ΟΙ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ ΣΤΙΣ ΠΛΑΤΦΟΡΜΕΣ SOCIAL MEDIA ΤΡΕΜΟΥΝ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥΣ

Ανεπιθύμητη έκθεση σε σεξουαλικό περιεχόμενο, παρενόχληση, μισογυνισμός είναι κάποια μόνο από τα δεινά των social media που επηρεάζουν τους εφήβους.

«Αν ήξερα όσα ξέρω τώρα, δεν θα άφηνα ποτέ την κόρη μου να ανοίξει λογαριασμό στο Instagram στα 14», είπε στην κατάθεσή του στο Αμερικανικό Κογκρέσο ο Arturo Bejar, μηχανικός υπολογιστών που για χρόνια δούλευε στα γραφεία της Facebook. Συγκεκριμένα, o Bejar δούλεψε στην εταιρεία Meta –στην οποία ανήκει το Instagram και το Facebook– από το 2009 έως το 2015, και αργότερα ξανά από το 2019 μέχρι το 2021. Πλέον, δηλώνει ότι δεν θα επιστρέψει ποτέ ξανά σε οργανισμούς social media.

Ο Bejar δεν είναι ο μόνος πρώην υπάλληλος σε social media πλατφόρμα που, διαπιστώνοντας εκ των έσω τα κενά και τους κινδύνους που  ενέχουν τα μέσα αυτά για τα παιδιά, αποφάσισε να κάνει κάτι για να τα προστατεύσει.

Ο ίδιος επισημαίνει ότι μέχρι το 2015 υπήρχαν πολλά εργαλεία που εκείνος και οι συνάδελφοί του δημιουργούσαν και η Meta εφάρμοζε στις πλατφόρμες της για την ασφάλεια των παιδιών. Ωστόσο, όπως διαπίστωσε από την εμπειρία με την κόρη του, πολλά από αυτά είτε καταργήθηκαν είτε αποδείχθηκαν ανεπαρκή.

Ο Arturo Bejar στην Ακρόαση της Δικαστικής Υποεπιτροπής της Γερουσίας για το απόρρητο, την τεχνολογία και το νόμο για την εξέταση των κοινωνικών μέσων ενημέρωσης και της κρίσης ψυχικής υγείας των εφήβων, Τρίτη, 7 Νοεμβρίου 2023, στο Καπιτώλιο της Ουάσιγκτον. AP Photos Stephanie Scarbrough

«Λίγο αφού άνοιξε λογαριασμό στο Instagram, στα 14 της, άρχισε να δέχεται ανεπιθύμητα μηνύματα σεξουαλικού περιεχομένου, αλλά και να εκτίθεται σε υλικό ακατάλληλο για την ηλικία της, που προωθούσε τον μισογυνισμό και τη βία. Όταν το συζήτησα μαζί της, μου αποκάλυψε πως όλες της οι φίλες είχαν την ίδια εμπειρία. Σοκαρίστηκα. Ακόμα χειρότερο ήταν ότι δεν μπορούσε να κάνει τίποτα, γιατί δεν είχε τη δυνατότητα να το αναφέρει κάπου», λέει ο ίδιος.

Κατανόηση αλλά καμία αντίδραση από τους κολοσσούς των social media

Προκειμένου να βρεθεί μια λύση στο σοβαρό αυτό πρόβλημα, ο Bejar επικοινώνησε άμεσα με τους επικεφαλής της Facebook, τον Mark Zuckerberg, τη Sheryl Sandberg και τον Adam Mosseri, αναφέροντας όχι μόνο τα στατιστικά μελετών που δείχνουν ότι το 21,8% παιδιών 13-15 ετών πέφτουν θύματα bullying μέσω social media, αλλά και ότι τα μισά από αυτά δέχονται συστηματικά ανεπιθύμητα μηνύματα. Την ίδια ώρα, πρότεινε συγκεκριμένα εργαλεία που θα έπρεπε να εφαρμοστούν στις πλατφόρμες για να γίνει η χρήση τους από τα παιδιά πιο ασφαλής.

Δυστυχώς, η ανταπόκριση των υπευθύνων δεν ήταν εποικοδομητική. «Η Sandberg είπε ότι λυπάται για την κόρη μου, αλλά δεν αντιπρότεινε κάποια λύση. Ο Mosseri πρότεινε να τα πούμε σε ένα meeting. Ο Zuckerberg δεν απάντησε καν».

Αντίστοιχη ήταν η αντίδραση των επικεφαλής του TikTok, όταν ένας πρώην εργαζόμενος προσπάθησε να επισημάνει τους κινδύνους που είχε το εν λόγω μέσο για τα μικρά παιδιά. «Η βάση αυτού που οδηγεί αυτόν τον κλάδο είναι ουσιαστικά ενάντια στην ασφάλεια των παιδιών μας», λέει, εξηγώντας ότι «συνειδητοποιείς πόσα λάθη έχουν γίνει κατά τη δημιουργία της πλατφόρμας μόνο αφού διαπιστώσεις τις βλάβες που έχουν προκληθεί στα παιδιά, όμως όσες λύσεις κι αν προτείνεις δεν είναι ποτέ πραγματικά ασφαλή».

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Πώς προστατεύουν οι γονείς που εργάζονται στους οργανισμούς αυτούς τα παιδιά τους

Αν οι ίδιοι οι γονείς που δουλεύουν εκεί αδυνατούν να προστατεύσουν τα παιδιά τους από τους κινδύνους της έκθεσης, φανταστείτε πόσο περισσότερο κινδυνεύουν τα παιδιά των γονιών που δεν ασχολούνται καν με τον τρόπο που αυτά χρησιμοποιούν τις οθόνες τους.

Ο Bejar θεωρεί ότι η πρόσβαση των παιδιών στις εν λόγω πλατφόρμες δεν θα πρέπει να επιτρέπεται πριν τα 16 έτη. Την ίδια ώρα, καλεί τους CEO να κάνουν ένα απλό πράγμα: Να βάλουν ένα κουμπί το οποίο το παιδί θα μπορεί να πατά κάθε φορά που νιώθει ότι δέχεται «επίθεση» είτε μέσω μηνυμάτων είτε μέσω ακατάλληλου περιεχομένου. «Είναι τόσο απλό», λέει, «που πραγματικά δεν καταλαβαίνω γιατί δεν το κάνουν, όπως χρόνια τώρα ζητάμε».

Ο ίδιος, γνωρίζοντας ότι δεν θα εργαστεί ξανά ως υπάλληλος σε κάποιον οργανισμό social media, έχει βάλει σκοπό της ζωής του να βοηθήσει τους νομοθέτες, του ακαδημαϊκούς και το ευρύ κοινό να καταλάβουν πώς αντιμετωπίζουν αυτοί οι κολοσσοί τα συγκεκριμένα προβλήματα και τι θα έπρεπε να γίνει για την ασφάλεια των παιδιών.

Από την πλευρά του, εργαζόμενος στο TikTok ο οποίος δεν ήθελε να δημοσιοποιηθεί το όνομά του, έχει ένα μικρό παιδί που προς το παρόν παρακολουθεί μόνο βίντεο στο YouTube. Για να διασφαλίσει κάπως το περιεχόμενο, ο μπαμπάς πληρώνει συνδρομή στο YouTube Premium, προκειμένου να μην έρχεται ο μικρός σε επαφή με διαφημίσεις, ενώ έχει απενεργοποιημένο το auto-play, ώστε να μην εμφανίζονται τυχαία βίντεο αφού τελειώσει αυτό που βλέπει το παιδί. Εννοείται ότι δεν επιτρέπει ποτέ τη χρήση οθόνης χωρίς επίβλεψη.

Συνάδελφός του, με τρία μικρά παιδιά, τους έχει απαγορεύσει εντελώς τη χρήση οθονών. Δεν γνωρίζει μέχρι πότε –το μεγαλύτερο παιδί του είναι τώρα 11–, ωστόσο θεωρεί ότι τα social media εμποδίζουν την υγιή τους ανάπτυξη και δεν βλέπει κάποιο όφελος στην πρόσβαση σε αυτά.

Ένας άλλος τεχνικός σε μεγάλη πλατφόρμα, ο Frank Padikkala, υποστηρίζει πως δεν μπορείς να αποκλείσεις τα παιδιά εντελώς από την τεχνολογία, ωστόσο «εμείς αποφεύγουμε πλατφόρμες που δεν δίνουν επαρκή έλεγχο στους γονείς, ώστε να μπορούν να προστατεύσουν τα παιδιά αν υπάρξει ανάγκη. Όταν θα δημιουργηθεί μια εφαρμογή που το παιδί θα μπορεί να επιλέγει με ασφάλεια τι θέλει να βλέπει και τι όχι, τότε δεν θα έχω καμία αντίρρηση να έχει πρόσβαση σε αυτήν».