Η ΜΟΝΑΞΙΑ ΑΠΕΙΛΕΙ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΣΟΥ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠΟ ΟΣΟ ΦΑΝΤΑΖΕΣΑΙ

Η μοναξιά αφορά ακόμα και ανθρώπους που συναναστρέφονται κόσμο στην καθημερινότητά τους ή βρίσκονται σε μακροχρόνια σχέση και είναι μεγαλύτερη απειλή για την υγεία από όσο μπορείς να φανταστείς.

Παρόλο που η ανάγκη σύνδεσης είναι έμφυτη στους ανθρώπους, πολλοί από εμάς αισθανόμαστε συχνά μόνοι. Κι η αίσθηση αυτή της μοναξιάς ορίζεται ως ένα χάσμα, το οποίο αντιλαμβανόμαστε να υπάρχει ανάμεσα στην επιθυμία μας για κοινωνική σύνδεση και στο τι συμβαίνει στην πραγματικότητα.

Μάλιστα, η μοναξιά είναι μία διαδεδομένη κατάσταση, που τείνει να γίνει επιδημία, αφού σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας απασχολεί σχεδόν 1 στους 4 ενήλικες παγκοσμίως και εντούτοις είναι δυστυχώς μία υποτιμημένη απειλή.

Η μοναξιά απειλεί την υγεία πολύ περισσότερο από όσο περίμενες

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) ανακήρυξε τη μοναξιά ως μια πιεστική παγκόσμια απειλή για την υγεία, καθώς οι ειδικοί βρίσκουν ότι αποτελεί μία από τις βασικές αιτίες για την εμφάνιση ψυχικών και σωματικών παθήσεων στους μοναχικούς ανθρώπους. Η κοινωνική απομόνωση –που ορίζεται από τον ΠΟΥ ως ο ανεπαρκής αριθμός κοινωνικών σχέσεων μαζί με μοναξιά– έχει συνδεθεί με προβλήματα υγείας και ευημερίας που αντιστοιχούν στο κάπνισμα 15 τσιγάρων καθημερινά και ενέχει μεγαλύτερους κινδύνους για την υγεία μας από εκείνους που συνδέονται με την παχυσαρκία και τη σωματική αδράνεια.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Η μοναξιά έχει συνδεθεί με το άγχος και την κατάθλιψη αλλά και την αυτοκτονία, ενώ μελέτες δείχνουν ότι μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με έρευνες, η μοναξιά στους ηλικιωμένους ενήλικες συνδέεται με 50% αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας και 30% αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου ή εγκεφαλικού επεισοδίου.

Επιπλέον, ο εγκλεισμός και η μείωση της κοινωνικοποίησης κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού έκαναν την ανάγκη για την αντιμετώπιση της νέας επιδημίας της μοναξιάς ακόμα μεγαλύτερη. Γι’ αυτό και ο ΠΟΥ αποφάσισε να αναλάβει δράση δημιουργώντας μία 11μελή επιτροπή για να χαράξει μέτρα κατά της μοναξιάς και της απομόνωσης. Αυτή η Επιτροπή του ΠΟΥ θα συμβάλει στην καθιέρωση της κοινωνικής σύνδεσης ως παγκόσμιας προτεραιότητας για την υγεία και θα φροντίσει να υιοθετηθούν από όλα τα κράτη οι σχετικές παρεμβάσεις.

ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΑΛΛΟΥΣ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΜΕΡΑΣ ΕΙΝΑΙ ΠΙΘΑΝΟ ΝΑ ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΝΑ ΒΙΩΝΟΥΝ ΜΙΑ ΒΑΘΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΧΥΤΗ ΜΟΝΑΞΙΑ.

Κανείς δεν έχει ανοσία στη μοναξιά

Ενώ οι περισσότεροι θα φανταζόμασταν, και ίσως σωστά ως έναν βαθμό, ότι η μοναξιά είναι ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζουν κυρίως οι μεγαλύτεροι σε ηλικία άνθρωποι και κατά κανόνα στον δυτικό κόσμο, οι έρευνες δείχνουν ότι δυστυχώς ούτε οι νέοι δεν έχουν ανοσία απέναντι στη μοναξιά.

Σύμφωνα με στοιχεία, μεταξύ 5% και 15% των εφήβων νιώθουν μοναξιά. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλή απόδοση στο σχολείο και σε λιγότερη δέσμευση με την εκπαιδευτική διαδικασία, ενώ επίσης φαίνεται ότι τα παιδιά που βιώνουν μοναξιά στο σχολείο είναι πιο πιθανό να εγκαταλείψουν το πανεπιστήμιο. Επίσης, η κοινωνική απομόνωση είναι ένα διεθνές ζήτημα και δεν περιορίζεται στις ανεπτυγμένες χώρες.

Οι ειδικοί παρατηρούν επίσης ότι ακόμα και ορισμένοι άνθρωποι που περιβάλλονται από άλλους καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας –ή βρίσκονται σε μακροχρόνιο γάμο– εξακολουθούν να βιώνουν μια βαθιά και διάχυτη μοναξιά. Άλλωστε, δεν είναι μόνος εκείνος που δεν έχει γύρω του ανθρώπους αλλά και εκείνος που νοιώθει ότι οι σχέσεις του δεν είναι αυθεντικές και ουσιαστικές.

Επίσης, συχνά οι άνθρωποι που μπορεί να είναι κοινωνικοί και να έχουν κύκλο λόγω της δουλειά τους, νοιώθουν μοναξιά λόγω της έλλειψης ενός πολυπόθητου συντρόφου ή μιας ανθρώπινης παρουσίας στο σπίτι τους. Οι ειδικοί τονίζουν ότι η μοναξιά και η απομόνωση μπορεί να επηρεάσει τον οποιονδήποτε, σε οποιαδήποτε ηλικία και σε οποιοδήποτε μέρος της γης.

Η ΜΟΝΑΞΙΑ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΤΕΙ ΩΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΑΠΕΙΛΗ, ΟΠΩΣ ΑΚΡΙΒΩΣ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΚΑΙ ΜΕ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ, ΤΗΝ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΕΘΙΣΜΟ.

Τι μπορείς να κάνεις

Αν νοιώθουμε μοναξιά υπάρχουν κάποιες στρατηγικές που μπορούμε να ακολουθήσουμε ώστε να αυξήσουμε τις κοινωνικές μας επαφές και να νοιώθουμε ότι έχουμε ανθρώπους με τους οποίους μπορούμε να σχετιστούμε και στους οποίους να βασιστούμε. Έτσι, είναι σκόπιμο να:

• Εκφράζουμε στους κοντινούς μας ανθρώπους, στους φίλους και την οικογένειά μας ότι νοιώθουμε μοναξιά, ακόμα κι αν ντρεπόμαστε. Θα νοιώσουμε καλύτερα και μόνο που θα εκφράσουμε όσα αισθανόμαστε, αλλά και θα δώσουμε στους άλλους έναν παραπάνω λόγο να μας τηλεφωνήσουν ή να μας συμπεριλάβουν σε κάτι που οργανώνουν, όχι από λύπηση αλλά επειδή πριν ίσως να μην είχαν συνειδητοποιήσει το πόσο θα το θέλαμε.
• Επενδύουμε στη διαδικτυακή επικοινωνία. Αν και χρειάζεται να είμαστε λίγο προσεκτικοί επειδή στο διαδίκτυο δεν είναι όλοι πάντα αυτό που νομίζουμε, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ένας τρόπος κοινωνικοποίησης με όσους ξέρουμε ήδη, αλλά και με καινούργιους ανθρώπους τους οποίους μπορεί να ανακαλύψουμε επειδή έχουμε π.χ. κοινά ενδιαφέροντα.
• Ξαναβρίσκουμε παλιούς γνωστούς. Ειδικά με τη βοήθεια των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορούμε εύκολα να ξαναβρεθούμε με ανθρώπους που είχαμε χαθεί, π.χ. παλιούς συμμαθητές ή συναδέλφους.
• Προσπαθούμε να συνδεθούμε πιο ουσιαστικά. Μερικές φορές το πρόβλημα δεν έγκειται στο ότι δεν έχουμε ανθρώπους γύρω μας αλλά στο ότι δεν έχουμε στενές σχέσεις με όσους έχουμε κοντά μας. Ίσως χρειάζεται να προσπαθήσουμε περισσότερο προς αυτή την κατεύθυνση.
• Γινόμαστε μέλη ενός συλλόγου. Τα κοινά ενδιαφέροντα, π.χ. η ορειβασία ή το τραγούδι, μπορούν να μας φέρουν κοντά με ανθρώπους με τους οποίους πιθανώς ταιριάζουμε.
• Γινόμαστε εθελοντές. Ποιος καλύτερος τρόπος να γνωρίσουμε ανθρώπους και ταυτόχρονα να νοιώθουμε την ικανοποίηση της προσφοράς από το να διαθέσουμε εθελοντικά τον χρόνο μας;
• Το να έχουμε ένα κατοικίδιο, να διαβάσουμε ένα βιβλίο ή να ακούσουμε ένα podcast (σύμφωνα με τελευταία έρευνα) θα μας κάνουν να ξεχάσουμε την έλλειψη ανθρώπων γύρω μας.
• Τέλος, αν βλέπουμε ότι είμαστε θλιμμένοι και πολύ μοναχικοί και δεν βρίσκουμε καμία λύση και κανέναν τρόπο για να αυξήσουμε τις κοινωνικές μας επαφές, θα μας βοηθήσει πολύ να απευθυνθούμε σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας.