωριμάσεις; Με ποιον τρόπο θα γίνεις καλύτερος στη δουλειά σου; Οι εμπειρίες είναι σημαντικές και διδακτικές, αλλά για να τις αποκτήσεις δεν πρέπει να παριστάνεις το δέντρο που έχει βγάλει ρίζες και στέκεται στη θέση του αγέρωχο. Ξεκόλλα!

Πώς θα ξεκολλήσω;

• Μάθε να μη φοβάσαι. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι δεν κρινόμαστε από τις αποτυχίες μας, από τους χωρισμούς, τις απώλειες και τις ατελέσφορες αλλαγές. Όλα αυτά είναι πρώτες ύλες για να δημιουργήσουμε όλα όσα έχουμε στο μυαλό μας. Κι αν δεν τα καταφέρουμε δεν έχει σημασία, η προσπάθεια μετρά. Ναι, μπορεί να χάσεις αλλά κάτι θα κερδίσεις. Σταδιακά το κάτι θα πολλαπλασιαστεί.
• Βάλε ρεαλιστικούς στόχους, κάνε όνειρα για το μέλλον, μην υπερεκτιμάς τις δυνάμεις και τις δυνατότητες που έχεις.
• Οργάνωσε τον χρόνο σου, βάλε πρόγραμμα και ακολούθησέ το ευλαβικά.
• Μην υπεραναλύεις τα πάντα, η υπερανάλυση μπλοκάρει το συναίσθημα. Η πολλή σκέψη μας μουδιάζει και μας αποδιοργανώνει. Χανόμαστε στις σκέψεις μας και αποφεύγουμε να συζητήσουμε από την αρχή, να ζητήσουμε όλα όσα θέλουμε και να τα αποκτήσουμε. Η υπερανάλυση είναι εχθρός την αλλαγής, αφού μας κάνει φίλους με το άγχος και το στρες. Νομίζουμε ότι είμαστε ασφαλείς, αλλά όταν έρθει η στιγμή που θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα δεν έχουμε τη δύναμη που απαιτείται και «διαλυόμαστε».

Οφείλουμε να μάθουμε να παλεύουμε, να αφήνουμε τα προβλήματα να ακουστούν, να δώσουμε φωνή στις επιθυμίες και τα όνειρά μας. Χωρίς φόβο αλλά με πολύ πάθος για ζωή. Και ας «φας τα μούτρα σου» καμιά φορά, δεν πειράζει.

Ευχαριστούμε για την συνεργασία τον Ορέστη Μοσκόφογλου, Ψυχολόγο – Ψυχοθεραπευτή.