ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟΣΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΝΑ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΘΕΙΣ

Στο νέο του βιβλίο, ο Johann Hari μιλάει για την αξία της συγκέντρωσης σε ένα πράγμα και το πώς μπορείς να αντισταθείς σε μια κοινωνία που είναι φτιαγμένη να σε κάνει να μην μπορείς να συγκεντρωθείς με τίποτα.

Σύμφωνα με τον best selling συγγραφέα Johann Hari και το νέο του βιβλίο «Η αξία της προσοχής: Γιατί χάσαμε τη συγκέντρωσή μας και πώς να την ανακτήσουμε», βιώνουμε μια βαθιά κρίση προσοχής. Μια βαθιά αδυναμία αποκτήσουμε εστίαση και συγκέντρωση σε ένα μόνο πράγμα.

Στενά συνδεδεμένη με την οικονομία της προσοχής, που στόχο έχει να σε κάνει να περνάς όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο στο κινητό σου και να βλέπεις όσο το δυνατόν περισσότερες διαφημίσεις, η κρίση της προσοχής επιδρά βαθιά και μακροπρόθεσμα στην ψυχική σου υγεία.

Σίγουρα το βιώνεις κι εσύ καθημερινά. Το μυαλό σου να μην μπορεί να συγκεντρωθεί σε κάτι πάνω από λίγα δευτερόλεπτα. Η δουλειά σου να διακόπτεται από αμέτρητους ήχους ειδοποιήσεων. Η σκέψη σου και η συγκέντρωση σου να διακόπτεται αμέτρητες φορές καθώς προσπαθείς να κάνεις κάτι, κι εσύ άλλες τόσες να πασχίζεις να την επαναφέρεις, προσπαθώντας συνεχώς να θυμηθείς τι ήταν αυτό που έκανες ακριβώς πριν.

Έρευνες που υπολόγισαν την ικανότητα συγκέντρωσης των ατόμων, ιδιαίτερα των εφήβων δείχνουν ότι ο μέσος όρος του εύρους προσοχής συνέχεια μειώνεται.

Η αδυναμία συγκέντρωσης αποκτά διαστάσεις επιδημίας και ο Johann Hari με αφορμή ένα προσωπικό του βίωμα, το «χάσιμο» που βίωνε ένας πολύ κοντινός του έφηβος εξαιτίας της απόλυτης σύνδεσης του με το κινητό του και τα social media, αποφάσισε να μελετήσει αυτό το σύγχρονο φαινόμενο της απώλειας συγκέντρωσης ταξιδεύοντας για τρία ολόκληρα χρόνια τον κόσμο, από το Μαϊάμι μέχρι τη Μόσχα και την Μελβούρνη, για να μιλήσει για το ζήτημα της προσοχής με τους πλέον εξειδικευμένους επιστήμονες – μηχανικούς υπολογιστών, κοινωνικούς επιστήμονες, ψυχολόγους, νευροεπιστήμονες, παιδαγωγούς.

Όσα έμαθε για την απώλεια συγκέντρωσης τον έκαναν να συμπεράνει ότι αυτό που βιώνουμε δεν είναι απλά μια φυσιολογική και αναμενόμενη ανησυχία που κάθε παλαιότερη γενιά νιώθει για ένα νέο φαινόμενο, αλλά μια αληθινή απειλή.

iStock

Η έλλειψη συγκέντρωσης σε αριθμούς

Σύμφωνα με μελέτες, η προσοχή του μέσου Αμερικανού εργαζόμενου αποσπάται περίπου μία φορά ανά τρία λεπτά. Και για τον μέσο CEO των εταιρειών της λίστας Fortune 500 η κατάσταση δεν είναι πολύ καλύτερη. Έχει στην διάθεση του μόνο 28 λεπτά την ημέρα χωρίς κάτι να τον διακόψει.

Το 2017 ο μέσος Αμερικανός αφιέρωνε μόνο 17 λεπτά στο διάβασμα ενώ περνούσε 5,4 ώρες στο τηλέφωνο του. Επιπλέον 1 στα 5 ατυχήματα οφείλονται στην απόσπαση της προσοχής του οδηγού και εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον πλανήτη κάθε στιγμή αγωνίζονται να αφήσουν κάτω το κινητό τους και να ανακτήσουν την συγκέντρωση τους χωρίς μεγάλη επιτυχία.

«Όμως δεν είναι δικό τους σφάλμα», υποστηρίζει ο Johann Hari. Αν ίσως κι εσύ κάποια στιγμή έπεσες στην παγίδα να πιστέψεις ότι η έλλειψη συγκέντρωσης είναι δικό σου λάθος, στην πραγματικότητα οι περισσότεροι από τους παράγοντες στους οποίους κατέληξε ο Hari μετά από συνεντεύξεις με ειδικούς είναι συστημικοί, αποτέλεσμα δηλαδή του τρόπου που είναι φτιαγμένη να λειτουργεί η κοινωνία μας.

Η τεχνολογία, τα social media, οι πανταχού παρούσες οθόνες, η άφθονη πληροφορία, οι τροφές, η ατμοσφαιρική ρύπανση, οι πολλές ώρες δουλειάς, οι λίγες ώρες ύπνου. Αυτό που τονίζει ο Hari στο βιβλίο του είναι ότι η κρίση προσοχής και η απώλεια συγκέντρωσης δεν είναι ένα ατομικό ζήτημα αλλά αφορά ολόκληρη την κοινωνία.

iStock

Γιατί τελικά μας λείπει η συγκέντρωση σύμφωνα με την έρευνα του Hari

1. Γιατί η πληροφορία είναι όλο και περισσότερη

Όσο περισσότερο αυξάνεται η πληροφορία με την οποία βομβαρδίζεσαι, τόσο δυσκολότερο γίνεται να τη φιλτράρεις. Δεν ξέρεις σε τι να δώσεις σημασία, καταλήγεις να δίνεις σημασία στα πάντα και νιώθεις εξουθενωμένος. Αν και νομίζεις ότι κάνεις πολλά πράγματα ταυτόχρονα, στην πραγματικότητα μεταφέρεις συνεχώς την προσοχή σου από το ένα πράγμα στο άλλο και χάνεις συνεχώς χρόνο προσπαθώντας να βρεις και πάλι την συγκέντρωση σου.

2. Γιατί δεν μπορείς να πετύχεις την κατάσταση ροής

Η κατάσταση ροής είναι αυτή που βιώνεις όταν είσαι απολύτως απορροφημένος σε μια δραστηριότητα η οποία είναι πολύ σημαντική για σένα, δεν είναι ούτε πολύ δύσκολη ούτε πολύ εύκολη, μοιάζει να γίνεται από μόνη της και ο χρόνος περνά χωρίς να το καταλαβαίνεις. Σε έναν κόσμο γεμάτο πράγματα που αποσπούν την προσοχή και διακόπτουν τη συγκέντρωσή σου, είναι πολύ δύσκολο να κατακτήσεις την κατάσταση ροής.

3. Γιατί είσαι σωματικά και ψυχικά εξουθενωμένος

Οι συνεχώς αυξανόμενες ώρες δουλειάς, τα αμέτρητα ερεθίσματα και πράγματα που απαιτούν την προσοχή σου, οι πολλαπλές πλατφόρμες social media και η συνεχή ροή πληροφορίας σε οδηγούν στην εξάντληση, μαζί με τις ανθυγιεινές συνήθειες διατροφής, την ατμοσφαιρική ρύπανση και το άγχος.

Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ

Εκδόσεις Κλειδάριθμος

Αγόρασέ το

Ianos.gr

4. Γιατί έπαψες να διαβάζεις

Το ότι διαβάζεις όλο και λιγότερο υπονομεύει την ικανότητα σου για συγκέντρωση. Η διαδικασία της ανάγνωσης ενός βιβλίου σε εκπαιδεύει στο να κρατάς την προσοχή σου εστιασμένη για περισσότερο χρόνο και στο να συγκεντρώνεσαι σε ένα πράγμα για πολλή ώρα. Αντίθετα, τα social media σε εκπαιδεύουν να στέκεσαι επιφανειακά στα πράγματα, να πηγαίνεις από το ένα στο άλλο, με αποτέλεσμα σύντομα να μην μπορείς να διαβάσεις τίποτα μεγαλύτερο από ένα post.

5. Γιατί έπαψες να αφήνεις το μυαλό σου να ταξιδεύει

Ένα μυαλό που αφήνεται ελεύθερο να ταξιδεύει δεν είναι ένδειξη τεμπελιάς ή έλλειψης πειθαρχίας αλλά σημάδι δημιουργικότητας. Όταν συνεχώς ακυρώνεις τον ελεύθερο χρόνο που έχει το μυαλό σου να περιπλανηθεί κρατώντας το απασχολημένο με σκρολάρισμα και συνεχή πληροφορία, κάθε δυνατότητα για ελεύθερη σκέψη εξαφανίζεται.

6. Γιατί ο digital κόσμος είναι σχεδιασμένος να σε χειρίζεται

Τα social media και ο online κόσμος είναι σχεδιασμένα να σε απομακρύνουν όλο και περισσότερο από τη δική σου αληθινή ζωή, για να περνάς όλο και περισσότερο χρόνο στο κινητό σου κοιτώντας μεταξύ άλλων διαφημίσεις.

7. Γιατί δεν μπορείς μόνος σου να λύσεις το πρόβλημα της συγκέντρωσης

Συχνά ακούς ότι η λύση είναι να κλείσεις τις ειδοποιήσεις ή να φοράς ακουστικά θορύβου για να λύσεις το πρόβλημα της απώλειας συγκέντρωσης. Επειδή όμως το πρόβλημα είναι κοινωνικό και βαθύτερο, τέτοιες υπεραπλουστευτικές λύσεις δεν μπορούν να το αντιμετωπίσουν.

8. Η αύξηση του στρες επηρεάζει την συγκέντρωση

Οι ρυθμοί της σύγχρονης ζωής και όλα τα άγχη που συσσωρεύονται σε οδηγούν διαρκώς σε μια κατάσταση υπερεγρήγορσης, που δεν σου επιτρέπει να βρεθείς σε κατάσταση συγκέντρωσης.

9. Οι βλαβερές διατροφικές συνήθειες

Με τις πληροφορίες να σε βομβαρδίζουν όλο και γρηγορότερα, με ένα σωρό υποχρεώσεις μπροστά σου, με την προσοχή σου να είναι αποδυναμωμένη από app και ηλεκτρονικά παιχνίδια, το πιθανότερο είναι πως δεν θα έχεις την ενέργεια να ετοιμάσεις ένα υγιεινό γεύμα όταν επιστρέφεις σπίτι, με αποτέλεσμα να καταφεύγεις σε ανθυγιεινές και έτοιμες τροφές. Αυτό δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο, αφού τα σάκχαρα και η καφεΐνη που περιέχουν αυτές οι τροφές όχι μόνο δεν προσφέρουν ενέργεια στον οργανισμό σου, αλλά επηρεάζουν και αρνητικά την ικανότητά σου για συγκέντρωση

10. Η μόλυνση του περιβάλλοντος

Έχοντας καταστρέψει τον μόνο πλανήτη και τον αέρα που αναπνέουμε, η ατμοσφαιρική ρύπανση επηρεάζει την ικανότητα συγκέντρωσης που έχει ο εγκέφαλός μας.

Όπως επισημαίνει ο Johann Hari, υπάρχει αυτός ο όμορφος κόσμος εκεί έξω και ταυτόχρονα η τάση σου να κοιτάς τις οθόνες σου και να μην τον βλέπεις. Όπως υπενθυμίζει, τα social media ζητούν ένα κομμάτι από την αληθινή ζωή σου, όχι αυτή που αναπαράγεις ψηφιακά, και το κόστος είναι υψηλό. Ο Hari δεν βλέπει τη λύση στο να αποσυρθείς από τη σύγχρονη ζωή και να ζήσεις εκτός κοινωνίας, αλλά στο να γίνουν συστημικές, κοινωνικές αλλαγές σε συνδυασμό με την δική σου ατομική προσπάθεια να διεκδικήσεις πίσω την συγκέντρωσή σου.