ΓΙΑΤΙ ΚΑΘΕ ΧΕΙΜΩΝΑ ΕΠΙΣΚΕΠΤΟΜΑΙ ΕΥΛΑΒΙΚΑ ΤΗ ΔΕΡΜΑΤΟΛΟΓΟ ΜΟΥ

Αν το δέρμα σου είναι διάστικτο με σπίλους, είναι απαραίτητο να προγραμματίζεις κάθε χειμώνα ένα ραντεβού σε δερματολόγο για να επιβεβαιώνει ότι δεν κινδυνεύεις από μελάνωμα.

Το 2010 επιστήμονες από το King’s College του Λονδίνου μελέτησαν το DNA 1.800 ατόμων και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι όσοι έχουν πολλούς σπίλους στο δέρμα γερνούν με πιο αργό ρυθμό, συγκριτικά με όσους έχουν λιγότερους ή καθόλου. Άλλη μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι άνθρωποι με πάνω από 100 ελιές στο σώμα έχουν κατά 50% λιγότερες πιθανότητες να εκδηλώσουν οστεοπόρωση. Επίσης, οι πολλές ελιές είναι, λένε, δείκτης για εύρωστους μυς και λιγότερες ρυτίδες.

Οι ειδικοί τα εξηγούν όλα αυτά λέγοντας πως κάτω από μια επιδερμίδα διάστικτη από ελιές κυκλοφορούν λευκά αιμοσφαίρια με μεγάλα σε μέγεθος τελομερή. Αυτά είναι τα μικρά τμήματα του DNA που βρίσκονται στις άκρες των χρωμοσωμάτων. Δουλειά τους είναι να προστατεύουν το δέρμα και τα οστά από τις φθορές του χρόνου. Τα μεγάλα τελομερή βοηθούν ώστε τα κύτταρα να πολλαπλασιάζονται και να αντικαθίστανται πιο εύκολα και αυτό βοηθά στη διατήρηση της νεότητας.

Η δερματολόγος Βασιλική Μουσάτου με κοιτάζει με δυσπιστία καθώς, ενώ ξεντύνομαι, της αναφέρω τα παραπάνω, ελπίζοντας ότι θα μου πει: Έτσι είναι, εσύ που έχεις τόσους πολλούς σπίλους δεν θα γεράσεις ποτέ! Δεν μου το λέει, οπότε προχωράμε στον πραγματικό σκοπό του ραντεβού μας: να ελέγξει τις αμέτρητες μικρές καστανές ελίτσες που βρίσκονται διάσπαρτες σε όλο μου το σώμα. Μπορεί η γονιδιακή κληρονομιά των γονιών μου να έχει κάποια οφέλη, δεν παύει όμως να αποτελεί έναν σοβαρό λόγο για να επισκέπτομαι τη δερματολόγο υποχρεωτικά μία φορά τον χρόνο για να ελέγχουμε προληπτικά ότι όλες οι ελίτσες βρίσκονται στη θέση τους και –το κυριότερο– ότι διατηρούν την υφή και το σχήμα τους!

Φωτογραφίες: Φραντζέσκα Γιαϊτζόγλου-Watkinson

Τι κίνδυνο ενέχουν οι πολλοί σπίλοι

Ο κίνδυνος που πραγματικά πρέπει να σε απασχολεί αν έχεις σπίλους είναι η ανάπτυξη μελανώματος, είτε σε προϋπάρχοντα σπίλο είτε σε νέους. Το μελάνωμα του δέρματος, σύμφωνα με τους επιστήμονες, αποτελεί την πιο επιθετική και θανατηφόρα μορφή καρκίνου του δέρματος, γι' αυτό το πρώτο που με ρωτά η κ. Μουσάτου είναι αν υπάρχει ιστορικό μελανώματος στην οικογένεια. Η αρνητική μου απάντηση δεν αποτελεί εγγύηση ότι δεν θα κάνω εγώ την αρχή.

Πέρα από την κληρονομικότητα, άλλες αιτίες για ανάπτυξη μελανώματος μπορεί να είναι:

• Το ιστορικό έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία, ειδικά τα εγκαύματα στην παιδική ηλικία, όταν η επιδερμίδα μας δεν ήταν ακόμα σωστά θωρακισμένη για να προστατεύεται από τις ακτίνες UV. Αν το σκεφτείς λίγο, σίγουρα θυμάσαι κάποιο έντονο έγκαυμα σε διακοπές που σε ανάγκασε να κολυμπάς για μέρες με t-shirt.
• Η συστηματική έκθεση στον ήλιο, π.χ. λόγω εργασίας ή ηλιοθεραπείας.
• Ένας σπίλος με άτυπα χαρακτηριστικά, δηλαδή με ακανόνιστο σχήμα ή χρώμα, που παρουσιάζει κνησμό ή αιμορραγία, ή ένας νέος σπίλος που έκανε την εμφάνισή του.
• Σπίλοι σε ασυνήθιστα ή επίφοβα σημεία: Παρόλο που οι ύποπτοι σπίλοι μπορούν να εμφανιστούν οπουδήποτε στο σώμα, ειδικά σε αυτά που εκτίθενται συχνότερα στον ήλιο, υπάρχουν κάποια σημεία, τα οποία σπάνια ελέγχουμε, όπως οι πατούσες, τα γεννητικά όργανα ή το τριχωτό της κεφαλής.

Έτσι, πέρα από τον ετήσιο προληπτικό έλεγχο, είναι σημαντικό να προχωράμε και σε αυτοεξέταση κάθε 3-4 μήνες και αν διαπιστώνουμε κάτι ασυνήθιστο να κλείνουμε άμεσα ραντεβού σε δερματολόγο.

Φωτογραφίες: Φραντζέσκα Γιαϊτζόγλου-Watkinson

Τι περιλαμβάνει η ψηφιακή δερματοσκόπηση

Κατά τη διάρκεια του προληπτικού ελέγχου στη δερματολόγο προχωράμε σε ψηφιακή δερματοσκόπηση και χαρτογράφηση των σπίλων. Αυτό γίνεται με ψηφιακή καταγραφή των δερματοσκοπικών εικόνων των σπίλων (ελιών) με ειδική κάμερα, την οποία η γιατρός ακουμπά πάνω στα σημεία του δέρματος όπου παρατηρεί κάποια δυνητικά ύποπτη ελιά. Καθώς την κοιτάζουμε μαζί, μου μιλά για τα χαρακτηριστικά της, μετρά τις διαστάσεις της και σημειώνει τις αγγειώσεις και το χρώμα της. Στη συνέχεια η εικόνα αποθηκεύεται ως αρχείο για παρακολούθηση στο μέλλον.

Έτσι, όταν τον επόμενο χειμώνα θα επαναλάβουμε τον έλεγχο, θα μπορούμε να διαπιστώσουμε τυχόν αλλαγές και αν κριθεί σκόπιμο είτε θα αφαιρέσουμε την ύποπτη ελιά είτε θα την παρακολουθούμε πιο στενά.

Φωτογραφίες: Φραντζέσκα Γιαϊτζόγλου-Watkinson

Τι πρέπει να κάνεις για να μην κινδυνεύσεις ποτέ από έναν σπίλο

Ο προληπτικός έλεγχος και η ψηφιακή δερματοσκόπηση είναι ο ασφαλέστερος τρόπος να εξασφαλίσεις ότι δεν κινδυνεύεις από κάποιον σπίλο.

Από εκεί και πέρα, είναι στην κρίση του δερματολόγου αν θα συστήσει αφαίρεση κάποιου σπίλου ή όχι, και αυτό έχει να κάνει με τα χαρακτηριστικά του και με το ιστορικό του καθενός. Επιπλέον, αφαίρεση μπορεί να συστηθεί αν η δερματοσκοπική εξέταση δείξει επικινδυνότητα για μελλοντική κακοήθεια.

Η αφαίρεση μπορεί να γίνει είτε με laser και τοπική αναισθησία στο ιατρείο της δερματολόγου, είτε χειρουργικά, αν πρόκειται για κάποια μεγάλη ελιά με βάθος. Σε αυτή την περίπτωση χρειάζονται ράμματα, ενώ ο σπίλος που θα αφαιρεθεί αποστέλλεται για βιοψία. Με την αφαίρεση αποτρέπεται ο κίνδυνος να εξελιχθεί ο συγκεκριμένος σπίλος σε μελάνωμα, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι απαλλάσσεσαι εντελώς από τον κίνδυνο μελανώματος, ειδικά αν έχεις πολλούς ακόμα σπίλους.

Τέλος, η πρόληψη ολοκληρώνεται με την αποφυγή της έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία (τόσο στον ήλιο όσο και στο σολάριουμ), η οποία θα πρέπει να ξεκινά ήδη από τη βρεφική ηλικία. Έρευνες έχουν αποδείξει ότι η πολύωρη έκθεση στον ήλιο κατά τα 20 πρώτα χρόνια της ζωής μας μπορεί να καθορίσει σημαντικά τον κίνδυνο να εμφανίσει κανείς μελάνωμα στην ενήλικη ζωή. Συγκεκριμένα, έστω και μία φορά να έχει υποστεί ηλιακό έγκαυμα ένα παιδί, ο κίνδυνος του μελανώματος διπλασιάζεται.

Το αντηλιακό είναι σαφώς απαραίτητο όταν πρόκειται να εκτεθούμε στον ήλιο όμως, καθώς μελέτες έχουν αποδείξει πως η εφαρμογή του δεν γίνεται πάντα σωστά (είτε ως προς τη συχνότητα είτε ως προς τα σημεία), η προστασία που προσφέρει πρέπει να θεωρείται συμπληρωματική σε περισσότερα μέτρα, όπως τα ρούχα, το καπέλο και τα γυαλιά ηλίου. Τα οποία θα πρέπει να αξιοποιούμε, βέβαια, όχι μόνο το καλοκαίρι, μα και τις ηλιόλουστες μέρες του χειμώνα.