ΝΟΣΟΣ ΤΟΥ GRAVES: ΕΝΑ ΑΥΤΟΑΝΟΣΟ ΠΟΥ ΠΛΗΤΤΕΙ ΤΟΝ ΘΥΡΕΟΕΙΔΗ

Καθώς τα αυτοάνοσα μοιάζουν να ξεφυτρώνουν σα μανιτάρια και έχεις την αίσθηση ότι σχεδόν όλοι έχουμε ή θα αποκτήσουμε κάτι, επιχειρούμε σήμερα να ρίξουμε λίγο φως στη νόσο του Graves, ένα ακόμη αυτοάνοσο νόσημα, που πλήττει περισσότερο γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας.

Η νόσος του Graves είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα που αφορά τον θυρεοειδή αδένα. Για την ακρίβεια, είναι η συχνότερη μορφή υπερθυρεοειδισμού και άρα, πολύ πρακτικά, θα λέγαμε ότι είναι το αντίθετο του υποθυρεοειδισμού, η πιο συχνή μορφή του οποίου είναι η νόσος Hashimoto. Η νόσος πήρε το όνομά της από τον Ιρλανδό Robert Graves, τον πρώτο γιατρό που την περιέγραψε στις αρχές του 19ου αι.

Αν λοιπόν η Graves είναι το αντίθετο της Hashimoto, ας δούμε πώς εκδηλώνεται, ποιες είναι οι αιτίες και πώς θεραπεύεται. Μιλώντας για αυτοάνοσα, να θυμίσουμε ότι το ανοσοποιητικό μας σύστημα, το οποίο υπό κανονικές συνθήκες προστατεύει το σώμα και βοηθά στην καταπολέμηση παθογόνων και ασθενειών, για κάποιο λόγο μπερδεύεται και αρχίζει να παράγει αντισώματα εναντίον διαφόρων οργάνων του.

Τι συμβαίνει στη νόσο του Graves

Στην περίπτωση της νόσου του Graves, τα αντισώματα έχουν στόχο τον θυρεοειδή αδένα. Μόνο που αυτή τη φορά δρουν όπως η θυρεοειδοτρόπος ορμόνη (TSH), ενεργοποιούν δηλαδή το θυρεοειδή υπερβολικά, με αποτέλεσμα αυτός να παράγει μεγάλες και αχρείαστες ποσότητες της συγκεκριμένης ορμόνης.

iStock

Tα αίτια –όπως για κάθε αυτοάνοσο νόσημα– δεν είναι ξεκάθαρα. Πιθανές αιτίες για την πυροδότηση της νόσου, όμως, μπορεί να είναι ιογενείς ή βακτηριακές λοιμώξεις, αλλά και γενετικές.

Ο αυτοάνοσος υπερθυρεοειδισμός μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, τόσο σε άντρες, όσο και σε γυναίκες, παρατηρείται όμως πιο συχνά σε γυναίκες ηλικίας 20-50 ετών, οι οποίες ενδέχεται να έχουν οικογενειακό ιστορικό θυρεοειδικής νόσου.

Αν και αποτελεί την πιο συχνή μορφή υπερθυρεοειδισμού (δηλαδή το 60% των περιπτώσεων υπερθυρεοειδισμού είναι νόσος Graves), πρόκειται για μια σχετικά σπάνια πάθηση που προσβάλλει περίπου το 1,2% του πληθυσμού. Σύμφωνα με την έγκριτη Cleveland Clinic, είναι πιο πιθανό να εμφανίσει κανείς Graves αν έχει είτε ρευματοειδή αρθρίτιδα, είτε λύκο, είτε κοιλιοκάκη, είτε διαβήτη τύπου 1, είτε λεύκη.

Πώς θα καταλάβεις ότι πάσχεις;

Στην Graves, ο ίδιος ο θυρεοειδής μπορεί μορφολογικά να είναι φυσιολογικός ή να είναι διογκωμένος, πράγμα που μπορεί να διαγνωστεί με κλινική και υπερηχογραφική εξέταση. Το βασικό πρόβλημα ωστόσο είναι ότι η υπερλειτουργία του αδένα προκαλεί επιτάχυνση του μεταβολισμού, γεγονός που οδηγεί σε ορισμένα χαρακτηριστικά κλινικά συμπτώματα, τα οποία είναι:

• Ευερεθιστότητα
• Διαταραχές του ύπνου
• Εύκολη κόπωση
• Δυσανεξία στη ζέστη και εφιδρώσεις
• Ταχυκαρδία
• Τρέμουλο στα χέρια

iStock

• Αύξηση της όρεξης που συνοδεύεται από απώλεια βάρους
• Συχνές κενώσεις ή διάρροια
• Διαταραχές της εμμήνου ρύσεως
• Υπογονιμότητα
• Ερεθισμένα μάτια ή/και διόγκωσή τους, που επιστημονικά αποκαλείται «εξόφθαλμος»

Κι αν δεν διαγνωστεί;

Μερικές φορές τα συμπτώματα μπορεί να είναι τόσο ήπια, ώστε περνούν απαρατήρητα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Κάποιες φορές όμως, εμφανίζονται ξαφνικά και είναι έντονα. Με τις απαραίτητες αιματολογικές εξετάσεις, ο γιατρός μπορεί να κάνει μια ασφαλή διάγνωση.

«Όταν τα επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών είναι υψηλά, η υπόφυση δεν χρειάζεται να παράγει πολύ TSH. Πολύ χαμηλά επίπεδα TSH και υψηλά επίπεδα Τ4 στο αίμα υποδηλώνουν υπερθυρεοειδισμό. Η νόσος του Graves χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα ειδικού αντισώματος, thyroid stimulating antibody TSI», αναφέρει η ενδοκρινολόγος-διαβητολόγος Παρασκευή Μεντζελοπούλου.

Τι γίνεται αν παραμείνει αδιάγνωστη η νόσος του Graves; «Εάν η νόσος δεν θεραπευτεί, ο υπερθυρεοειδισμός μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή ανεπάρκεια ή οστεοπόρωση. Οι έγκυες γυναίκες με μη θεραπευμένη νόσο Graves διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο αποβολής, πρόωρης γέννησης του μωρού και ένα μωρό με χαμηλό βάρος γέννησης», απαντά η γιατρός.

iStock

Θεραπεύεται η νόσος Graves;

Όπως τα περισσότερα αυτοάνοσα νοσήματα, η αιτία δεν μπορεί να βρεθεί και να θεραπευτεί, υπάρχουν όμως διάφορες θεραπευτικές επιλογές για να τεθεί η νόσος υπό έλεγχο και ο ασθενής να έχει μια απολύτως φυσιολογική ζωή

• Τα αντιθυρεοειδικά φάρμακα μειώνουν την ποσότητα ορμονών που παράγει ο θυρεοειδής. Η μεθιμαζόλη και η προπυλοθειουρακίλη είναι τα πιο συνηθισμένα. Ωστόσο υπάρχουν περιορισμοί στη χρήση τους.
• Οι β αναστολείς, σε συνδυασμό με αντιθυρεοειδικά φάρμακα, μπορούν να περιορίσουν πολλά από τα συμπτώματα, όμως ο θυρεοειδής εξακολουθεί να παράγει αρκετή ποσότητα ορμόνης.
• Το ραδιενεργό ιώδιο μπορεί να θεραπεύσει το πρόβλημα του υπερθυρεοειδισμού σε κάποιες περιπτώσεις, αλλά τις περισσότερες φορές καταλήγει να καταστρέψει τον θυρεοειδή, οπότε χρειάζεται αγωγή για υποθυρεοειδισμό.
• Η χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση του θυρεοειδούς είναι η τελευταία, αλλά μόνιμη λύση, η οποία επιλέγεται όταν υπάρχουν υποτροπές της νόσου και όλα τα υπόλοιπα δεν αποδίδουν. Σε αυτή την περίπτωση χορηγείται εφ' όρου ζωής φαρμακευτική υποκατάσταση της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης.