ΝΕΑ ΕΞΕΤΑΣΗ ΑΙΜΑΤΟΣ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ ΤΟ ΑΛΤΣΧΑΪΜΕΡ 10 ΧΡΟΝΙΑ ΝΩΡΙΤΕΡΑ

Έρευνα έδειξε ότι μια απλή εξέταση αίματος θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί με μεγάλη ακρίβεια για την πρόβλεψη του Αλτσχάιμερ, αρκετά χρόνια πριν αρχίσουν να εμφανίζονται τα συμπτώματα. Δεν αποκλείεται στο μέλλον να συμπεριληφθεί κι αυτή στον προσυμπτωματικό έλεγχο.

Η νόσος του Αλτσχάιμερ είναι ο πιο συχνός τύπος άνοιας, αφού συνιστά το 70% των περιπτώσεων. Μάλιστα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, η άνοια αποτελεί την 7η αιτία θανάτων παγκοσμίως.

Δικαίως λοιπόν, αρκετές έρευνες έχουν στραφεί τόσο στη θεραπεία όσο και στην έγκαιρη διάγνωση και πρόληψη, αφού μέχρι στιγμής φαίνεται ότι είναι αυτή που μπορεί να συμβάλλει στην επιβράδυνση της εκδήλωσης της νόσου, αλλά και στην αποτελεσματικότερη διαχείρισή της.

Οι μελέτες αυτές επικεντρώνονται άλλοτε στη διατροφή, άλλοτε στην εγκεφαλική διέγερση (και σε διάφορους άλλους τρόπους πρόληψης) κι άλλοτε στα πιθανά εμβόλια που θα μπορούσαν να καθυστερήσουν ή ακόμη και να προλάβουν το Αλτσχάιμερ. Όπως και να 'χει, οι ειδικοί διατείνονται ότι ναι, υπάρχει τρόπος να καθυστερήσουμε τον ερχομό της άνοιας και του Αλτσχάιμερ.

Τι έδειξε η έρευνα

Με βάση αυτό το δεδομένο, οι επιστήμονες της έρευνας στην οποία αναφέρεται αυτό το άρθρο αναζήτησαν έναν τρόπο να εντοπίσουν όσο πιο νωρίς γίνεται τη νόσο, ώστε οι μελλοντικοί ασθενείς να έχουν τη δυνατότητα να λάβουν εγκαίρως τα μέτρα τους.

iStock

Μία εξέταση αίματος για έναν τύπο πρωτεΐνης που ονομάζεται Ολική Πρωτεΐνη Ταυ (από το ελληνικό γράμμα Τ), η οποία χρησιμοποιείται ήδη για τη διάγνωση της νόσου, βρέθηκε ότι θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί με μεγάλη ακρίβεια, ακόμη και πριν αρχίσουν να εμφανίζονται τα συμπτώματα.

Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό JAMA Neurology τον Ιανουάριο του 2024, αφορούσε την εξέταση αίματος για έναν βασικό βιοδείκτη του Αλτσχάιμερ που ονομάζεται Πρωτεΐνη Ταυ 217. Ο βιοδείκτης αυτός αυξάνεται ταυτόχρονα με άλλες επιβλαβείς πρωτεΐνες (Βήτα Αμυλοειδές και Ολική Πρωτεΐνη Ταυ) που συσσωρεύονται στους εγκεφάλους των ατόμων με τη νόσο.

«Τα αποτελέσματα της έρευνας μάς εντυπωσίασαν, γιατί η συγκεκριμένη εξέταση αίματος βρέθηκε να είναι εξίσου ακριβής με άλλες διαγνωστικές εξετάσεις, όπως η παρακέντηση για τη λήψη εγκεφαλονωτιαίου υγρού και τα PET scan εγκεφάλου, που όμως είτε είναι επώδυνες είτε έχουν πολλή ακτινοβολία και σίγουρα είναι πιο δαπανηρές», δήλωσε ο Nicholas Ashton, καθηγητής Νευροχημείας στο Πανεπιστήμιο του Γκέτεμποργκ στη Σουηδία και ένας από τους συγγραφείς επικεφαλής της μελέτης.

Μια εξέταση αίματος στη μάχη εναντίον του Αλτσχάιμερ

Τα ευρήματα της μελέτης δεν αποτέλεσαν έκπληξη για τον Dr. Ashton, καθώς η επιστημονική κοινότητα γνωρίζει εδώ και αρκετά χρόνια ότι εξετάσεις αίματος για τη μέτρηση της Ταυ ή άλλων βιοδεικτών έχουν τη δυνατότητα να αξιολογήσουν τον κίνδυνο της νόσου.

Το τεστ που χρησιμοποιήθηκε στη νέα μελέτη ονομάζεται ALZpath pTau217 και είναι ένα εργαλείο διαθέσιμο προς το παρόν μόνο για ερευνητική χρήση, αλλά ο Dr. Ashton δήλωσε ότι αναμένεται να είναι διαθέσιμο και για κλινική χρήση σύντομα. Η κατασκευάστρια εταιρεία εκτιμά το αρχικό κόστος της εξέτασης μεταξύ 200 και 500 δολαρίων.

Η εξέταση του συγκεκριμένου βιοδείκτη αίματος αποσκοπεί στην έγκαιρη και ακριβή διάγνωση της νόσου. Στόχος είναι να συμβάλλει στην πρώιμη διαχείριση των ασθενών, ώστε να έχουν από νωρίς πρόσβαση σε θεραπείες τροποποίησης της νόσου, δεδομένου ότι αρκετές από τις υπάρχουσες θεραπείες είναι λιγότερο αποτελεσματικές σε ασθενείς με προχωρημένη παθολογία Πρωτεΐνης Ταυ.

Η μελέτη συγκέντρωσε δεδομένα για 786 άτομα, τα οποία είχαν μέση ηλικία τα 66 χρόνια και είχαν ήδη υποβληθεί σε PET scan και παρακέντηση. Μερικοί από τους συμμετέχοντες έδειξαν σημάδια γνωστικής εξασθένησης, άλλοι όχι.

Ποιες ελπίδες γεννιούνται

Οι ερευνητές, με βάση τα ευρήματα της μελέτης, θεωρούν ότι πολύ σύντομα ένας αιματολογικός έλεγχος και μια κλινική εξέταση θα μπορούν να δώσουν διάγνωση για πρώιμα σημάδια Αλτσχάιμερ στο 80% των περιπτώσεων, μειώνοντας έτσι το κόστος των διαγνωστικών εξετάσεων, αλλά και την ταλαιπωρία των ασθενών.

Πρέπει όμως να υπογραμμιστεί ότι παρόλο που η συγκεκριμένη εξέταση αίματος βρέθηκε να είναι εξαιρετικά ακριβής στην πρόβλεψη των χαρακτηριστικών της νόσου, δεν εγγυάται ότι θα αναπτύξουν όλοι με αυτά τα χαρακτηριστικά την ασθένεια.

iStock

Επίσης, το τεστ Πρωτεΐνης Ταυ 217 είναι εξειδικευμένο για το Αλτσχάιμερ. Αυτό σημαίνει ότι αν κάποιος βγει αρνητικός ενώ παρουσιάζει σημάδια γνωστικής εξασθένησης, το τεστ δεν θα μπορούσε να προσδιορίσει άλλες πιθανές αιτίες των συμπτωμάτων του, όπως η Αγγειακή Άνοια ή η Άνοια με σωμάτια Lewy.

Συνολικά, μια εξέταση αίματος για τη νόσο, όπως αυτή που περιγράφεται στη νέα μελέτη, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να βοηθήσει στη διάγνωση τόσο ενός ατόμου που βιώνει πρόωρη απώλεια μνήμης, όσο και πριν ένας ασθενής εμφανίσει σημεία ή συμπτώματα της νόσου, επειδή οι αλλαγές στον εγκέφαλο μπορεί να συμβούν περίπου 20 χρόνια πριν από την εμφάνιση των συμπτωμάτων.

Μια εξέταση ρουτίνας, προσυμπτωματικού ελέγχου

Το πλεονέκτημα λοιπόν αυτής της έρευνας είναι ότι συμπεριέλαβε και εξέτασε άτομα που δεν είχαν καθόλου συμπτώματα, αλλά αποδείχτηκε ότι ήταν υποψήφιοι ασθενείς. Τα συμπτώματα άλλωστε μπορεί να διαφέρουν από το ένα άτομο στο άλλο, αλλά συχνά τα προβλήματα μνήμης, όπως η αδυναμία παρακολούθησης των ημερομηνιών, η λανθασμένη τοποθέτηση πραγμάτων, η δυσκολία ολοκλήρωσης εργασιών όπως το μπάνιο, η ανάγνωση ή η γραφή, αποτελούν ισχυρές ενδείξεις.

«Έτσι λοιπόν, στο όχι και πολύ μακρινό μέλλον μια τέτοια εξέταση θα μπορούσε να συμπεριληφθεί στον προσυμπτωματικό έλεγχο ατόμων άνω των 50 ετών, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τις εξετάσεις της χοληστερίνης», δήλωσε ο David Curtis, επίτιμος καθηγητής στο University College του Λονδίνου, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη.

Είναι πιθανό ότι οι διαθέσιμες θεραπείες για τη νόσο του Αλτσχάιμερ θα λειτουργήσουν καλύτερα σε εκείνους που διαγνώστηκαν νωρίς με αυτόν τον τρόπο. Ωστόσο, η πραγματική ελπίδα είναι να μπορέσουν να αναπτυχθούν και καλύτερες θεραπείες.

Οπότε, μια απλή εξέταση προσυμπτωματικού ελέγχου σε συνδυασμό με μια αποτελεσματική θεραπεία θα μπορούσε να αλλάξει το χάρτη της υγείας και να βελτιώσει σημαντικά τη δημόσια υγεία και τη ζωή της κοινωνίας μας.