Ο ΘΡΥΛΙΚΟΣ ΧΟΡΕΥΤΗΣ IMRE THORMANN ΜΙΛΑΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ BUTOH ΠΟΥ ΦΕΡΝΕΙ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

Λίγο πριν παρουσιάσει την παράσταση «The False David» στην Αθήνα, ο Imre Thormann εξηγεί στο OW τι σημαίνει να ζεις χορεύοντας Butoh και γιατί δεν χρειάζεται να γνωρίζεις τι είναι για να το εκτιμήσεις.

Αν είσαι μυημένος στην τέχνη του Butoh, μάλλον δεν χρειάζεται ιδιαίτερη προτροπή για να δεις τη solo performance «The False David», που φέρνει στην Αθήνα –για μία και μοναδική παράσταση– ο θρυλικός χορευτής του είδους, Imre Thormann. Αν πάλι δεν γνωρίζεις τίποτα γι’ αυτό, ο ίδιος θεωρεί ότι ίσως έχεις ένα πλεονέκτημα ως θεατής.

«Το αμερόληπτο μάτι βλέπει καλύτερα», μου λέει όταν τον ρωτάω αν πρέπει να είναι κανείς εξοικειωμένος με το Butoh για να το εκτιμήσει. «Δεν βλέπω αυτό που υπάρχει, αλλά μάλλον αυτό που είμαι. Όσο λιγότερο είμαι, τόσο περισσότερο βλέπω».

Ο τρόπος που απαντάει ο 57χρονος Thormann στις ερωτήσεις μου είναι σε αρκετά σημεία υπερβατικός. Ίσως έπρεπε να το περιμένω, δεδομένου ότι το Βutoh αποκαλείται και «Σουρεαλισμός της Σάρκας».

Αυτή η ιδιαίτερη σωματική τέχνη εμφανίστηκε στη μεταπολεμική Ιαπωνία το 1958 ως «Ankoku Βutoh», που σημαίνει κυριολεκτικά «Xoρός του Σκοταδιού». Ήταν μια «κραυγή» του εξεγερμένου Ιαπωνικού σώματος απέναντι στις βιαιοπραγίες του πολέμου, την περιβαλλοντολογική μόλυνση, τον πολιτικό ολοκληρωτισμό, την καταπίεση, την καταδυνάστευση και τα πάθη της ένσαρκης και πνευματικής φύσης του όντος.

Ο Imre Thormann γεννήθηκε έξι χρόνια αργότερα στη Βέρνη της Ελβετίας και κατέκτησε στα 18 του τον τίτλο «Πρωταθλητής της Ελβετίας» στο Τaekwon-Do. Το 1990 αναχώρησε για το Τόκιο, όπου σπούδασε για επτά χρόνια την τέχνη του Βutoh – και μάλιστα δίπλα σε έναν από τους συνιδρυτές του, τον Kazuo Ohno. Από το 1993 έχει δημιουργήσει και πραγματοποιήσει αναρίθμητες solo παραστάσεις Βutoh στην Ιαπωνία, την Ευρώπη και την Αμερική.

O Imre Thormann.

– Πώς θα συστήνατε το Butoh σε κάποιον που δεν το έχει ακούσει ποτέ;

Ο Kazuo Ohno έχει πει: Το Butoh είναι η προσευχή του ενστίκτου. Η αντιπαράθεση των αναγκών της ύλης, που δημιουργήθηκε από τη Μεγάλη Έκρηξη, και της πολυπλοκότητας της ύπαρξής μας στο εδώ και το τώρα. Μια συνεχής τριβή με τον αρχαϊσμό της γέννησής μας από τον βάλτο του προανθρώπινου, συλλογικού υποσυνείδητου και το παράδοξο της ζωής που προκύπτει. Ζω, άρα πεθαίνω.

– Πώς πρωτοήρθατε σε επαφή με το είδος και τι σας τράβηξε σε αυτό;

Μετά από αρκετά χρόνια εντατικής ενασχόλησης με διάφορες πολεμικές τέχνες, στράφηκα στον χορό. Ήθελα να απελευθερωθώ από προκαθορισμένες φόρμες. Αλλά αυτό που βρήκα στον σύγχρονο χορό ήταν είτε άλλες φόρμες είτε ένας υπερβολικός περιορισμός στη σωματική διάσταση της κίνησης.

O Imre Thormann στο «The False David». Φωτογραφία: Piotr Nykowski

Έτσι, αποφάσισα να κάνω τη δική μου έρευνα και πήγα σε ένα δάσος όπου χόρεψα με τα άρρωστα δέντρα, στα τέλη της δεκαετίας του ’80. Αργότερα, ένας φίλος μου έδειξε ένα βιβλίο για τον Butoh και αναγνώρισα τις φωτογραφίες. Αυτό μου κίνησε την περιέργεια.

– «Ankoku Butoh» σημαίνει «Χορός του Σκοταδιού». Πόσο σκοτεινό είναι το Butoh; Υπάρχει κάπου φως;

Η λέξη Ankoku αφαιρέθηκε λίγο μετά τη γέννηση του Butoh. Το Butoh στοχεύει στο να εκδηλώσει τη ζωή σε όλη της την έκταση. Προκειμένου να ανταποκριθούμε σε αυτή την απαίτηση, φυσικά, πρέπει να συμφιλιωθούμε με το ότι ο θάνατος είναι μέρος της. Χωρίς φως, δεν υπάρχει σκοτάδι. Χωρίς μίσος, δεν υπάρχει αγάπη.

– Έχοντας ταξιδέψει σε διάφορα μέρη του κόσμου για εμφανίσεις, ποια θα λέγατε ότι είναι η πρόκληση για έναν δυτικό που το εξασκεί ή που παρακολουθεί μια παράσταση Butoh;

Το Butoh δεν είναι ιαπωνικό, αλλά παγκόσμιο. Το Butoh χρειαζόταν το ιαπωνικό σώμα για να εκδηλωθεί, αλλά δεν έχει επιρροές από την ιαπωνική παράδοση. Το Butoh είναι η εξέγερση του σώματος, το οποίο θυμάται τις αρχαϊκές ρίζες του.

Φωτογραφία: Piotr Nykowski

Λόγω της ιστορικά μακράς περιόδου που το δυτικό σώμα έχει περιοριστεί από τον ζουρλομανδύα της βιομηχανοποίησης και του καπιταλισμού, χρειάζεται μεγαλύτερη προσπάθεια για το δυτικό σώμα να απελευθερωθεί. Το δυτικό σώμα πρέπει να αμφισβητήσει την ατομικότητά του προκειμένου να ανακαλύψει το συλλογικό, το αρχαϊκό. Ενώ το ιαπωνικό σώμα πρέπει να αποφύγει τη συλλογική παράδοση και την κοινωνική καταπίεση προκειμένου να βρει ατομική πρόσβαση στην τέχνη.

– Πώς έχει εξελιχθεί με τα χρόνια ο τρόπος που αντιμετωπίζετε το Butoh;

Σε αντίθεση με πολλές δυτικές μορφές χορού, το Butoh αρχίζει να γίνεται ενδιαφέρον μόνο μετά την ηλικία των 50 ετών.

– Πώς έχει επηρεάσει τον τρόπο που ζείτε;

Το Butoh είναι η ζωή μου, οποιοσδήποτε διαχωρισμός  είναι αδύνατος. Το Butoh σημαίνει να γίνεις αυτό που είσαι.  Nα βρεις τη δική σου δομή.

Φωτογραφία: Piotr Nykowski

– Κάνετε διαλογισμό;

Διαλογισμός για μένα είναι η καθημερινότητά μου. Καθετί γίνεται συνειδητά.

– Τι απαιτεί από εσάς μια παράσταση σωματικά και ψυχικά; Πώς προετοιμάζεστε;

Από τη μια στιγμή στην άλλη πρέπει να είσαι σε θέση να θυσιάσεις την ατομικότητά σου, ώστε να βυθιστείς πλήρως στον βάλτο της συλλογικής συνείδησης. Δεν έχω κοιτάξει τον εαυτό μου στον καθρέφτη εδώ και επτά χρόνια για να απελευθερωθώ από την πίεση της εξωτερικής αναγνώρισης. Επιπλέον, υπάρχει η υπέρβαση του διαχωρισμού μεταξύ του σωματικού και του ψυχολογικού.

Φωτογραφία: Piotr Nykowski

– Ποιος είναι ο Ψευδο-Δαβίδ; Γιατί επιλέξατε αυτό το αρχέτυπο;

Η ιστορία του Δαβίδ και του Γολιάθ ενσωματώνει την εικόνα του ήρωα που νικά το κακό. Ο ήρωας ενσαρκώνει τον αγώνα, τον πόλεμο και τα σαφή όρια ανάμεσα στο καλό και το κακό. Ο ήρωας επίσης αντιπροσωπεύει το άτομο που έχει γίνει θεός. Ενώ ο Ψευδο-Δαβίδ συμβολίζει τον αντιήρωα. Την απόρριψη του καλού και του κακού και την εξύμνηση της προσωπικής του ανικανότητας και αδυναμίας. Την αποδοχή της παροδικότητας και της ασημαντότητας. Αυτό δεν είναι σημάδι παραίτησης, αλλά μάλλον βασική προϋπόθεση της δομής μας. Αυτή η απομάκρυνση από την παραδοσιακή εικόνα του ήρωα είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να επιβιώσει η ανθρωπότητα στην κοινωνική-οικολογική της ολότητα.

Φωτογραφία: Piotr Nykowski

– Ποια στοιχεία του προσωπικού σας στιλ θα δει το κοινό σε αυτή την παράσταση;

Το έργο είναι απολύτως προσωπικό και ο θεατής μπορεί να δει τον εαυτό του να αντανακλάται σε αυτό, αν επιτρέψει στον εαυτό του να εμπλακεί.

– Τι θα θέλατε να εισπράξει το κοινό από το «The False David» σε συναισθηματικό ή νοητικό επίπεδο;

Δεν έχω απολύτως καμία προσδοκία από το κοινό. Αλλά αν κάποιος μπει στον κόπο να έρθει και να πληρώσει, θα μπορούσε τουλάχιστον να ανοίξει τα μάτια του και να επιτρέψει στον εαυτό του να τον αγγίξει αυτό που θα δει.

Η παράσταση «The False David» θα παρουσιαστεί την Τρίτη 19 Δεκεμβρίου 2023 στο Θέατρο Nous - Creative space (Τροίας 34, Κυψέλη). Κλείσε εισιτήρια