ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΦΤΙΑΓΜΕΝΟΙ ΝΑ ΜΙΣΟΥΝ;

Είναι ένα ιδιαίτερο συναίσθημα με διάρκεια. Αυτό λένε οι ειδικοί για το μίσος. Υπάρχει όμως τρόπος να το διαχειριστούμε;

Δεν χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια για να το αντιληφθείς. Αρκεί να ρίξεις μια ματιά στα σχόλια αναρτήσεων στα κοινωνικά δίκτυα. Είναι εντυπωσιακό το πόσο μίσος ξεχύνεται μέσα από τους ανθρώπους.

Πριν κάμποσα χρόνια, μια ομάδα επιστημόνων έγραψε στο περιοδικό Emotion Review (2018) ότι το μίσος είναι ένα ισχυρό αρνητικό συναίσθημα, είναι «το πιο καταστροφικό συναισθηματικό φαινόμενο στην ιστορία της ανθρώπινης φύσης». Συμπλήρωσε, μάλιστα, ότι πρόκειται για ένα συναίσθημα κοινωνικά μη αποδεκτό, το οποίο δεν θέλουμε να ομολογήσουμε ότι νιώθουμε.

Ένα ισχυρό συναίσθημα

Μιλώντας στο Medical News Today, ο ψυχολόγος Lee Chambers σημειώνει ότι το μίσος αποτελεί «μέρος του φάσματος των ανθρώπινων συναισθημάτων. Είναι, ωστόσο, αρκετά ξεχωριστό, καθώς πρόκειται για ένα συναίσθημα με διάρκεια. Δεν είναι άμεσο ή οξύ, όπως π.χ. ο θυμός».

Ομοιότητες αλλά και διαφορές ανάμεσα στο μίσος και σε άλλα αρνητικά συναισθήματα, όπως ο θυμός και η περιφρόνηση, εντοπίζει και η Rebecca Sax, νευροεπιστήμονας στο MIT . Όπως λέει σε ομιλία της, το πρώτο εστιάζει στην έμφυτη φύση, τα κίνητρα και τα χαρακτηριστικά του στόχου. Συνδέει, επίσης, το μίσος με την ανθρώπινη τάση να σχηματίζουμε ομάδες, να χωριζόμαστε στο «εμείς» και στο «αυτοί».

Τα μέλη μιας ομάδας συντονίζονται και συνεργάζονται, επιδεικνύοντας αλτρουισμό. Μπορούν, επίσης, να κρατήσουν την ίδια στάση και προς άτομα εκτός ομάδας, αλλά μόνο όταν οι διαθέσιμοι πόροι είναι άφθονοι. Στην αντίθετη περίπτωση, όταν δηλαδή οι διαθέσιμοι πόροι είναι περιορισμένοι, ο αλτρουισμός περιορίζεται εντός του συνόλου «εμείς».

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Εξετάζοντας το μίσος με μαγνητικό τομογράφο

Το 2008, μελέτη στο περιοδικό PLoS One εξέτασε ποιες περιοχές του εγκεφάλου ενεργοποιούνταν όταν οι συμμετέχοντες έβλεπαν φωτογραφίες ανθρώπων τους οποίους ισχυρίζονταν ότι μισούσαν και ανθρώπων για τους οποίους είχαν ουδέτερα συναισθήματα. Τα αποτελέσματα της μαγνητικής τομογραφίας έδειξαν ότι στην πρώτη περίπτωση ενεργοποιούνταν πολλές περιοχές του εγκεφάλου. Μάλιστα, όσο μεγαλύτερο ήταν το μίσος τόσο περισσότερο ενεργοποιούνταν οι συγκεκριμένες περιοχές. Όπως παρατήρησαν οι ερευνητές, αν και συναισθήματα όπως ο φόβος και ο θυμός συνδέονται με το μίσος, οι νευρικές οδοί του τελευταίου είναι διακριτές.

Πώς να το διαχειριστούμε

Το σίγουρο είναι ότι δεν μπορούμε να το αγνοήσουμε και να περιμένουμε να εξαφανιστεί από μόνο του. Τα συναισθήματα έχουν την τάση να συσσωρεύονται και είναι εξαντλητικό να κρατάμε τόση ένταση μέσα μας. Επίσης, «τα ακραία συναισθήματα πυροδοτούν την απελευθέρωση ορμονών του στρες. Όταν μαζεύεις μέσα σου συναισθήματα όπως το μίσος, η απελευθέρωση των συγκεκριμένων ορμονών είναι συνεχής και με την πάροδο του χρόνου οδηγεί σε αύξηση της φλεγμονής στο σώμα», λέει η Arianna Galligher, κοινωνική λειτουργός και αναπληρώτρια διευθύντρια του STAR Trauma Recovery Center του Ιατρικού Κέντρου Wexner στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Οχάιο.

ΤΟ ΜΙΣΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ ΜΕ ΔΙΑΡΚΕΙΑ. ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΜΕΣΟ Ή ΟΞΥ, ΟΠΩΣ Ο ΘΥΜΟΣ.

Η ίδια προτείνει μερικούς τρόπους διαχείρισης του μίσους. Αν νιώθεις μίσος προς ένα άτομο ή μια ομάδα που δεν κατανοείς ή γνωρίζεις, καλό είναι να χρησιμοποιήσεις για οδηγό σου «την ενσυναίσθηση και τη συμπόνια. Αυτά είναι αντίδοτα στο μίσος», αναφέρει. Αντί να κάνεις υποθέσεις σχετικά με ένα άτομο ή μια κατάσταση, προτείνει να αλλάξεις τρόπο προσέγγισης και να κινηθείς με βάση την καλή περιέργεια. Η απάντηση, επομένως, όσον αφορά τη διαχείριση του συναισθήματος αυτού φαίνεται να είναι η γνώση, η ενημέρωση, η επαφή.

Πάντως, αν νιώθεις ότι το μίσος σε «καταπίνει», ένας ειδικός ψυχικής υγείας μπορεί να σε βοηθήσει να το διαχειριστείς και να χαράξεις έναν δρόμο προς την εσωτερική σου ηρεμία. «Το να αναζητήσεις βοήθεια δεν σημαίνει ότι είσαι ψυχικά άρρωστος. Πολλοί άνθρωποι θα βιώσουν μίσος κάποια στιγμή στη ζωή τους», καταλήγει η Galligher.

Βρείτε εδώ τα audio articles που είναι διαθέσιμα αυτή τη στιγμή.

Για να ακούτε τα άρθρα του OW που είναι διαθέσιμα σε ηχητική μορφή, μπορείτε να μας ακολουθήσετε σε Spotify και σε Apple Podcasts.