ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΣΤΟ ΣΩΜΑ ΣΟΥ ΟΤΑΝ ΒΛΕΠΕΙΣ ΘΡΙΛΕΡ

Γιατί κάποιοι άνθρωποι λατρεύουν τα θρίλερ και κάποιοι άλλοι τα απεχθάνονται; Ίσως γιατί αυτό ορίζει το σώμα τους.

Τι ανακούφιση να έχεις φτάσει πλέον σε μια ηλικία που ξέρεις τι σου αρέσει και τι όχι, και έτσι να αποφεύγεις τους πειραματισμούς και τις απογοητεύσεις! Οι ταινίες τρόμου, για παράδειγμα, δεν είναι για όλους. Προσωπικά, έχοντας χάσει αμέτρητες νύχτες ύπνου από ταινίες όπως «Ο Εξορκιστής» (ο παλιός), το «Blair Witch Project» και το «Paranormal Activity», αποφάσισα πως τα θρίλερ δεν είναι για εμένα, δεν είδα ποτέ ξανά και ησύχασα. Υπάρχουν, όμως, άνθρωποι που πραγματικά τα αποζητούν. Γοητεύονται από το σκοτεινό μυστήριο, το τρομακτικό άγνωστο, την ξαφνική φρίκη. Υπάρχουν, δηλαδή, άνθρωποι που τους αρέσει να φοβούνται. Γιατί;

Σύμφωνα με τον Δρ. Coltan Scrivner, συμπεριφορικό επιστήμονα του Recreational Fear Lab στο Πανεπιστήμιο Aarhus της Δανίας, τις ταινίες τρόμου απολαμβάνουν περισσότερο οι άνθρωποι που (ή όταν) νιώθουν νευρικοί οι αγχωμένοι. Κι αυτό γιατί ο συγκεκριμένος τρόμος τους προσφέρει έναν ελεγχόμενο και ασφαλή χώρο για να βιώσουν συναισθήματα φόβου και άγχους. Αυτό είναι ιδιαίτερα ωφέλιμο για τους ανθρώπους που καταπιέζονται να κρύβουν τα συναισθήματά τους.

«Σε αντίθεση με το άγχος που πηγάζει από τον πραγματικό κόσμο, ο τρόμος στον οποίον σε υποβάλλουν τα θρίλερ προέρχεται από μία συγκεκριμένη πηγή και έτσι είναι πιο εύκολα διαχειρίσιμος, ενώ έχει και σαφές χρονικό πλαίσιο», λέει ο Scrivner.

«Όσο για τις σωματικές αλλαγές που προκύπτουν έπειτα από μια ταινία τρόμου, μπορεί να μοιάζουν με αυτές ενός ασκούμενου στο τέλος μιας αερόβιας προπόνησης», συμπληρώνει.

Τι συμβαίνει στο σώμα όταν βλέπεις θρίλερ

Όταν βλέπεις μια ταινία τρόμου, ορισμένα μέρη του εγκεφάλου σου αντιλαμβάνονται την απειλή ως αληθινή και ενεργοποιούν την αντίδραση «πάλης ή φυγής». Η καρδιά σου αρχίζει να χτυπά δυνατά, αυξάνοντας την αρτηριακή πίεση και τους παλμούς, ενώ η αναπνοή επιταχύνεται για να στείλει οξυγόνο στο σώμα, καθώς αυτό προετοιμάζεται για δράση. Οι μύες επίσης μπορεί να σφιχτούν, προσδοκώντας τη φυγή ή την αντιμετώπιση της απειλής.

«Η οξεία αυτή αντίδραση στο στρες μπορεί να σου προσφέρει μια συγκίνηση που σε κάνει να νιώθεις πιο ζωντανός και συνδεδεμένος με το περιβάλλον», λέει ο Harold Hong, ψυχίατρος και διευθυντής της Κλινικής New Waters Recovery στη Β. Καρολίνα.

Ο φόβος ενεργοποιεί την έκλυση αδρεναλίνης και κορτιζόλης, που είναι οι ορμόνες του στρες. Την ίδια ώρα, ο εγκέφαλος απελευθερώνει ενδορφίνες και ντοπαμίνη, λόγω αυτής της διέγερσης. Οι ενδορφίνες είναι ορμόνες που ανακουφίζουν τον πόνο, ενώ η ντοπαμίνη είναι ένας νευροδιαβιβαστής που δημιουργεί ευεξία και έτσι συμβάλει στη ρύθμιση της διάθεσης.

Έτσι, στο τέλος μιας ταινίας τρόμου, οι ορμόνες αυτές μπορούν να σε κάνουν να νιώσεις ανακούφιση, ακόμα και μια προσωπική επιβράβευση που «επιβίωσες» από αυτή την εμπειρία, η οποία τελικά λειτούργησε ως ένας θετικά στρεσογόνος παράγοντας.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Μήπως φοβάσαι να φοβηθείς;

Ωστόσο, όπως λέει ο καθηγητής ψυχιατρικής Ryan Sultan, από το Πανεπιστήμιο Columbia, αν έχεις υπερβολικό φόβο για τα θρίλερ, ίσως βιώνεις «υπολειπόμενο άγχος», δηλαδή το στρες που συνεχίζει να σε επηρεάζει σωματικά, συναισθηματικά και πνευματικά, ακόμα κι αν ο στρεσογόνος παράγοντας έχει απομακρυνθεί. Μπορεί μετά την ταινία τρόμου να δυσκολεύεσαι να αλλάξεις διάθεση και έτσι να μην μπορείς να κοιμηθείς, να έχεις επίμονα συναισθήματα άγχους, να τρομάζεις με το παραμικρό.

Ο ίδιος προσθέτει: «Για άτομα με υποκείμενα καρδιαγγειακά προβλήματα, η σωματοποιημένη αντίδραση στον φόβο από μια ταινία τρόμου ίσως δεν είναι καλή ιδέα. Το ίδιο μπορεί να ισχύει και στα άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας. Σε κάθε άλλη περίπτωση, όμως, μια προσωρινή αντίδραση στον φόβο δεν θα πρέπει να αποτελεί απειλή. Και καθώς η αδρεναλίνη φεύγει, τα συναισθήματα θα πρέπει να καταλαγιάζουν».

Ο Sultan αναφέρει, επίσης, ότι πέρα από ψυχαγωγία και έξαρση αδρεναλίνης, οι ταινίες τρόμου μπορεί να λειτουργούν και ως ένας ελεγχόμενος τρόπος να αντιμετωπίζονται συγκεκριμένοι φόβοι και άγχη. Π.χ. αν φοβάσαι τις αράχνες, μπορεί ένα θρίλερ με γιγαντιαίες αράχνες να σε βοηθήσει να τις αντιμετωπίζεις καλύτερα στην πραγματική ζωή. «Είναι σα να πατάς το κουμπί RESET στα συναισθήματα». Μπορεί, δηλαδή, ο τρόμος να έχει και θεραπευτική επίδραση.

Δεν βλέπω θρίλερ, λέμε!

Τα θρίλερ, λοιπόν, μπορεί να έχουν ορισμένα οφέλη για τον οργανισμό: σε βοηθούν να αντιμετωπίσεις και ίσως να ξεπεράσεις τους φόβους σου, προσφέρουν μια διέξοδο εκτόνωσης του στρες και μια κάποια ανακούφιση.

Ωστόσο, αν δεν θες με τίποτα να τα συμπεριλάβεις στις λίστες ταινιών σου, δεν έχεις κανέναν λόγο να το κάνεις. Όπως λέει η σύμβουλος ψυχικής υγείας Kelly Hopkins-Alvarez, «κάποιοι άνθρωποι μεγαλώνοντας έχουν πιο ανεπτυγμένη και ενεργή αμυγδαλή εγκεφάλου. Το γιατί συμβαίνει αυτό έχει να κάνει με την παιδική ηλικία, με κάποιο τραύμα που το άτομο βίωσε τότε, το οποίο ίσως να μη θυμάται καν. Ή μπορεί απλά να έχουν γίνει άλλες συνδέσεις στον εγκέφαλό του που να μην επιτρέπουν μεγάλη ανοχή στο άγχος και το φόβο. Τα άτομα αυτά, λοιπόν, μπορεί να αναπτύσσουν ένα γενικευμένο άγχος στο άγνωστο και γι’ αυτό να αποφεύγουν και τις ταινίες τρόμου. Και καλά κάνουν, αν με ρωτάτε: Δεν υπάρχει λόγος να παρακολουθείς κάτι που δεν απολαμβάνεις».