ΗΡΩ ΜΠΕΖΟΥ: «ΔΕΝ ΕΧΩ ΣΕ ΜΕΓΑΛΗ ΥΠΟΛΗΨΗ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ»

Τι βάρη κουβαλάει από τους προγόνους της η Ηρώ Μπέζου; Πώς έφτασε στο σημείο που είναι σήμερα και τι θα άλλαζε, αν μπορούσε; Μια προσωπική συνέντευξη, με αφορμή την παράσταση «Οι Απόγονοι».

Αν δεν έχεις δει ποτέ την Ηρώ Μπέζου στο θέατρο, η παράσταση «Οι Απόγονοι – Μια ιστορία για δύο αδέλφια που δεν γνωρίστηκαν ποτέ» είναι μια εξαιρετική ευκαιρία να διαπιστώσεις το πολύπλευρο ταλέντο της. Ταλέντο υποκριτικό, φωνητικό αλλά και δραματουργικό, αφού συνυπογράφει τη δραματουργική σύνθεση των κειμένων με τον Χρήστο Θάνο, ο οποίος είναι ξάδελφός της.

Οι δυο τους έχουν φτιάξει και αποδίδουν στη σκηνή του θεάτρου ΠΛΥΦΑ ένα ιδιαίτερο παζλ, μια «devised μουσική παράσταση», που περιλαμβάνει κείμενα δικά τους, αποσπάσματα από τραγωδίες του Αισχύλου, του Σοφοκλή και του Ευριπίδη, ποιήματα από τη συλλογή «Τέταρτη Διάσταση» του Γιάννη Ρίτσου και ζωντανή μουσική.

Με γονείς ηθοποιούς, τον Γιάννη Μπέζο και τη Ναταλία Τσαλίκη, θα μπορούσε να πει κανείς ότι η Ηρώ Μπέζου επιβεβαιώνει τη ρήση «το μήλο κάτω απ’ τη μηλιά θα πέσει». Ωστόσο, τίποτα πάνω της δεν θυμίζει φυσιογνωμικά τους γονείς της –τουλάχιστον σ’ εμένα–, ενώ η μέχρι τώρα πορεία της φαίνεται να έχει βασιστεί πάνω σε πολύ προσωπικά της θεμέλια.

Η Ηρώ Μπέζου. Φωτογραφία: Πάτροκλος Σκαφίδας

Κι ίσως να μην ανέφερα καν την οικογένειά της, αν οι «Απόγονοι» δεν είχαν σχετικό θέμα. Στο επίκεντρο βρίσκονται δύο μυθικά αδέλφια, η Ηλέκτρα και ο Ορέστης, από την «καταραμένη» οικογένεια των Ατρειδών. Στο φόντο της σκηνής δεσπόζει καδραρισμένη η φωτογραφία των πέντε παιδιών μιας άλλης οικογένειας, ένα από τα οποία είναι η γιαγιά της Ηρώς Μπέζου και του Χρήστου Θάνου (ο ίδιος σκηνοθετεί επίσης την παράσταση).

Από μια βαλίτσα ξεχύνονται πολλές ακόμα φωτογραφίες συγγενών τους και από τις δύο πλευρές, μαζί με τα χνάρια που άφησαν οι πρόγονοί τους πριν ακόμα η Ηρώ Μπέζου και ο Χρήστος Θάνος έρθουν στη ζωή. Ο τρόπος που δένονται όλα αυτά με τον μύθο είναι ευρηματικός κι αυτό μου δίνει «άλλοθι» να θέσω στην Ηρώ Μπέζου ερωτήσεις πολύ πιο προσωπικές από όσο μάλλον θα τολμούσα σε άλλη συνθήκη.

Ο Χρήστος Θάνος και η Ηρώ Μπέζου στην παράσταση «Οι Απόγονοι». Στο φόντο ο Παναγιώτης Γκίκας και ο Τεό Φοινίδης, που ερμηνεύουν ζωντανά τη μουσική. Φωτογραφία: Πάτροκλος Σκαφίδας

Ηρώ Μπέζου, πρόγονοι και «Απόγονοι»

– Μοιράζεσαι τη σκηνή με τον ξάδελφό σου, Χρήστο Θάνο, με τον οποίο υπογράφετε από κοινού και τη δραματουργική σύνθεση, οπότε μιλάμε για μια οικογενειακή υπόθεση σε πολλά επίπεδα. Τι σας γέννησε την επιθυμία να κάνετε αυτή την παράσταση;

Ο Χρήστος είχε αρχικά την πρόθεση να καταπιαστεί με το θέμα, με αφορμή τα μυθικά πρόσωπα της Ηλέκτρας και του Ορέστη. Απευθύνθηκε σε μένα επειδή είχαμε συνεργαστεί ξανά πολύ δημιουργικά (στο «Όφις και Κρίνο» του Καζαντζάκη), αλλά και επειδή είμαστε όντως συγγενείς και άρα –θέλοντας και μη– μας συνδέουν πάρα πολλά πρόσωπα και γεγονότα του παρελθόντος.

– Ξορκίσατε με κάποιο τρόπο δικούς σας «δαίμονες»;

Το αν ξορκίζουμε δαίμονες ή όχι είναι λίγο νωρίς να απαντηθεί. Η αρχική μας πρόθεση είναι να κάνουμε θέατρο και να έρθουμε ακόμη πιο κοντά.

– Στην εισαγωγή της παράστασης, η σύνθεση ιστοριών από την ελληνική μυθολογία απαριθμεί φρικτά εγκλήματα που έγιναν μέσα σε οικογένειες. Γιατί τα επιλέξατε; Τι λέει σε σένα σήμερα όλη αυτή η αγριότητα;

Τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα που παρατηρήσαμε μελετώντας το γενεαλογικό δέντρο των Ατρειδών ήταν βασικό κομμάτι της ιδέας του Χρήστου για την παράσταση. Η ανθρωποφαγία, η αιμομιξία, ο φόνος του αδελφού ή της μητέρας καθίστανται λιγότερο φρικαλέες πράξεις όταν τις έχει πραγματοποιήσει και ο παππούς ή ο πατέρας μας. Κάτι αποτρόπαιο για τα μάτια των άλλων είναι οικείο για το μέλος μιας οικογένειας που ζει μέσα σ’ αυτήν τη βία.

Σε πολύ μικρότερο μέγεθος και με λιγότερο εμφανή και εγκληματικά μοτίβα πορευόμαστε όλοι, νιώθοντας ως ομαλό και αυτονόητο αυτό που μας μεταφέρεται από τους προγόνους μας, είτε ως εμπειρία, ως κυριολεκτικό ερέθισμα, είτε κυτταρικά, ερήμην μας.

– Στον επίλογο παραθέτετε τα γενεαλογικά δέντρα των ανθρώπων που μου φάνηκε ότι είναι ο παππούς και η γιαγιά σας, είναι έτσι; Πέρα από το πλαίσιο της παράστασης, σε έχει απασχολήσει η γενεαλογία της οικογένειάς σου;

Όντως πρόκειται για τον παππού και τη γιαγιά μας, που είναι οι άμεσοι κοινοί μας πρόγονοι. Η παράθεση αυτή των ονομάτων και των περιπλανήσεων των προγόνων είναι πολύ ενδιαφέρουσα διαδικασία. Το να επαναλαμβάνεις κάθε μέρα από που προέρχεσαι είναι ένα είδος προσευχής. Ομολογώ ότι είναι η πρώτη φορά που ασχολήθηκα και ήταν τρομερά διασκεδαστικό και ενδιαφέρον. Πιστεύω δεν θα το επεδίωκα από μόνη μου.

– Το γενεόγραμμα χρησιμοποιείται ακόμα και ως ψυχοθεραπευτικό εργαλείο, το έχεις υπόψη σου; Έχεις κάνει ποτέ ψυχοθεραπεία;

Δεν το γνώριζα αυτό, αλλά πολύ λογικό μου φαίνεται. Κάνω θεραπεία εδώ και αρκετά χρόνια, αλλά όχι με αυτήν τη μέθοδο!

Μεγαλώνοντας μέσα στο θέατρο

– Πώς βίωνες μεγαλώνοντας το ότι είσαι μοναχοπαίδι;

Μοναχικά. Θα ήθελα να έχω αδέλφια, αλλά θα ’ταν τόσο καθοριστική η διαφορά στην ζωή μου. που πιστεύω θα ήμουν μια άλλη. Επομένως, κρατάω τα θετικά και αναζητώ αδελφικές σχέσεις ως ενήλικη. Ο Χρήστος είναι επίσης μοναχοπαίδι και τον αισθάνομαι λίγο σαν αδελφό μου. Όπως και τον καλύτερό μου φίλο, τον Γιάννη.

– Το γεγονός ότι οι γονείς σου είναι διάσημοι ηθοποιοί θεωρείς ότι καθόρισε σε κάποιο βαθμό τον τρόπο που αντιμετωπίζεις εσύ τη δουλειά σου; Είτε σε σχέση με προσλαμβάνουσες που μπορεί να είχες από μικρή, είτε με το να δώσεις το δικό σου στίγμα;

Δεν θέλω να δώσω κανένα στίγμα, θέλω να μπορώ να κάνω θέατρο γιατί μου αρέσει πολύ και, εξελισσόμενη μέσα σ’ αυτό, διαμορφώνω λίγο πολύ αυτό που κάποιοι ονομάζουν «ταυτότητα». Δεν είναι όμως αυτοσκοπός, ούτε μια δεσμευτική ταυτότητα, δεν πρόκειται για μια δήλωση: «Αυτή είμαι!»

Νιώθω ευγνωμοσύνη που ήρθα από παιδί σε επαφή με το θέατρο και κατάλαβα πολύ νωρίς ότι εκεί μέσα θέλω να ζήσω. Δεν έχω αναθεωρήσει μέχρι τώρα.

– Αισθάνθηκες ποτέ ότι κουβαλάς ένα κληρονομημένο βάρος;

Αισθάνομαι ότι έχω κληρονομήσει βάρη που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής και σύνδεσης με άλλους ανθρώπους. Σαν ένα νήμα να με συνδέει αναπόφευκτα με τη μητέρα, τη γιαγιά, την προγιαγιά μου, σαν να πρέπει να επαληθεύσω ασυνείδητα την «κατάρα» του να ζεις μέσα σε πολύ συγκεκριμένο πλαίσιο, με όρους που φαίνονται αυτονόητοι. Φυσικά, αυτό συμβαίνει χωρίς πρόθεση είτε απ’ τους ζωντανούς είτε απ’ τους πεθαμένους. Απλώς μας υπερβαίνει.

– Πώς το διαχειρίζεσαι;

Το διαχειρίζομαι με θεραπεία, χιούμορ και υπομονή.

Η Ηρώ Μπέζου δεν αποζητά την ισορροπία

– Διάβαζα σε πρόσφατη συνέντευξή σου ότι σου αρέσει να γράφεις στο σπίτι σου. Τι γράφεις;

Είναι κυρίως θεατρική η μορφή αυτών που δοκιμάζω να γράψω, είτε για προσωπική μου εξάσκηση, είτε με σκοπό να δημιουργήσω κάτι πιο ολοκληρωμένο. Έχω γράψει ένα θεατρικό έργο που ανέβηκε πριν δύο χρόνια, τώρα δουλεύω πάνω σε κάτι άλλο, μπορεί να γράψω και κανένα ποίημα στο τσακίρ κέφι, αλλά το κρατάω για μένα.

– Τι απολαμβάνεις γενικά πέρα από τη δουλειά σου;

Να κάνω γυμναστική, να τρώω, να κάνω παρέα με ανθρώπους, τίποτα συνταρακτικά πρωτότυπο.

– Τι σε βοηθάει να ισορροπείς στη ζωή σου; Ή, αντίστροφα, τι είναι εκείνο που μπορεί να διαταράξει την ισορροπία σου;

Η ισορροπία μου είναι εξαρχής διαταραγμένη. Αν καταλαβαίνω την ερώτηση, η γείωση που βρίσκω όταν γυμνάζομαι ή περπατάω, όταν έχω επαφή με το σώμα μου, με προστατεύει απ’ το χάος του μυαλού. Αλλά δεν έχω και σε μεγάλη υπόληψη την έννοια της ισορροπίας, οπότε και να χαθεί δεν με πειράζει.

Όσα έφυγαν και όσα θα έρθουν

– Αν μπορούσες να γυρίσεις τον χρόνο πίσω, υπάρχει κάτι που θα έκανες τώρα διαφορετικά;

Πάρα πολλά. Αλλά προφανώς δεν μπορώ να τα πω!

– Πώς αντιλαμβάνεσαι την έννοια της ευτυχίας;

Το μοίρασμα είναι η ευτυχία για μένα. Όση χαρά κι αν παίρνω μέσα απ’ τη μοναχικότητα, μέσα από την παρέα με τον εαυτό μου, όσο εξοικειωμένη κι αν είμαι με την απομόνωση, εν τέλει το μοίρασμα, η σύνδεση, η ένωση με τους ανθρώπους είναι το πιο εκστατικό πράγμα στη ζωή. Γι’ αυτό δεν θα ήθελα να είμαι π.χ. συγγραφέας, ακόμα κι αν μπορούσα. Θέλω να ζω το θέατρο στην πράξη, στη συνεργασία εννοώ.

– Κάνεις μακροπρόθεσμα σχέδια; Φαντάζεσαι τον εαυτό σου σε βάθος χρόνου;

Κατά καιρούς ναι. Κάνω όνειρα που τελικά ανατρέπονται. Όχι μόνο γιατί η ζωή τα ακυρώνει, αλλά γιατί αλλάζει η επιθυμία μου. Επομένως, προσπαθώ να μην παίρνω αποφάσεις που δεν έχουν επιστροφή. Σήμερα ονειρεύομαι να ασχολούμαι με το θέατρο όλη μου την ζωή. Αλλά δεν είμαι καθόλου βέβαιη ότι θα έχω την ίδια επιθυμία σε δέκα χρόνια.

– Σε έχει απασχολήσει αν θα αποκτήσεις δικούς σου απογόνους;

Ναι, μπορώ να φανταστώ τη ζωή μου και με απογόνους και χωρίς. Μικρή το θεωρούσα δεδομένο, σαν αυτονόητη εξέλιξη κάθε ανθρώπου, τώρα νιώθω πολύ διαφορετικά. Θα ήθελα να αφήσω τη ζωή να αποφασίσει. Υπάρχουν τόσοι τρόποι να ευτυχήσει –και να δυστυχήσει– κανείς!

– Στην παράσταση αναρωτιέστε τι θα έλεγε η γιαγιά σας αν την έβλεπε. Την είδαν οι δικοί σας; Σας έδωσαν κάποιο feedback;

Οι γονείς μας ήταν θερμότατοι, αλλά συνήθως έτσι είναι. Οι μαμάδες μας προφανώς συγκινήθηκαν περισσότερο, όπως και τα ξαδέλφια μας, γιατί άκουσαν την ίδια την ιστορία τους. Ευτυχώς, βέβαια, βλέπουμε η παράσταση να αφορά και θεατές που δεν είναι συγγενείς μας. Αλλιώς θα κάναμε παράσταση στο σαλόνι της θείας μας της Βάλιας!

Η παράσταση «Οι Απόγονοι – Μια ιστορία για δύο αδέλφια που δεν γνωρίστηκαν ποτέ» θα παίζεται στο ΠΛΥΦΑ μέχρι τις 3 Μαρτίου 2024, από Πέμπτη έως Κυριακή. Κλείσε εισιτήρια