ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΑ ΤΡΑΠΕΖΙΑ: ΤΙ ΝΑ ΠΕΙΣ ΟΤΑΝ ΟΙ ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΠΙΕΣΤΙΚΟΙ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

Επειδή ορισμένες κουβέντες και συμπεριφορές στα οικογενειακά τραπέζια φέρνουν σε αμηχανία ή σε δύσκολη θέση μικρούς και μεγάλους, συγκεντρώσαμε μερικά πολύ συγκεκριμένα παραδείγματα και προσπαθήσαμε να βρούμε την κατάλληλη απάντηση για να θέσουμε ευγενικά τα όριά μας.

Τα οικογενειακά τραπέζια των Γιορτών δεν είναι πάντοτε διασκεδαστικά. Ειδικά για τα πιο μικρά μέλη της οικογένειας, που άθελά τους γίνονται αντικείμενο ενασχόλησης των συγγενών. Και ενώ οι προθέσεις δεν είναι συνήθως κακές, ο τρόπος που έχουν μεγαλώσει οι μεγαλύτεροι συχνά τους οδηγεί σε άκομψες κουβέντες, που μπορεί να φέρουν σε αμηχανία ή ακόμη και να πληγώσουν τα παιδιά.

Χαρακτηριστική για παράδειγμα είναι η συνήθεια των συγγενών να ζητάνε από τα μικρά παιδιά να τους φιλήσουν ή να τους αγκαλιάσουν, ενώ εκείνα μπορεί να μη θέλουν, αφού όλα τα συγγενικά πρόσωπα δεν τους είναι οικεία ή δεν τους γεννούν αυτή την επιθυμία. Αν δεν έχετε σκεφτεί πώς μπορεί να νιώθει ένα μικρό παιδί που του ζητάνε «φιλάκι», καλό είναι να διαβάσετε το γράμμα ενός 9χρονου κοριτσιού.

Ποια είναι η θέση των γονιών σε τέτοιες περιστάσεις; Αν και στη θεωρία πολλά μπορούν να διατυπωθούν, στην πράξη τα πράγματα δεν είναι τόσο εύκολα, διότι κι εμείς οι μεγαλύτεροι δεν θέλουμε να συγκρουστούμε με ανθρώπους που έχουμε καιρό να δούμε, ή με τους παππούδες και τις γιαγιάδες.

Έτσι, συχνά καταλήγουμε να καταπίνουμε κουβέντες που έχουν θίξει τα παιδιά, χωρίς ταυτόχρονα να τους έχουμε δείξει και έναν τρόπο να αντιδρούν σε οτιδήποτε τα ενοχλεί.

Η χρυσή τομή βρίσκεται κάπου μεταξύ σιωπής και εκνευρισμού και λέγεται «όρια». Όμως, για να φτάσει κανείς σε αυτό το σημείο πρέπει να έχει διδαχτεί πιο πρακτικούς τρόπους. Με απλά λόγια, για να μάθει ένα παιδί να βάζει όρια και να απαντά ψύχραιμα και ευγενικά, χωρίς το ίδιο να καταπιέζεται, πρέπει να το έχει δει από τους γονείς του.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Έτσι, λοιπόν, συγκεντρώσαμε μερικά πολύ συγκεκριμένα παραδείγματα που έχουμε ακούσει σε οικογενειακές συγκεντρώσεις και προσπαθήσαμε να βρούμε την κατάλληλη απάντηση για να θέσουμε ευγενικά τα όριά μας. Με αυτόν τον τρόπο δεν μιλάμε εμείς εξ ονόματος του παιδιού, αλλά του δείχνουμε τον τρόπο για να το κάνει κι εκείνο.

Ίσως μερικές απαντήσεις να φαίνονται ακραίες, ίσως αυτα ακριβώς τα λόγια να μην ταιριάζουν σε όλους τους ανθρώπους... Δεν σημαίνει ότι πρέπει να ειπωθούν ακριβώς έτσι. Πρέπει όμως σίγουρα τα όρια που θέλουμε να βάλουμε να μπουν σε λέξεις ξεκάθαρα και να εκφραστούν με σεβασμό και ευγένεια. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, επειδή τα παιδιά μας μπορεί να μην έχουν το θάρρος να θέσουν τα δικά τους όρια και πρέπει να τους δείξουμε τον δρόμο.

– Γιατί είσαι τόσο ντροπαλός/ή;

Κάποιος από την οικογένεια ρωτάει το παιδί να του εξηγήσει γιατί δεν συμπεριφέρεται όπως εκείνος θα περίμενε ή θα ήθελε. Τι μπορούμε να απαντήσουμε;

Ναι, η Ιωάννα είναι ένα ήσυχο και παρατηρητικό πλάσμα. Λατρεύουμε αυτό το χαρακτηριστικό της.

– Γεια σου, φίλε! Δώσε μου ένα φιλάκι/αγκαλιά!

Πρόκειται για το πιο συνηθισμένο περιστατικό. Οι ειδικοί μάλιστα, προειδοποιούν ότι το να συγκατατίθεται το παιδί στο να το αγγίζουν, ενώ το ίδιο δεν το επιθυμεί, το μαθαίνει να δέχεται τα αγγίγματα που δεν θέλει, πράγμα εξαιρετικά επικίνδυνο για τις μελλοντικές του σχέσεις. Τι μπορούμε να πούμε;

Φαίνεται ότι ο Μανώλης δεν έχει όρεξη για αγκαλιές. Γιατί δεν κάνετε «κόλλα 5»;

Κάποιος προσπαθεί να νουθετήσει το παιδί σαν να ήταν ο γονιός του

Η πιο στοχευμένη απάντηση, ειδικά αν ειπωθεί με χιούμορ και χαμόγελο, είναι: Εδώ είμαι! Το έχω! Εσείς απολαύστε τον ρόλο σας ως γιαγιά / θεία / παππούς και αφήστε τη γονεϊκότητα σε μένα!

– Πω, πω! Το τρως όλο το φαγητό σου βλέπω!

Τα σχόλια για το πόσο και πώς τρώει το παιδί είναι πάντα ενοχλητικά και νομίζω ότι στα ελληνικά τραπέζια είναι ο κανόνας. Μοιάζει λες και όλοι είναι καρφωμένοι στο πιάτο του πιο μικρού και έχουν πάντα να σχολιάσουν κάτι. Τι μπορούμε να τους πούμε;

Το κάθε παιδί είναι διαφορετικό. Αλλά όλα μπορούν να καταλάβουν πότε πεινάνε και πότε έχουν χορτάσει. Ας τα αφήσουμε να αποφασίσουν για τον εαυτό τους κι ας απολαύσουμε όλοι το γεύμα μας.

Η οικογένεια αστειεύεται για το ότι το παιδί σας έχει φίλο ή φίλη

Όταν τα παιδιά βρίσκονται στην εφηβεία, όλοι οι συγγενείς θέλουν να μάθουν αν έχουν ενδιαφέρον για το άλλο φύλο. Άλλοτε κάνουν αδιάκριτες ερωτήσεις κι άλλοτε σχολιάζουν χαμογελώντας πονηρά, πράγμα που μπορεί να φέρει σε μεγάλη αμηχανία ένα παιδί. Ποια είναι η κατάλληλη απάντηση;

Ας σεβαστούμε την ιδιωτική ζωή του Κωστή. Αν θέλει κάποια στιγμή να μοιραστεί κάτι μαζί μας, εδώ θα είμαστε να τον ακούσουμε.

Κάνουν αστεία για την εμφάνιση του παιδιού

Μπορεί να σχολιάζουν τα σκουλαρίκια, τα μαλλιά, τα ρούχα ή τα παπούτσια, ακόμη και τον τρόπο που στέκεται ένα παιδί. Η συμπεριφορά αυτή είναι ιδιαίτερα συνηθισμένη όταν τα παιδιά πηγαίνουν Γυμνάσιο ή Λύκειο, σε μια πολύ τρυφερή και ευαίσθητη ηλικία κατά την οποία ορισμένα χάνουν την αυτοπεποίθησή τους και σίγουρα χρειάζονται τόνωση.

Πείτε: Θέλουμε να βοηθήσουμε τη Μαρία να νιώθει άνετα με τον ευατό της, να πιστεύει σε αυτόν και να έχει αυτοπεποίθηση. Καλύτερα λοιπόν να μείνουμε σε θετικά και ανεβαστικά σχόλια.

Κάποιος μοιράζεται ένα μυστικό του παιδιού σας ή μία πληροφορία που το αφορά, χωρίς να έχει πάρει την άδειά σας

Πρόκειται για συμπεριφορά που θίγει τόσο το παιδί όσο και τους ίδιους τους γονείς. Και συνήθως οι άνθρωποι που την υιοθετούν δεν το καταλαβαίνουν. Μια καλή απάντηση, ώστε να καταλάβουν ότι έχουμε ενοχληθεί, είναι:

Εκτιμώ το ενδιαφέρον σου, αλλά πιστεύουμε ότι είναι σημαντικό να σεβόμαστε την προσωπική ζωή του παιδιού μας. Ας μιλήσουμε για κάτι άλλο απόψε.