ΕΙΣΑΙ ΑΠΟ ΕΚΕΙΝΟΥΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟ ΟΤΑΝ ΔΕΝ ΠΙΝΟΥΝ ΚΑΦΕ;

Η καφεΐνη έχει κατηγορηθεί ότι μπορεί να φέρει πονοκέφαλο. Αποδεικνύεται όμως ότι μπορεί επίσης να βοηθήσει σε περιπτώσεις ημικρανίας, αλλά και να ωφελήσει την καρδιά.

Είμαι στην ηλικία που ξυπνώ στις 7 το πρωί, ανεξάρτητα από τη μέρα – γιορτές και αργίες. Είμαι και από αυτούς που άπαξ και ξυπνήσει ο εγκέφαλος, δεν ξανακοιμάται. Που σημαίνει ότι και να αλυσοδεθώ στο κρεβάτι, δεν πρόκειται να κοιμηθώ περισσότερο.

Κατά καιρούς κάνω διάφορα πειράματα, μπας και την επομένη μείνω αγκαλιά με τον Μορφέα για περισσότερες ώρες. Σπανίως έχουν αποτελέσματα. Στις εξαιρέσεις του κανόνα, μετά το «ωραία κοιμηθήκαμε σήμερα» έρχεται αμέσως το «ωχ, τι ώρα είναι;». Όχι γιατί μπορεί να έχω καθυστερήσει στη δουλειά, αλλά επειδή αν έχει πάει 9 και δεν έχω πιει καφέ, έχω πονοκέφαλο όλη μέρα.

Είναι αποδεδειγμένο: Η καφεΐνη στενεύει τα αιμοφόρα αγγεία στον εγκέφαλο μας. Χωρίς αυτή διευρύνονται και η προκύπτουσα ώθηση στη ροή του αίματος μπορεί να προκαλέσει πονοκέφαλο – ή άλλα συμπτώματα στέρησης.

Κάπως έτσι φτάνω και στο θέμα μας, που είναι ο εθισμός στην καφεΐνη. Για να είμαστε ακριβείς, τεχνικά δεν πρόκειται για εθισμό, αλλά για εξάρτηση. Πρόκειται για ουσία που δεν προκαλεί αναστάτωση στα «κυκλώματα» ανταμοιβής του εγκεφάλου (σαν το ΜDMA), αλλά αύξηση της ντοπαμίνης (ουσία που βοηθά στον έλεγχο των κινήτρων, των συναισθημάτων και της κίνησης) σε μικρό επίπεδο.

Unsplash Iris Juana

Πώς επιδρά ο καφές στον οργανισμό μας

Εφόσον βάλουμε στον οργανισμό μας καφεΐνη, την αισθανόμαστε μέσα σε 15 λεπτά. Περνάει στην κυκλοφορία του αίματος από το στομάχι και το λεπτό έντερο και διεγείρει το κεντρικό νευρικό σύστημα – νεύρα, εγκέφαλο και νωτιαίο μυελό. Έτσι, νιώθουμε ότι ξυπνάμε και ερχόμαστε σε εγρήγορση. Παράλληλα, μειώνεται η αίσθηση της κούρασης και βελτιώνεται η εστίαση και η συγκέντρωση μας.

Το επίπεδο της καφεΐνης στο αίμα μας κορυφώνεται στη μία ώρα και παραμένει στο συγκεκριμένο επίπεδο για αρκετές ώρες. Όχι σε όλους, καθώς υπάρχουν και εκείνοι που έχουν υψηλή ανεκτικότητα. Έξι ώρες μετά τον καφέ, το τσάι ή ό,τι άλλο έχουμε καταναλώσει και έχει καφεΐνη, η μισή ποσότητα εξακολουθεί να υπάρχει στον οργανισμό μας. Χρειάζονται έως 10 ώρες για να φύγει πλήρως από την κυκλοφορία του αίματος.

Αν για κάποιο λόγο πρέπει να την κόψετε ή θέλετε να διαχειριστείτε φαινόμενα σαν αυτό που ζω εγώ όταν καθυστερώ να πιω καφέ, δεν λειτουργεί το «μια κι έξω». Το κοινώς λεγόμενο «μαχαίρι». Αν το κάνουμε αυτό, θα ζήσουμε τις συνέπειες. Δηλαδή, τον πονοκέφαλο, την κούραση, τη δυσκολία συγκέντρωσης, τη ναυτία, τον μυϊκό πόνο και τη δυσκοιλιότητα. Μοιραία, θα χρειαστεί να καταφύγουμε σε φάρμακο που περιέχει καφεΐνη για να ηρεμήσουμε. Οπότε, τσάμπα θα έχει κάψει η λάμπα.

Αυτό που χρειάζεται είναι να προβούμε σε σταδιακή μείωση της ποσότητας (25% κάθε εβδομάδα, λένε οι ειδικοί), ώστε να μην προκληθεί σειρά σωματικών και νευρολογικών συμπτωμάτων. Βοηθά η αντικατάσταση με νερό – που, ειρήσθω εν παρόδω, «ξεβγάζει» την καφεΐνη από τον οργανισμό μας και μας κρατάει ενυδατωμένους. Όσο πιο ενυδατωμένοι είστε, τόσο καλύτερα θα τα πάτε σε αυτήν την προσπάθεια που, αν κρατήσει για 2-3 εβδομάδες, μετά θα είστε μια χαρά.

Σε κάθε περίπτωση, έχετε πρόχειρο λάδι μέντας για να το βάζετε στο μέτωπο και τους κροτάφους και έτσι να ηρεμείτε από τον πονοκέφαλο (σύμφωνα με έρευνα του 2016, χαλαρώνει τους μυς και μειώνει τις φλεγμονές). Βοηθά και μια παγοκύστη, όπως και η πίεση στα σημεία που νιώθεις την ένταση.

Η καφεΐνη δεν είναι κακή, όταν υπάρχει ένα όριο

Η American Heart Association θέλησε να ερευνήσει τις επιπτώσεις που έχει η καφεΐνη στην καρδιά μας. Μελέτησε παράγοντες άγνωστους μέχρι πρότινος, που οδήγησαν σε θάνατο από καρδιακές παθήσεις. Ο επικεφαλής της έρευνας, David P. Kao, θύμισε ότι μεταξύ των πιο γνωστών παραγόντων κινδύνου καρδιακής νόσου είναι η ηλικία, η υψηλή αρτηριακή πίεση και το κάπνισμα.

Μαζί με την ομάδα του εξέτασαν δεδομένα που ελήφθησαν από 21.000 συμμετέχοντες, σε τρεις προηγούμενες μελέτες, συμπεριλαμβανομένης εκείνης που είχε αποκαλύψει το ’60 τους κινδύνους του καπνίσματος στην υγεία μας.

Unsplash Zach Rowlandson

«Η σχέση μεταξύ της καφεΐνης και της μείωσης του κινδύνου καρδιακής ανεπάρκειας ήταν εκπληκτική. Ο καφές και η καφεΐνη συχνά θεωρούνται από τον γενικό πληθυσμό ότι “βλάπτουν” την καρδιά, επειδή οι άνθρωποι τα συνδέουν με αίσθημα παλμών, υψηλή αρτηριακή πίεση κ.λπ.», εξήγησε ο καθηγητής Kao, πριν προσθέσει βάσει της τελευταίας μελέτης: «Η σταθερή σχέση μεταξύ της αύξησης της κατανάλωσης καφεΐνης και του μειωμένου κινδύνου καρδιακής ανεπάρκειας ανατρέπει αυτή την υπόθεση».

Οι αναλύσεις έδειξαν πως η κατανάλωση καφέ χωρίς καφεΐνη φαίνεται να αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο καρδιακής ανεπάρκειας (ορίζεται ως η αδυναμία της καρδιάς στην άντληση αίματος). Φάνηκε και ότι «η καφεΐνη από οποιαδήποτε πηγή σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο καρδιακής ανεπάρκειας». Οι επιστήμονες πρόσθεσαν ότι σε μια από τις τρεις προηγούμενες μελέτες δεν αναφέρθηκε αύξηση ή μείωση του κινδύνου καρδιακής ανεπάρκειας που να σχετίζεται με την κατανάλωση καφέ χωρίς καφεΐνη.

Η ανασκόπηση των προηγούμενων ερευνών οδήγησε στη διαπίστωση ότι τα άτομα που ανέφεραν πως κατανάλωναν ένα ή περισσότερα φλιτζάνια καφέ με καφεΐνη είχαν χαμηλότερο μακροπρόθεσμο κίνδυνο καρδιακής ανεπάρκειας. Ο μαγικός αριθμός ήταν τα δυο φλιτζάνια. Αυτά οδηγούσαν σε 30% μικρότερο ποσοστό κινδύνου εμφάνισης καρδιακής ανεπάρκειας.

Και κάτι τελευταίο: Στην προσπάθεια μας να μειώσουμε την πρόσληψη καφεΐνης ενδέχεται να επιστρατευτεί ο decaf. Δεν το ανέφερα νωρίτερα, γιατί είναι ουσία που μου προκαλεί ταχυκαρδία, τρέμουλο και υπερδιέγερση. Συμπτώματα που αναφέρονται ως πιθανά, για κάποιους. Αν είμαστε στην ίδια βάρκα, δεν θέλω να αισθάνεσαι μόνος/μόνη. Θέλω να πω, δεν έχουμε εμείς το πρόβλημα, αλλά ο decaf.