ΕΙΝΑΙ, ΑΡΑΓΕ, ΠΙΟ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟΙ ΟΙ ΨΥΧΟΛΟΓΟΙ;

Ένας ψυχοθεραπευτής δεν αντιμετωπίζει λιγότερες δυσκολίες στη ζωή του σε σχέση με τους άλλους ανθρώπους. Ούτε είναι απόλυτος γνώστης των μυστικών που φέρνουν την ευτυχία. Υπάρχει όμως μία περίπτωση στην οποία έχει λίγες περισσότερες πιθανότητες να προσεγγίσει την ευτυχία. Μία ψυχοθεραπεύτρια γράφει.

Πρόσφατη έρευνα στην Αμερική έδειξε πολύ υψηλά ποσοστά ικανοποίησης των ψυχολόγων από την εργασία τους. Παρουσιάζει μάλιστα ενδιαφέρον το εύρημα ότι ο βαθμός ικανοποίησης αυξάνεται με τα χρόνια της εργασιακής εμπειρίας.

Η ικανοποίηση από την εργασία είναι ένας ποιοτικός δείκτης για την αξιολόγηση της «ευτυχίας». Η λέξη σε εισαγωγικά, επειδή ως έννοια είναι αρκετά δύσκολο να οριστεί και να μελετηθεί εξαιτίας της υποκειμενικότητας της εμπειρίας.

Πρόσφατες μελέτες πάντως, προσδιορίζουν τις ποιοτικές σχέσεις και την ικανοποίηση από την εργασία ως παραμέτρους της ευτυχίας, ενώ δίνεται ιδιαίτερη έμφαση και στην ηδονιστική πλευρά της ευτυχίας, καθώς είναι πιο προσβάσιμη στη μελέτη λόγω της νευροβιολογικής βάσης της. Είναι όμως πιο «ευτυχισμένοι» οι ψυχολόγοι;

Γιατί να είναι πιο ευτυχισμένοι οι ψυχολόγοι;

Το ερώτημα αρχικά φαντάζει ρητορικό: Γιατί να είναι πιο ευτυχισμένος ένας ειδικός ψυχικής υγείας; Ίσως επειδή φαίνεται να εκφράζει τη φαντασίωση ότι η ευτυχία αφορά στην απουσία προβλημάτων ή ακόμα στο ότι οι ειδικοί ψυχικής υγείας –πόσο μάλλον οι ψυχοθεραπευτές– εξαιρούνται από την ανθρώπινη μοίρα ή ότι κατέχουν τα μυστικά για τη «σωστή» αντιμετώπιση κάθε προβλήματος.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Έτσι όμως ορίζουμε την ευτυχία με ηθικούς όρους. Είναι σα να λέμε ότι αν κάποιος γνωρίσει και πράξει τα σωστά, θα είναι ευτυχής, ενώ αγνοείται η αριστοτελική «ευδαιμονική» πλευρά της ευτυχίας που αφορά στη βίωση μιας ζωής με νόημα και ορίζει την υπαρξιακή διάσταση της ευτυχίας.

Η παγίδα του ευτυχισμένου ψυχοθεραπευτή

Ο ειδικός που πέφτει στην παγίδα να ταυτιστεί με την προβολή του σωτήρα ο οποίος κατέχει το μυστικό της ευτυχίας μπαίνει σ' έναν βασανιστικό ρόλο να πρέπει διαρκώς να ανταποκρίνεται σ' ένα τέλειο πρότυπο: εκείνου που έχει τις λύσεις για όλα τα προβλήματα ή που βρίσκεται υπεράνω των προβλημάτων. Δεν θ' αργήσει όμως να εξουθενωθεί κάτω από το βάρος των προβεβλημένων προσδοκιών των ανθρώπων.

Μπορεί προς στιγμήν να νιώσει ξεχωριστός, αλλά στην πραγματικότητα θα νιώθει μονίμως ανεπαρκής μπροστά στις προκλήσεις μέσα στη συνεδρία, αλλά και μέσα στη δική του ζωή. Εξίσου απάνθρωπη είναι η αντίληψη ότι ο θεραπευτής «θα έπρεπε να ξέρει», γιατί τότε εξαιρεί τον εαυτό του από την ευκαιρία να μαθαίνει διαρκώς και να εξελίσσεται.

Πότε είναι πιο ευτυχισμένοι οι ψυχολόγοι;

Αν όμως ο θεραπευτής δεν ησυχάζει και μένει ζωντανός –ακριβώς επειδή αναμετράται καθημερινά με τα σημαντικά ερωτήματα των ανθρώπων, με τη φθορά, τη μοναξιά, τον θάνατο, αλλά και τις αποφάσεις για υπέρβαση (που καλούν και τον ίδιο σε προσωπικές υπερβάσεις)– τότε έχει τη δυνατότητα να απολαμβάνει όλα τα οφέλη της ψυχοθεραπείας.

ΕΙΝΑΙ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ ΝΑ ΥΠΕΡΑΣΠΙΖΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΤΟΥ ΖΩΗ ΑΥΤΟ ΓΙΑ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΜΙΛΑ ΣΤΙΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΤΟΥ.

Επιπλέον, μέσα από την προσωπική του θεραπεία, ο θεραπευτής αποκτά επίγνωση των περιορισμών του, αλλά μπορεί και να αναδείξει τα δυνατά του σημεία, ξαναδιαβάζοντας την δική του ιστορία. Μπορεί λοιπόν ένας ειδικός ψυχικής υγείας να επιμένει να βιώνει τη ζωή του με νόημα.

Όταν η θεωρία γίνεται (συνειδητή) πράξη

Αυτό δεν συμβαίνει επειδή δεν δυσκολεύεται, ούτε επειδή δυσκολεύεται λιγότερο από άλλους ανθρώπους, αλλά γιατί μπορεί να παλέψει συνειδητά να μην αφήνεται στη φθορά και το μοιραίο. Τότε αυτό που παλεύει στην προσωπική του ζωή μπορεί να το υπερασπιστεί και στις θεραπείες του. Αυτή η στάση δεν είναι στάση ασκητισμού που παραγνωρίζει τις ομορφιές της ζωής και την ευχαρίστηση, αλλά δίνει τη δυνατότητα να μην εξαρτάται κανείς από αυτά.

Είναι λοιπόν ζητούμενο για τον θεραπευτή να υπερασπίζεται στην προσωπική του ζωή αυτό για το οποίο μιλά στις θεραπείες του. Διότι μόνο τότε δεν πρόκειται για αναπαραγωγή ωραίων λόγων και κλισέ, αλλά για μια κατάσταση στην οποία ο ίδιος επιτρέπει να τον αγγίξουν τα δύσκολα και τα όμορφα της ζωής.

Ο ψυχοθεραπευτής λοιπόν δεν είναι πιο ευτυχισμένος απλώς χάρη στο επάγγελμά του, αλλά εφόσον αξιοποιεί τα ανεξάντλητα εργαλεία που του προσφέρει το επάγγελμά του και η φροντίδα των ανθρώπων, η οποία από μόνη της δίνει νόημα στη ζωή.

Η Αγγελική Σουμάνη είναι Ψυχολόγος MSc – Ψυχοθεραπεύτρια και Ειδική Εκπαιδευτικός.

Βρείτε εδώ τα audio articles που είναι διαθέσιμα αυτή τη στιγμή.

Για να ακούτε τα άρθρα του OW που είναι διαθέσιμα σε ηχητική μορφή, μπορείτε να μας ακολουθήσετε σε Spotify και σε Apple Podcasts.