ΑΥΤΑ ΤΑ ΒΙΟΛΙΑ ΣΤΗ ΣΚΑΛΑ ΤΟΥ ΜΙΛΑΝΟΥ ΚΡΥΒΟΥΝ ΠΙΣΩ ΤΟΥΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΠΟΓΝΩΣΗΣ

Τα μουσικά όργανα αυτής της ορχήστρας, που γεμίζουν με νότες τη θρυλική Σκάλα του Μιλάνου, είναι ποτισμένα με πόνο και ελπίδα.

Πώς θα ένιωθες αν στην Εθνική Λυρική Σκηνή παρακολουθούσες μια ορχήστρα τα όργανα της οποίας είναι κατασκευασμένα από κατεστραμμένες βάρκες που μετέφεραν μετανάστες; Αν η εικόνα αυτή σου φαντάζει μακρινή, τότε μάθε ότι αυτές ακριβώς οι βάρκες μεταμορφώνονται από τα χέρια κρατουμένων σε μουσικά όργανα. Μάλιστα, τα όργανα αυτά «ανεβαίνουν» στη σκηνή ενός εκ των διασημότερων οπερατικών θεάτρων του κόσμου, αυτό της Σκάλα του Μιλάνου.

Τα βιολιά, οι βιόλες και τα τσέλο που χρησιμοποίησε η Ορχήστρα της Θάλασσας (L'Orchestra del Mare) στην πρώτη της παράσταση φέρουν μαζί τους ιστορίες απόγνωσης και λύτρωσης. Το ξύλο από το οποίο κατασκευάστηκαν προήλθε από εγκαταλελειμμένες βάρκες λαθρεμπόρων που μετέφεραν μετανάστες στις ακτές της Ιταλίας.

Μουσικά όργανα ποτισμένα με πόνο και αλμύρα

Οι τεχνίτες που τα έφτιαξαν είναι κρατούμενοι σε φυλακές υψίστης ασφαλείας στο Μιλάνο, ενώ δύο από αυτούς μπόρεσαν να παρακολουθήσουν και τη συναυλία. «Αισθάνομαι σαν τη Σταχτοπούτα. Το πρωί ξύπνησα σε ένα άσχημο, σκοτεινό μέρος και τώρα είμαι εδώ», αναφέρει ένας από αυτούς, ο Claudio Lamponi. Το να δουλεύει στα όργανα λέει ότι του δίνει μια αίσθηση ηρεμίας –για να σκεφτεί τα λάθη που έκανε– και δεξιότητες που του επιτρέπουν να σκεφτεί το μέλλον.

Antonio Calanni/AP Photo

«Ξεκίνησα να δουλεύω με απλά φτωχά υλικά και είδαν ότι ήμουν επιδέξιος», λέει ένα ακόμα μέλος της ομάδας, ο Nikolae, ο κορυφαίος τεχνίτης των φυλακών.

Antonio Calanni/AP Photo

Για έναν ακόμα κρατούμενο, η κατασκευή των οργάνων είναι μια μορφή θεραπείας, καθώς ο ίδιος έζησε δύο πολέμους στην πατρίδα του και υπήρξε πολιτικός κρατούμενος. Το δικό του ταξίδι σε μια νέα χώρα τον βοήθησε να κατανοήσει την απόγνωση που οδήγησε τους μετανάστες σε ακατάλληλες βάρκες. «Καθώς δουλεύω αυτά τα κομμάτια, σκέφτομαι τους πρόσφυγες που μετέφερε αυτό το ξύλο, τις γυναίκες και τα παιδιά».

Antonio Calanni/AP Photo

Οι βάρκες αυτές συγκεντρώνονται σε μια αυλή της φυλακής, όπου αποσυναρμολογούνται ώστε οι τεχνίτες να κρατήσουν τα κομμάτια που θα χρειαστούν για την κατασκευή των οργάνων. Οι βάρκες φτάνουν εκεί αμέσως μετά την κατάσχεση, γι΄ αυτό και πάνω τους υπάρχουν πολλές φορές σημάδια από τις ζωές που μετέφεραν. Μια τσάντα με μια πάνα μιας χρήσης, ένα μπιμπερό και ένα ζευγάρι βρεφικά παπούτσια κάθονται σε μια πλώρη, δίπλα σε σκουριασμένες κονσέρβες ή πλαστικά σανδάλια.

Antonio Calanni/AP Photo

Αυτά τα όργανα, μαζί με τις νότες, μεταφέρουν μνήμες τραυματικές και μηνύματα βαριά, που δεν πρέπει να ξεχνάμε. Την ίδια ώρα, όμως, μεταφέρουν όνειρα κι ελπίδες, που ευχόμαστε να βγουν αληθινά.