ΠΟΙΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΑΡΧΙΖΟΥΜΕ ΝΑ ΧΑΝΟΥΜΕ ΜΕΤΑ ΤΑ 40

Η φθορά των αισθήσεων καθώς μεγαλώνουμε είναι αναπόφευκτη, αλλά έχει νόημα να γνωρίζουμε τι επιπτώσεις έχει αυτό και πώς θα το προλάβουμε.

Τίποτα δεν χαρακτηρίζει περισσότερο την πάροδο του χρόνου και τα γηρατειά από την αλλαγή. Η αλλαγή αυτή γίνεται εμφανής στην εικόνα μας: καθώς μεγαλώνουμε, αποκτάμε ρυτίδες, γκριζάρουν τα μαλλιά μας, το δέρμα μας επηρεάζεται όλο και περισσότερο από τη βαρύτητα. Την ίδια ώρα, πραγματοποιούνται αλλαγές λιγότερο ορατές, χαρακτηριστικότερη των οποίων είναι η σταδιακή απώλεια των αισθήσεών μας.

Το να χάνεις σταδιακά τις αισθήσεις σου σημαίνει να μειώνεται η ικανότητά σου να ανταποκριθείς αποτελεσματικά στα ερεθίσματα που τις επηρεάζουν. Όταν αυτό αργεί και συμβαίνει σταδιακά, είναι πιο εύκολο να προσαρμοστείς και να το αποδεχτείς. Σε κάποιους ανθρώπους, όμως, συμβαίνει ταχύτερα και μπορεί να είναι εξαιρετικά δυσάρεστο, καθώς ενδέχεται να οδηγήσει σε κοινωνική απομόνωση και αίσθημα θλίψης.

Το να γνωρίζει κανείς σε ποιες ηλικίες αρχίζουν να φθίνουν οι αισθήσεις βοηθά στο να μπορέσει να προσαρμοστεί στην αλλαγή πιο εύκολα, να αναζητήσει θεραπείες ή άλλες λύσεις, και να διατηρήσει έτσι την ανεξαρτησία και την ποιότητα της ζωής του.

Αίσθηση ακοής: Η φθορά ξεκινά μετά τα 45

Η ακοή είναι η πρώτη αίσθηση που χάνουμε σταδιακά καθώς μεγαλώνουμε και ήδη μετά τα 40 μπορεί να ξεκινήσουν τα πρώτα συμπτώματα. Αυτό συμβαίνει καθώς μειώνεται φυσικά η ελαστικότητα του τυμπάνου.

iStock

Η φθορά αυτή συνήθως εξελίσσεται αργά και διακριτικά. Το άτομο μπορεί να παραπονεθεί ότι ακούει ήχους όταν μιλά κάποιος, μα όχι τις ακριβείς λέξεις, ή να μπερδεύει κάποιες λέξεις. Καθώς τα χρόνια περνούν τα πράγματα γίνονται πολύ χειρότερα, με τη βαρηκοΐα να επηρεάζει τουλάχιστον τους μισούς ηλικιωμένους άνω των 75 ετών.

Τα άτομα που υποφέρουν από απώλεια ακοής συχνά διστάζουν να μιλήσουν ανοιχτά γι’ αυτό, ενώ τα ακουστικά βοηθήματα, αν και εξαιρετικά ωφέλιμα, δεν μπορούν να αντικαταστήσουν εντελώς την φυσική ακοή. Έτσι, πολλοί τα αποφεύγουν, ίσως για να μη φαίνονται και αδύναμοι, και ζητούν από τους άλλους να μιλούν πιο δυνατά.

Αν θέλεις να βοηθήσεις ένα άτομο με βαρηκοΐα, μείωσε όλους τους παρασκηνιακούς θορύβους όταν του μιλάς: κλείσε την τηλεόραση ή το ραδιόφωνο, ζήτα την πιο ήσυχη γωνία στο εστιατόριο και προσπάθησε να κάθεστε μακριά από πόρτες στα θέατρα.

Επιπλέον, αν θες να προστατεύσεις την ακοή σου έγκαιρα, απόφυγε τα μέρη με πολύ δυνατούς θορύβους ή φόρα ακουστικά για να προστατεύεις τα αυτιά σου.

iStock

Όραση: Η φθορά ξεκινά μετά τα 55

Το ήξερες ότι καθώς μεγαλώνεις το σχήμα το φακού των ματιών σου αλλάζει; Ο φακός και ο κερατοειδής γίνονται λιγότερο διαφανείς, η κόρη μικραίνει και το οπτικό πεδίο συρρικνώνεται. Αυτές οι αλλαγές προκαλούν οπτικές δυσκολίες όπως:

• Μειωμένη ικανότητα να βλέπεις τα αντικείμενα καθαρά.
• Μειωμένη ικανότητα να επικεντρώνεσαι σε αντικείμενα σε διαφορετικές αποστάσεις.
• Μειωμένη ικανότητα να λειτουργείς με χαμηλωμένα φώτα (π.χ. να οδηγείς νύχτα).
• Μειωμένη ικανότητα να διακρίνεις αποχρώσεις.
• Μειωμένη ικανότητα να υπολογίζεις σωστά αποστάσεις.

Την ίδια ώρα, μπορεί να εμφανιστούν παθήσεις όπως γλαύκωμα, καταρράκτης, εκφύλιση της ωχράς κηλίδας και διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια.

Έτσι, καθώς μεγαλώνουν οι άνθρωποι χρειάζονται παραπάνω φως στον χώρο που ζουν και κινούνται. Μελέτες έχουν δείξει, για παράδειγμα, ότι ένας 80χρονος χρειάζεται τρεις φορές πιο δυνατό φως από έναν έφηβο για να διαβάσει ένα βιβλίο. Για έναν περίεργο λόγο, όμως, πολλοί ηλικιωμένοι δεν ανάβουν αρκετά φωτά, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν από ατυχήματα.

Είναι σημαντικό, ακόμα κι αν η όρασή σου μέχρι τότε ήταν άριστη, μετά τα 55 να προγραμματίζεις τακτικές επισκέψεις στον οφθαλμίατρο ή τον οπτομέτρη σου, για να ελέγχεις τυχόν αλλαγές και να λαμβάνεις τα απαραίτητα μέτρα.

iStock

Αφή: Η φθορά ξεκινά μετά τα 55

Η αφή είναι η πρώτη αίσθηση που αναπτύσσει το έμβρυο στη μήτρα, ήδη από την 8η εβδομάδα. Και αυτό από μόνο του αποδεικνύει πόσο σημαντική και απαραίτητη είναι: Η αφή μας ειδοποιεί για τις αλλαγές της θερμοκρασίας, της κινητικότητας, του πόνου.

Η αίσθηση αυτή φθίνει καθώς μεγαλώνουμε γιατί μειώνεται η ευαισθησία του δέρματος, που γίνεται λιγότερο τεταμένο και χάνει την ελαστικότητά του. Η απώλεια ιστού συμβαίνει ακριβώς κάτω από την επιδερμίδα, καθώς μειώνεται το λίπος και καταστρέφονται οι νευρικές απολήξεις.

Τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, λοιπόν, δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στα ερεθίσματα της αφής και έτσι μπορεί π.χ. να μη νιώσουν πόνο μέχρι το δέρμα τους να καταστραφεί εντελώς. Είναι σύνηθες, μάλιστα, τα άτομα αυτά να μελανιάζουν πιο εύκολα ή να σκίζεται το δέρμα τους χωρίς προφανή λόγο. Αυτό μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε κάποια μόλυνση, χωρίς το άτομο να το αντιληφθεί έγκαιρα.

Επιπλέον, η μείωση της αφής επηρεάζει την ικανότητα του ατόμου να αναγνωρίσει αντικείμενα με τα χέρια, π.χ. κέρματα στην τσέπη του, και μπορεί να μειώσει την λεπτή κινητικότητα, π.χ. την ικανότητα να κουμπώσει μικρά κουμπιά ή να γράψει με ένα μολύβι.

Τα καλά νέα είναι ότι μπορείς να προστατεύσεις την αίσθηση της αφής λαμβάνοντας έγκαιρα μέτρα. Οι ειδικοί επιμένουν στην κίνηση, η οποία δεν πρέπει να σταματά όσο ο άνθρωπος μεγαλώνει, ακόμα κι αν πρόκειται για απλό περπάτημα. Φρόντισε να διατηρείς την υγεία της επιδερμίδας σου χρησιμοποιώντας πάντα αντηλιακό, αποφεύγοντας την έκθεση σε χημικά και αντιμετωπίζοντας αποτελεσματικά τα τραύματα. Επιπλέον, μη σταματάς να απολαμβάνεις τις αγκαλιές και τα χάδια, και προγραμμάτιζε τακτικά ένα ανακουφιστικό μασάζ, την πιο ωφέλιμη και αθώα απόλαυση!

iStock

Γεύση & Όσφρηση: Η φθορά ξεκινά μετά τα 65 και 75 αντίστοιχα

Η γεύση και η όσφρηση είναι δύο αισθήσεις στενά συνδεδεμένες, που αλληλοεπηρεάζονται και μπορεί να οδηγήσουν σε άλλες ανησυχίες για την υγεία των ηλικιωμένων.

Η μείωση της γεύσης έρχεται πρώτη και είναι δραματική: Ενώ στα 30 μας έχουμε 245 γευστικούς κάλυκες στη γλώσσα μας, στα 70 αυτοί έχουν μειωθεί στους 88. Μάλιστα, πρώτα επηρεάζονται η γλυκιά και η αλμυρή γεύση, δηλαδή ένα κανονικά αλατισμένο φαγητό ξαφνικά μοιάζει ανάλατο. Οι ειδικοί συνιστούν, ωστόσο, να μην αυξάνουν οι μεγάλοι άνθρωπο το αλάτι για να νοστιμίσουν το φαγητό τους, ειδικά αν υποφέρουν από αρτηριακή πίεση. Είναι προτιμότερο να ενισχύουν τη γεύση με αποξηραμένα βότανα και λεμόνι.

Επίπτωση της απώλειας γεύσης είναι συχνά η μειωμένη όρεξη και ως εκ τούτου η απώλεια βάρους στους ηλικιωμένους. Στον αντίποδα, υπάρχουν και αυτοί που απεγνωσμένοι να νιώσουν κάποια γεύση που θα τους ευχαριστήσει αρχίζουν να καταναλώνουν πολλά γλυκά, αυξάνοντας επικίνδυνα το σάκχαρό τους.

Τέλος, η μείωση της όσφρησης έρχεται μετά τα 75 και μαζί έρχονται πολλές ακόμα επιπτώσεις: Μυρωδιές που δημιουργούσαν μνήμες και έφερναν στο νου καλά και άσχημα συναισθήματα πλέον έχουν ξεθωριάσει. Το φαγητό, όταν χάνεται και η όσφρηση, γίνεται ακόμα πιο άγευστο (θυμήσου πώς είναι όταν τρως με ρινική συμφόρηση). Το χειρότερο; Η απώλεια όσφρησης μπορεί να αποδειχτεί εξαιρετικά επικίνδυνη αν κανείς δεν μπορεί να μυρίσει τον καπνό της φωτιάς, τη διαρροή αερίου ή το φαγητό που καίγεται στην κουζίνα.

Συνεπώς, αν υπάρχουν άτομα στην οικογένεια που σε αυτή την ηλικία ζουν μόνα, είναι σημαντικό να τα προφυλάξεις από αυτούς τους κινδύνους τοποθετώντας ανιχνευτές καπνού και ελέγχοντας τι τρώνε, γιατί μπορεί να μην καταλάβουν ότι ένα τρόφιμο είναι π.χ. χαλασμένο.

Για να μη χάσεις τις δύο αυτές αισθήσεις μια ώρα αρχύτερα, το καλύτερο που έχεις να κάνεις είναι να αποφεύγεις το κάπνισμα και την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ. Να μη χρησιμοποιείς καθαριστικά με έντονα αρώματα, να καθαρίζεις τα φίλτρα αέρα στους χώρους που κινείσαι, να προστατεύεις τη μύτη σου στις ακραίες θερμοκρασίες και να δοκιμάσεις την αρωματοθεραπεία, μυρίζοντας καθημερινά για μερικά λεπτά αγαπημένα αρώματα. Μάλιστα, σύμφωνα με μελέτη, ένα διακριτικό άρωμα μέσα στην κρεβατοκάμαρα τονώνει σημαντικά και τη μνήμη των ηλικιωμένων.