ΜΑΡΤΥΡΙΑ: «ΥΠΑΡΧΕΙ ΛΥΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΫΠΝΙΑ ΚΑΙ ΣΟΥ ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΗ ΖΩΗ»

Ο Πάνος Ράπτης βίωσε την αϋπνία στα 44 του, ταλαιπωρήθηκε πολύ, αλλά βρήκε τη λύση σε ένα κέντρο ύπνου. Σήμερα, 4 χρόνια μετά και πιο ξεκούραστος από ποτέ, μοιράζεται την ιστορία του για να ενημερώσει, να ευαισθητοποιήσει και να διαβεβαιώσει ότι μπορείς κι εσύ να αλλάξεις ζωή, αρκεί να ακολουθήσεις τα σωστά βήματα.

Ο Πάνος Ράπτης δεν ήξερε τι θα πει αϋπνία μέχρι τα 44 του χρόνια. Τα πράγματα όμως άλλαξαν, όταν στις αρχές του 2020 πέρασε μια αρκετά βαριά γρίπη, με υψηλό πυρετό που τον κράτησε άυπνο για όσες μέρες διήρκεσε... και κάτι παραπάνω. Σήμερα, 4 χρόνια μετά την αρχή ενός αρκετά δύσκολου όσο και διαδεδομένου προβλήματος που λέγεται αϋπνία, μοιράζεται στο OW την ιστορία του για να ενημερώσει, να ευαισθητοποιήσει και να διαβεβαιώσει ότι η αϋπνία έχει λύση, αρκεί να ακολουθήσεις τα σωστά βήματα.

«Από τη στιγμή που αρρώστησα, σταμάτησα να κοιμάμαι. Με θυμάμαι να στριφογυρνάω όλο το βράδυ στο κρεβάτι και να σηκώνομαι από αυτό άυπνος. Ίσως να κατάφερνα να κοιμηθώ σποραδικά μερικά μισάωρα, δεν θυμάμαι, αλλά είχα την εντύπωση ότι δεν κοιμόμουν καθόλου για μία εβδομάδα», λέει ο ίδιος.

Όταν η αϋπνία επιμένει

Το πρόβλημα συνεχίστηκε και μετά την ανάρρωση για κάμποσες μέρες, οπότε αποφάσισε να απευθυνθεί σε κάποιο γιατρό που του χορήγησε συμπληρώματα βαλεριάνας. «Δεν έκαναν τίποτε. Τα βράδια περνούσαν με απειροελάχιστες ώρες ύπνου, οι μέρες με απίστευτη εξάντληση, κι εγώ είχα αρχίσει πλέον να φοβάμαι. Τι μου είχε συμβεί; Τι μπορούσα να πάθω;» αναφέρει.

Δοκίμασε διάφορα φυτικά σκευάσματα, όπως φαρμακευτική κάνναβη και μελατονίνη. Με αυτά κατάφερνε κάποια βράδια να κοιμηθεί λίγες παραπάνω ώρες, αλλά επί της ουσίας το πρόβλημα παρέμενε.

iStock

«Πέρασα ενάμιση μήνα έτσι. Το θέμα του ύπνου μού έγινε τραύμα, φοβία. Φοβόμουν να πάω στο κρεβάτι μου, σκεπτόμενος τι θα ακολουθούσε. Είχα φτάσει σε σημείο κατάθλιψης, σερνόμουν και σωματικά και ψυχολογικά. Έτσι, αποφάσισα να πάω σε έναν ψυχίατρο. Εκείνος μου έδωσε ένα αντικαταθλιπτικό, το οποίο βοηθά σε περιπτώσεις αϋπνίας. Μου το συνταγογράφησε σε μισή δόση και το πήρα για 8 μήνες συνολικά.

»Η αλήθεια είναι ότι μόλις το ξεκίνησα άρχισα να κοιμάμαι έως και 3 ώρες συνεχόμενες, αλλά όχι παραπάνω. Ο ψυχίατρος μου συνέστησε να κάνω ψυχοθεραπεία, επειδή η αϋπνία είναι κάτι που σχετίζεται με την ψυχολογία και έπρεπε να το ψάξω βαθύτερα. Επιπλέον, έπρεπε να ξεπεράσω και το τραύμα που μου είχε δημιουργηθεί».

Κάπως έτσι, ο Πάνος άρχισε να βλέπει μια βελτίωση. Οι τελευταίοι μήνες του 2020 τον βρήκαν να κοιμάται περίπου 5 ώρες το βράδυ, αν και όχι όλα τα βράδια –υπήρχαν ορισμένα που έμενε άυπνος– αλλά με τον φόβο να εξακολουθεί να υπάρχει μέσα του.

Ένα βιβλίο-αποκάλυψη για την αϋπνία

Ψάχνοντας μόνος του τι μπορεί να κάνει, ανακάλυψε ένα βιβλίο. Το Say Goodnight to Insomnia, του Dr Gregg D. Jacobs, είναι ένα διεθνές best seller που έχει βοηθήσει πολύ κόσμο να ξαναβρεί τον χαμένο του ύπνο, χωρίς τη βοήθεια υπνωτικών χαπιών. Το πρόγραμμα του Jacobs, που αναπτύχθηκε και δοκιμάστηκε στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ, βασίζεται στη γνωστική συμπεριφορική θεραπεία (CBT) και έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει μακροπρόθεσμα τον ύπνο στο 80% των ασθενών. Παρέχει τεχνικές για την εξάλειψη των υπνωτικών χαπιών, καθώς και για την υιοθέτηση συμπεριφορών που προάγουν τον ύπνο, προωθούν τη χαλάρωση, αποκλιμακώνουν το στρες και συμβάλλουν στη διακοπή των αρνητικών σκέψεων γύρω από τον ύπνο.

«Το βιβλίο ήταν μια αποκάλυψη. Μια πραγματική βίβλος για όσους αντιμετωπίζουν την αϋπνία και το συστήνω ανεπιφύλακτα. Μοιάζει με οδηγίες χρήσεως για... άυπνους, ενώ παράλληλα εξηγεί και πράγματα όπως το ότι ένας ενήλικας μπορεί να ζήσει χωρίς κανένα πρόβλημα με 5-5μισι ώρες ύπνου την ημέρα. Όλα αυτά είναι πολύ χρήσιμα και ανακουφιστικά. Ένιωθα σα να είχε γραφτεί για μένα. Ξέρεις, είναι λάθος να λένε στον κόσμο ότι είναι απαραίτητες οι 7-8 ώρες ύπνου. Αν παλεύεις με την αϋπνία, σε αγχώνει περισσότερο αυτό» εξηγεί.

Αν και το βιβλίο υπήρξε πολύ βοηθητικό για τον Πάνο, εξακολουθούσαν να υπάρχουν ορισμένα βράδια που η αϋπνία τον επισκεπτόταν – και δεν ήταν λίγα. Αποφάσισε λοιπόν να αναζητήσει ένα κέντρο ύπνου και απευθύνθηκε στο Νευρολογικό Ινστιτούτο Αθηνών.

Τι συμβαίνει σε ένα κέντρο ύπνου;

«Εκεί, ένας νευρολόγος με εξέτασε εξονυχιστικά και μου πρότεινε να κάνω μια μελέτη ύπνου, ώστε να διαπιστώσουν αν οι αϋπνίες μου σχετίζονται με άπνοιες. Όταν βεβαιώθηκαν ότι δεν ήταν αυτό το πρόβλημα, μου πρότειναν να κάνω ένα είδος ψυχοθεραπείας που λέγεται CBT-I (Cognitive Behavioral Therapy for Insomnia) και είναι η γνωστική, συμπεριφορική θεραπεία που στοχεύει όμως στην αϋπνία.

»Στην πραγματικότητα, η θεραπεία αυτή στοχεύει στη σκέψη σου και τη συμπεριφορά σου σε σχέση με αυτό που σου συμβαίνει, πράγμα που εμένα με βασάνιζε πολύ. Χρειάστηκαν μόνο 8 θεραπείες, που σε συνδυασμό με το βιβλίο με οδήγησαν στην οριστική λύση του προβλήματος!» .

«ΑΝ ΕΙΧΑ ΞΕΚΙΝΗΣΕΙ ΥΠΝΩΤΙΚΑ ΧΑΠΙΑ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΩ ΟΤΙ ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΗ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΫΠΝΙΑ, ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΝΟΜΙΖΑ ΟΤΙ ΧΡΕΙΑΖΟΜΑΙ ΥΠΝΩΤΙΚΑ ΓΙΑ ΝΑ ΚΟΙΜΗΘΩ».

Μου ακούγεται σχεδόν μαγικό, αλλά εκείνος με διαβεβαιώνει ότι δεν υπάρχει τίποτε μαγικό στη διαδικασία. «Στην πραγματικότητα, το πρόγραμμα απαιτεί πειθαρχία στο κομμάτι των συμπεριφορών. Μου έδωσαν ένα εβδομαδιαίο ημερολόγιο για να καταγράφω τις ώρες που κοιμόμουν και τις συνήθειές μου, μέχρι το επόμενο ραντεβού. Όταν καταγράφεις την κατάσταση, βλέπεις ότι δεν είναι και τόσο κακή όσο την έχεις φτιάξει στο μυαλό σου», μου εξηγεί.

«Στην πρώτη συνεδρία με συμβούλευσαν να μην πέφτω για ύπνο πριν από τις 11 και να σηκώνομαι από το κρεβάτι στις 6 το πρωί, όσο κι αν είχα κοιμηθεί. Απαγορευόταν να κοιμηθώ κάποια άλλη ώρα της ημέρας. Σταδιακά, αυξήθηκε η ώρα που μου επιτρεπόταν να σηκωθώ το πρωί από το κρεβάτι. Με αυτή την οδηγία, στην πραγματικότητα προσπάθησαν να επαναπρογραμματίσουν το νευρικό μου σύστημα. Ο άυπνος έχει ξεκουρδιστεί σε σχέση με τον ύπνο».

Πώς βοηθάει η θεραπεία CBT-I για την αϋπνία

«Μια εξαιρετικά χρήσιμη συμβουλή που μου έδωσαν ήταν να μη μένω στο κρεβάτι πάνω από 20 λεπτά άυπνος. Σε τέτοιες περιπτώσεις πρέπει να σηκώνεσαι, να πηγαίνεις σε ένα άλλο δωμάτιο του σπιτιού, με χαμηλό φωτισμό, να μην ανοίγεις καμία οθόνη, αλλά να διαβάζεις κάτι χαλαρωτικό. Όταν νιώθεις να νυστάζεις, τότε πηγαίνεις στο κρεβάτι ξανά.

iStock

»Το πιο σημαντικό που σε μαθαίνει όμως αυτή η θεραπεία είναι να μη σε νοιάζει το αν θα κοιμηθείς. Το αν θα καταφέρω να κοιμηθώ είχε γίνει φοβία. Στενοχωριόμουν που δεν θα μπορούσα μέσα στην ημέρα να είμαι όπως ήθελα για να χαρώ το παιδί μου – αυτό ειδικά μου είχε στοιχίσει πολύ. Τώρα, αν κάποιο βράδυ δυσκολεύομαι να κοιμηθώ, πηγαίνω στο σαλόνι και κάθομαι εκεί με το βιβλίο μου, τόσο χαλαρός που σχεδόν χαμογελάω. Δεν με πειράζει καθόλου το πόσο θα κοιμηθώ και ξέρω ότι αν περάσουν δύο άυπνα βράδια, το τρίτο θα κοιμηθώ σα να μην τρέχει τίποτα».

Το πιο σημαντικό, λοιπόν, είναι να νικήσεις τον φόβο της αϋπνίας και, αν κρίνω από όσα μου είπε ο Πάνος Ράπτης, αυτός τον νίκησε με μια θεραπεία που τον βοήθησε να διαχειριστεί το πρόβλημα τόσο πρακτικά όσο και ψυχολογικά. Είναι όμως μόνο ψυχολογικό το πρόβλημα της αϋπνίας; Μήπως είναι ορμονικό ή τέλος πάντων καθαρά οργανικό κάποιες φορές;

Τι ρόλο παίζει η ψυχολογία

«Αυτό που κατάλαβα είναι ότι ο ύπνος αποτελεί σε μεγάλο βαθμό μια ψυχολογική υπόθεση. Διότι ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι η γρίπη που πέρασα αποσυντόνισε το νευρικό μου σύστημα, η λύση βρίσκεται στο πώς θα το διαχειριστείς όλο αυτό. Η βασική μου έννοια τον πρώτο 1μιση χρόνο ήταν η ίδια η αϋπνία. Φυσικά, αισθανόμουν μεγάλη κόπωση, όμως κατάλαβα ότι αυτή η κόπωση ήταν περισσότερο ψυχολογική, διότι τώρα, αν καμιά φορά μου τυχαίνει να μην κοιμηθώ, το αντιμετωπίζω ψύχραιμα και χαλαρά και δεν νιώθω κουρασμένος την επομένη. Για μένα ήταν αποκαλυπτικό το πόσο ρόλο παίζει τελικά η ψυχολογία!»

Αν μένεις ξάγρυπνος κι εσύ...

Ποια είναι τα πράγματα που θα ήθελε να πει σε κάποιον που αντιμετωπίζει παρόμοιο πρόβλημα;

• «Ότι δεν είναι μόνος. Υπάρχει πολλή πληροφορία γι' αυτό το ζήτημα, διότι το αντιμετωπίζουν πολλοί άνθρωποι. Να την αναζητήσει. Στο κέντρο ύπνου ένιωσα ότι με καταλαβαίνουν».
• «Η CBT-I βοηθάει πολύ. Από την πρώτη κιόλας συνεδρία άρχισα να βλέπω διαφορά. Σε κάθε συνεδρία ήμουν καλύτερα και η θεραπεία μου ολοκληρώθηκε μέσα σε 2 μήνες».
• «Το πιο κρίσιμο σημείο είναι να μην σου γίνει φόβος η αϋπνία. Γι' αυτό, αν κάποιος το περνάει για πρώτη φορά τώρα, θα τον συμβούλευα να πάρει ακόμη και κάποιο υπνωτικό χάπι με τη σύσταση ενός νευρολόγου για λίγες μέρες, ίσα ίσα για να μην πέσει σε απόγνωση, αλλά με την προϋπόθεση μετά να απευθυνθεί σε κάποιο κέντρο και να κάνει θεραπεία».
• «Η θεραπεία αυτού του είδους είναι ο δύσκολος δρόμος. Αν είχα ξεκινήσει με υπνωτικά χωρίς να τη γνωρίζω, μπορεί να νόμιζα ότι χρειάζομαι υπνωτικά για να κοιμηθώ. Και πιστεύω ότι αυτό μπορεί να έχει συμβεί σε αρκετούς».