ΤΙ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ ΕΧΩ ΝΑ ΠΑΘΩ ΔΙΑΒΗΤΗ;

Ο συχνότερος τύπος διαβήτη είναι μία από τις ασθένειες που μπορούμε να γνωρίζουμε ότι μας απειλούν και ως ένα σημείο να αποτρέψουμε.

Κανείς μας δεν ξέρει τι του επιφυλάσσει το αύριο. Σε αυτή την τυχαιότητα συμπεριλαμβάνονται συχνά και τα θέματα της υγείας – ειδικά στην αντίληψη του κόσμου. Γι’ αυτό άλλωστε δεν ευχόμαστε «υγεία» ο ένας στον άλλον σε κάθε ευκαιρία; Είναι όμως η υγεία ένα αγαθό που δεν μπορούμε να επηρεάσουμε; Δεν είναι. Είναι η ασθένεια μία απρόσμενη ατυχία για την οποία δεν θα μπορούσαμε να είχαμε κάνει τίποτα; Όχι πάντα.

Κάποιες φορές ισχύει ότι η ασθένεια μας επισκέπτεται ξαφνικά, απρόσμενα και άδικα. Άλλες όμως μπορούμε να δούμε τα προειδοποιητικά σημάδια –ακόμα και καιρό πριν εμφανιστεί η αρρώστια– και είναι μάλιστα πιθανό να περνάει από το χέρι μας το να ανακόψουμε την πορεία της.

Ο διαβήτης –ο συχνότερος τύπος του τουλάχιστον– εμπίπτει σε αυτή την κατηγορία: Στις ασθένειες που μπορούμε να γνωρίζουμε ότι μας απειλούν και που –ως ένα σημείο– μπορούμε να επηρεάσουμε.

Πόσο κινδυνεύω να εμφανίσω διαβήτη τύπου 2;

Όσα ακολουθούν περιγράφουν τους παράγοντες κινδύνου για να εμφανίσουμε κάποια στιγμή στη ζωή μας διαβήτη τύπου 2. Όσο περισσότεροι από αυτούς τους παράγοντες μας αφορούν, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να μας απασχολήσει κάποια στιγμή ο διαβήτης τύπου 2.

iStock

Όπως θα παρατηρήσουμε, μερικοί από αυτούς τους παράγοντες είναι κατά κάποιο τρόπο στο χέρι μας, μπορούμε δηλαδή να τους τροποποιήσουμε, ενώ άλλοι δυστυχώς δεν έχουν να κάνουν με εμάς, δεν μπορούμε δηλαδή να τους επηρεάσουμε. Έτσι, μπορούμε να πούμε ότι ο διαβήτης τύπου 2 είναι πιο πιθανό να μας απασχολήσει αν:

• Έχουμε οικογενειακό ιστορικό διαβήτη τύπου 2. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να έχουμε κάποιο γονιό, παππού, αδελφό ή θείο (αδερφό του πατέρα ή της μητέρας μας) που πάσχει από διαβήτη τύπου 2.
• Είμαστε μεγαλύτεροι από 45 ετών. Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι όσο περισσότερο υιοθετούμε την καθιστική ζωή και μία διατροφή δυτικού τύπου, που περιέχει πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα, λιπαρά, γλυκά κ.λπ., τόσο πιο πιθανό είναι να εμφανιστεί ο διαβήτης τύπου 2 σε νεότερη ηλικία.
• Είμαστε παχύσαρκοι και κυρίως όταν έχουμε ανδρικού τύπου παχυσαρκία (λίπος στην περιοχή της κοιλιάς).
• Δεν ασκούμαστε και κάνουμε καθιστική ζωή.
• Είμαστε γυναίκες και παρουσιάσαμε διαβήτη κύησης ή γεννήσαμε μωρό βαρύτερο από 4 κιλά (σε αυτήν την περίπτωση μπορεί ο διαβήτης να εμφανιστεί ακόμα και πολλά χρόνια μετά τον τοκετό).
• Εμφανίσαμε διαβήτη (ακόμα κι αν αργότερα υποχώρησε) μετά από μία επέμβαση ή από μία σοβαρή λοίμωξη (που αντιμετωπίστηκε στο νοσοκομείο).
• Σε κάποια τυχαία εξέταση (πρωινή μέτρηση σακχάρου μετά από νηστεία τουλάχιστον 8 ωρών) παρουσιάσαμε μία αυξημένη τιμή του σακχάρου μας, ακόμα κι αν μετά δεν ξαναπροέκυψε.

iStock

Τι μπορώ να κάνω για να τον κρατήσω μακριά;

Η αλήθεια είναι ότι οι συμβουλές και οι οδηγίες των ειδικών αναφορικά με τον τρόπο με τον οποίο θα μπορέσουμε να ελέγξουμε την προδιάθεση ή και τον ίδιο τον διαβήτη τύπου 2 τελικά δεν διαφέρουν πολύ. Ίσως διαφέρουν μόνο αναφορικά με το γεγονός ότι στην περίπτωση που εκδηλώσουμε τελικά διαβήτη θα χρειαστεί να πάρουμε ίσως κάποια φάρμακα. Για την προδιάθεση όμως θα πρέπει κυρίως να εστιάσουμε στους παράγοντες κινδύνου που μπορούν να τροποποιηθούν. Έτσι, είναι σκόπιμο να:

• Ακολουθούμε μία σωστή και ισορροπημένη διατροφή που βασίζεται στις αρχές της μεσογειακής δίαιτας. Η διατροφή είναι άλλωστε η σημαντικότερη παράμετρος και ο βασικότερος τρόπος για να ελέγξουμε τον διαβήτη αλλά και για να κρατήσουμε τις πιθανότητες εμφάνισής του μακριά.  Έτσι, χρειάζεται να τρώμε τακτικά γεύματα και να εστιάζουμε σε τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες (μας χορταίνουν και διευκολύνουν την καλύτερη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα), όπως λαχανικά και φρούτα με τη φλούδα, δημητριακά ολικής άλεσης, όσπρια και ολικής άλεσης ζυμαρικά.
• Αποφεύγουμε τη ζάχαρη και τα γλυκά. Η ζάχαρη (όπως και τα γλυκά που την περιέχουν) είναι απλός υδατάνθρακας και μπορεί να ανεβάσει πολύ τις τιμές του σακχάρου στο αίμα, γι’ αυτό και θα πρέπει να την αποφεύγουμε. Επιπλέον, μας παχαίνει.
• Περιορίσουμε το λίπος επιλέγοντας άπαχη πρωτεΐνη και γαλακτοκομικά που είναι χαμηλά σε λιπαρά και χρησιμοποιούμε μόνο ελαιόλαδο. Η υψηλή κατανάλωση λίπους αφενός αυξάνει τις τιμές των λιπιδίων στο αίμα και αφετέρου, λόγω των πολλών θερμίδων που μας δίνει, οδηγεί σε παχυσαρκία, που αυξάνει τις πιθανότητες να εμφανίσουμε διαβήτη τύπου 2.
• Αποφεύγουμε το αλκοόλ, κυρίως επειδή παχαίνει (το αλκοόλ έχει 7 θερμίδες ανά γραμμάριο).
• Βάλουμε τη σωματική άσκηση στο πρόγραμμά μας. Το να ασκούμαστε, αν όχι καθημερινά τουλάχιστον 3 με 4 φορές την εβδομάδα (το να περπατάμε μισή ώρα την ημέρα με γοργό βήμα αρκεί), μπορεί να αποδειχτεί σωτήριο για την υγεία μας. Μάλιστα, μελέτες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που βρίσκονται στον «προθάλαμο» του διαβήτη ακολουθώντας μέτρια άσκηση μειώνουν κατά 40% τον κίνδυνο να εμφανίσουν τελικά διαβήτη. Επίσης, έχει φανεί ότι μετά από κάποια αθλητική δραστηριότητα πέφτουν τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα κατά 20 με 30%.
• Διατηρούμε το βάρος μας φυσιολογικό. Η απώλεια ακόμα και λίγων κιλών μπορεί να μειώσει την πιθανότητα να εμφανίσουμε διαβήτη όσο και να ελέγξουμε καλύτερα την ασθένεια αν τελικά μας απασχολήσει.
• Κρατάμε εντός ορίων τους υπόλοιπους παράγοντες κινδύνου (αρτηριακή πίεση, τιμές λιπιδίων στο αίμα κλπ.) και αν μας το συστήσει ο γιατρός μας να πάρουμε φάρμακα.
• Μην αμελούμε το τσεκ απ, στο πλαίσιο του οποίου θα πρέπει να ελέγχουμε και  τις τιμές του σακχάρου στο αίμα μας.

Σημείωση:

Ας μην ξεχνάμε και την επικινδυνότητα του καπνίσματος που είναι από τους πιο επιβαρυντικούς παράγοντες για την εκδήλωση καρδιαγγειακών επεισοδίων.

Η διαφορετική περίπτωση του διαβήτη τύπου 1

Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι μπορούμε να υποψιαστούμε και αντίστοιχα ως ένα σημείο να επηρεάσουμε το ενδεχόμενο να μας απασχολήσει ο διαβήτης τύπου 2, αλλά αυτό δεν ισχύει για τον διαβήτη τύπου 1. Ο διαβήτης τύπου 1 εμφανίζεται ξαφνικά, συχνά στην παιδική ηλικία –αλλά μπορεί και οποιαδήποτε άλλη στιγμή στη ζωή ενός ανθρώπου– και χρειάζεται οπωσδήποτε ινσουλίνη για να ρυθμίζεται. Αυτός θεωρείται αυτοάνοσο νόσημα, σχετίζεται ελάχιστα με κληρονομικότητα και εμφανίζεται για λόγους που ακόμα παραμένουν κατά μεγάλο μέρος αδιευκρίνιστοι, οπότε η εμφάνισή του ή η πρόληψη του δεν είναι στο χέρι μας.

Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον Σπύρο Γαρζώνη, Παθολόγο-Διαβητολόγο.