ΓΙΑΤΙ ΜΑΣ ΓΟΗΤΕΥΕΙ Η ΤΑΛΑΙΠΩΡΙΑ ΣΤΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

Γιατί πασχίζουμε να δημιουργήσουμε σχέσεις με ανθρώπους που ξέρουμε ότι θα μας ταλαιπωρήσουν πάρα πολύ; Μια ψυχολόγος έχει την απάντηση.

Μου περιέγραφε μια φίλη πρόσφατα πόσο γοητεύτηκε από έναν άνδρα που γνώρισε, ο οποίος «έχει περάσει πολλά, είχε μπλέξει με καταχρήσεις, αλλά κάνει ψυχοθεραπεία τώρα και το παλεύει». Και μου θύμισε έναν άλλο φίλο, παλιό συμφοιτητή, ο οποίος είχε ερωτευτεί μια κοπέλα που του είχε βγάλει την ψυχή με τις ιδιοτροπίες και τα ψυχοσυναισθηματικά της σκαμπανεβάσματα.

Και στις δύο περιπτώσεις, τα κεραυνοβολημένα από έρωτα θύματα υπέφεραν. Δεν έλεγαν, όμως, να «ξεκολλήσουν». Παρόλο που προσωπικά μάλλον δεν θα μπορέσω ποτέ να μπω στη θέση τους, δεν μπορώ να μην αναρωτηθώ: Μήπως τελικά η ταλαιπωρία στις σχέσεις… γοητεύει;

Απευθύνθηκα, λοιπόν, στην ειδικό σε θέματα σχέσεων, ψυχολόγο-ψυχοθεραπεύτρια Μαρία Αθανασιάδου, η οποία επιβεβαίωσε πως «όσο πιο πολύ μας δυσκολεύει το πρόσωπο του ερωτικού μας πόθου, τόσο πιο πολύ πεισμώνουμε για να το κατακτήσουμε». Και –όπως τα περισσότερα ανεξήγητα που συμβαίνουν μέσα μας– πηγάζει και αυτό από τη βρεφική ηλικία και τη σχέση μας με τη μητέρα μας.

Γιατί «κολλάμε» με άτομα που μας ταλαιπωρούν; Η ψυχολόγος απαντά

Πολύ συχνά καταγράφεται το ερωτικό πάθος και ενδιαφέρον μέσα στις ερωτικές σχέσεις υπό το πρίσμα της «ταλαιπωρίας» και μίας διαρκούς αγωνίας. Όσο πιο πολύ μας δυσκολεύει το πρόσωπο του ερωτικού μας πόθου, τόσο πιο πολύ πεισμώνουμε να το κατακτήσουμε και κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας, για να γίνει δικό μας. Το οξύμωρο σε αυτές τις περιπτώσεις είναι ότι ενώ παιδευόμαστε μέσα από αυτή την διαδικασία και χάνουμε την ηρεμία μας, παραδόξως δεν μας είναι εύκολο να απεμπλακούμε. Τι μπορεί να υπάρχει πίσω από αυτή την «προσκόλληση»;

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Ας πάμε λίγο πίσω, στη βρεφική ηλικία ενός ανθρώπου. Με το που ερχόμαστε στη ζωή, το πρώτο πρόσωπο με το οποίο αλληλεπιδρούμε στέλνοντας συνεχώς μηνύματα που εκφράζουν ανάγκες και επιθυμίες είναι η μητέρα μας. Ο τρόπος με τον οποίο εκείνη ανταποκρίνεται σε αυτά τα μηνύματα καθορίζει το πώς το βρέφος καταγράφει την αξία του εαυτού του και το εάν θα αισθανθεί ασφάλεια και παρηγοριά. Εάν η μητέρα είναι όσο το δυνατόν σταθερά διαθέσιμη και δεκτική απέναντι σε αυτό που εκφράζει το βρέφος, τότε εκείνο όπως είναι λογικό αισθάνεται ευχαριστημένο, ήρεμο και καταγράφει τους σημαντικούς «άλλους» ως πρόσωπα που αποπνέουν εμπιστοσύνη και είναι ανταποδοτικοί. Ταυτόχρονα, ο εαυτός του γίνεται αντιληπτός ως άξιος αγάπης, φροντίδας και προσοχής.

Στην περίπτωση, όμως, που η μητέρα δεν ανταποκρίνεται άμεσα στις ανάγκες του βρέφους, εκφράζει δυσφορία ή είναι απρόβλεπτη στις αντιδράσεις της, τότε δημιουργείται ανάμεσά τους ο λεγόμενος ανασφαλής δεσμός προσκόλλησης. Το βρέφος αισθάνεται άγχος και φόβο απόρριψης και εγκατάλειψης, ενώ δημιουργούνται μέσα του συναισθήματα ενοχής. Τα παιδιά αυτά θεωρούν τους εαυτούς τους ως ανάξιους αγάπης, δεν έχουν εμπιστοσύνη στις ικανότητες τους, ενώ οι άλλοι προσλαμβάνονται ως απορριπτικοί, μη προβλέψιμοι και ίσως τιμωρητικοί.

Η σχέση με τη μητέρα μοντέλο για τις μετέπειτα σχέσεις

Με άλλα λόγια, η φύση και η μορφή αυτής της πρώτης σχέσης που αναπτύσσει το βρέφος με την μητέρα του γίνεται μοντέλο για τις μετέπειτα σχέσεις του. Αυτό κυρίως διαφαίνεται στις ερωτικές σχέσεις των ενηλίκων.

Πηγαίνοντας τώρα στην ενήλικη ζωή ενός ανθρώπου που έχει βιώσει την ανασφαλή προσκόλληση, γίνεται λίγο περισσότερο κατανοητό το γιατί μπορεί να ελκύεται από ανθρώπους που θα του προκαλέσουν ταλαιπωρία για να του δείξουν πως τον αγαπούν.

Έχοντας και χαμηλή αυτοπεποίθηση, έχοντας συνηθίσει στο παρελθόν να προσπαθεί συνεχώς να πείσει τη μητέρα του να ανταποκριθεί στις ανάγκες και επιθυμίες του, τι άλλο θα τον εξίταρε και στην προσωπική του ζωή; Ένα δύσκολο έπαθλο, φυσικά.

Θα ποθήσει τον άνθρωπο που δεν θα ανταποκρίνεται στα μηνύματά του, που δεν θα είναι συνεπής στις δεσμεύσεις του, που θα τον αναγκάζει με τη σκληρή του συμπεριφορά να προσπαθεί διαρκώς για να κερδίζει την προσοχή του. Η απόρριψη, άλλωστε, είναι ένα οικείο συναίσθημα σε ανθρώπους που έχουν μεγαλώσει μέσα σε αυτήν και, ενώ τους πληγώνει, παράλληλα έχουν μάθει ότι αυτό τους αξίζει και είναι κάτι που το διαχειρίζονται χρόνια.

Η ηδονή που πηγάζει από την παραπάνω διαδικασία έγκειται στο ότι το άτομο αγωνίζεται μέσα από τις προσπάθειές του να πάρει την αποδοχή από το επιθυμητό αντικείμενο. Αυτό γίνεται ερωτική εμμονή και πολλοί δυστυχώς το ονοματίζουν πάθος, που δίνει νόημα στην προσωπική τους ζωή. Αναζητούν την πολυπόθητη σύνδεση με το σημαντικό πρόσωπο της ζωής τους.

Βρείτε εδώ τα audio articles που είναι διαθέσιμα αυτή τη στιγμή.

Για να ακούτε τα άρθρα του OW που είναι διαθέσιμα σε ηχητική μορφή, μπορείτε να μας ακολουθήσετε σε Spotify και σε Apple Podcasts.