ΓΙΑΤΙ ΚΑΠΟΙΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟΣΟ ΦΛΥΑΡΟΙ;

Θα τα έλεγε κανείς και υπερφλύαρα άτομα, aka overtalkers, κάτι που ενδεχομένως μπορεί να συμβεί στον καθένα. Γιατί όμως κάποιοι το κάνουν κατά σύστημα; Που οφείλεται η «υπερομιλία»;

Η λογοδιάρροια είναι διάρροια λέξεων. Δηλαδή, ακατάσχετη και υπερβολική σε μάκρος, φλύαρη, απερίσκεπτη και κουραστική ομιλία. Η περιττολογία, η ματαιολογία, η αερολογία, η αδολεσχία. Ναι, όλες αυτές είναι λέξεις που μπορείτε να αποδώσετε σε όποιον σας παίρνει τα αυτιά καθημερινά, μιλώντας ασταμάτητα επί παντός επιστητού, για ώρα. Στα αγγλικά το λένε overtalking, ας πούμε υπερομιλία.

Υπάρχουν βέβαια και άνθρωποι που μιλούν πολύ όταν είναι ανήσυχοι ή ενδιαφέρονται πάρα πολύ για ένα θέμα. Η υπερομιλία αφορά περιπτώσεις ατόμων που μονοπωλούν τις συνομιλίες διαρκώς, ανεξάρτητα από το θέμα ή τη συνθήκη.

Όλοι μπορεί να το παρακάνουμε (σε λέξεις και ένταση) μια στο τόσο. Η διαφορά μας με τον overtalker (υπερομιλητής) είναι πως αυτός μιλάει κατά κανόνα ασταμάτητα. Είναι περίπτωση χρόνιας λογοδιάρροιας που προκύπτει από συγκεκριμένους λόγους.

Όπως αναφέρει άρθρο της Washington Post, «ο κοινωνικά κατάλληλος ομιλητής φαίνεται να ξέρει από τη φύση του πότε να παρεμβαίνει και πότε να καθίσει και να ακούσει. Τείνει να είναι πιο χαλαρός στη συζήτηση. Ο υπερομιλητής τείνει να είναι πιο ανήσυχος, να μιλάει γρήγορα και δυνατά».

Και όλο αυτό μπορεί να έχει τις ρίζες του σε ψυχικές καταστάσεις.

Πώς να αναγνωρίσεις έναν υπερομιλητή

Τείνουν να μοιράζονται υπερβολικά ένα συγκεκριμένο σημείο του ενδιαφέροντός τους, ενώ παρέχουν λεπτομέρειες (και επαναλήψεις) που δεν ενδιαφέρουν ή δεν έχουν αξία για τον ακροατή. Ο ομιλητής τείνει να μην παίρνει τα κοινωνικά σημάδια ότι ο ακροατής δεν αντέχει άλλο και ουσιαστικά δεν ακούει.

Ενδέχεται να διακόψει ή να μιλήσει για κάποιον άλλο, σαν να μην μπορεί να περιμένει ούτε ένα δευτερόλεπτο για να μοιραστεί την άποψή του. Κάτι που αφήνει τους άλλους να αισθάνονται απόρριψη και ότι δεν τους ακούν. Ότι ο υπερομιλητής ενδιαφέρεται μόνο για τον εαυτό του.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Παραδόξως, συχνά οι υπερομιλητές είναι ντροπαλοί και εσωστρεφείς τύποι. Οι εσωστρεφείς μπορεί να μπερδευτούν ή να προσβληθούν όταν τους λένε ότι μιλούν πολύ. Αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα είναι ότι ενώ μπορεί να μην μιλάνε πολύ γενικά –ή καθόλου σε ορισμένες περιπτώσεις–, όταν αισθάνονται άνετα δεν κλείνουν το στόμα τους!

Το overtalking μπορεί επίσης να είναι μια πολύτιμη διαδικασία σκέψης που εκφράζεται δυνατά, ως ένας δημιουργικός τρόπος για να εξερευνήσει κάποιος ιδέες και σκέψεις. Η πρόκληση είναι ότι δεν σκέφτονται όλοι με αυτόν τον τρόπο.

Υπάρχει και η πιθανότητα να πρόκειται για απλή παρορμητική έκφραση όσων έχει κάποιος στο μυαλό του τη δεδομένη στιγμή. Ένας τρόπος σύνδεσης με άλλους, μια προσπάθεια να γίνει κοινωνικός. Στερείται ωστόσο, ισορροπιών.

Τι μπορεί να υποδηλώνει η υπερομιλία

Το υπερομιλητικό που κρύβουμε όλοι μέσα μας τείνει να οφείλεται σε άγχος ή υπερκινητικότητα. Η Maree McKeown, ειδικός στην εκπαίδευση, την καθοδήγηση και την επιχειρηματική ανάπτυξη, έχει γράψει ότι συνήθως πυροδοτείται από μια αίσθηση ανεπάρκειας ή δυσφορίας συχνά τόσο βαθιά ριζωμένη και συνηθισμένη, που ο overtalker έχει ελάχιστη επίγνωση. Και άρα την προσπερνάει.

Η κοινωνική ανησυχία πυροδοτεί μια απόκριση στρες, η οποία αναφέρεται επίσης ως αντίδραση «πάλης ή φυγής». Τα επίπεδα αδρεναλίνης και κορτιζόλης αυξάνονται, ο καρδιακός ρυθμός και η αναπνοή αυξάνονται. Το αίμα εκτρέπεται στους μυς και μακριά από τον εγκέφαλο. Το σώμα πιστεύει ότι είναι ώρα να αμυνθεί ή να τρέξει, όχι να σταματήσει και να σκεφτεί. Έτσι, αφήνει ένα άτομο σε μια μεγαλύτερη αίσθηση υπερέντασης και απόσπασης της προσοχής, μια αίσθηση ότι ο εγκέφαλος δεν είναι τόσο οξύς όσο χρειάζεται για να εκφραστεί κατανοητά και συνοπτικά.

Όσο πιο συνειδητοποιημένος γίνεται ένας υπερομιλητής, τόσο πιο ανήσυχος μπορεί να νιώθει και τόσο λιγότερο ικανός είναι να ρυθμίσει την απόκρισή του στο στρες. Προκύπτει έτσι ένας φαύλος κύκλος που σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερες περιόδους «διακοπής λειτουργίας», ενώ άλλες φορές σε υπερομιλία. Μια αρκετά κουραστική και εξουθενωτική εμπειρία.

Η υπερκινητικότητα διαφέρει από το άγχος. Συνδέεται με την πάθηση ψυχικής υγείας Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ). Είναι νευροαναπτυξιακή κατάσταση, που περιλαμβάνει συμπτώματα όπως η απροσεξία, η υπερκινητικότητα και η παρορμητικότητα. Αυτό δεν σημαίνει πως όσοι έχουν ΔΕΠΥ μιλούν πολύ. Για όσους όμως το κάνουν, στη βάση εντοπίζεται η παρορμητικότητα στη σκέψη και τον λόγο.

Ενώ ένα άτομο μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει αυτοπεποίθηση και ότι είναι κοινωνικά ικανό, μέσω της υπερομιλίας αποκαλύπτει πως έχει άγχος κατωτερότητας.

Η αλαζονεία είναι επίσης αναμφισβήτητα ένα έναυσμα για υπερβολική ομιλία. Ένα άτομο μπορεί να είναι τόσο συγκεντρωμένο στον εαυτό του, ώστε να μην υπολογίζει το κοινό με το οποίο αλληλεπιδρά. Συχνά υπάρχει η αίσθηση του «γνωρίζω καλύτερα» και ως εκ τούτου χρειάζεται να μεταδώσει αυτή τη γνώση σε άλλους, με όσες περισσότερες δυνατές λεπτομέρειες.

Η υπεροπτική υπερομιλία μπορεί να περιοριστεί με μεγαλύτερη κοινωνική κατανόηση, αυξημένη αυτογνωσία και την εφαρμογή μιας προσέγγισης καθοδήγησης, ώστε ο υπερομιλητής να επιτρέπει στους άλλους να προβάλλουν τις ιδέες του πρώτα και να σέβεται ό,τι λένε. Ακόμα κι αν δεν συμφωνεί.

Πώς να αλλάξεις αυτή σου τη συνήθεια, αν φυσικά θες

• Παρατηρείς πότε το παρακάνεις.
• Αναζητάς μοτίβα στις περιπτώσεις της υπερομιλίας (άτομα, τύπους ανθρώπων, συνθήκες, περιβάλλοντα, ώρα ημέρας, συναισθηματική κατάσταση κ.ά.).
• Γράφεις σε ένα σημειωματάριο την επίδοσή σου, μαζί με τα μοτίβα και τις σκέψεις σου – ώστε να δεις τι είναι σημαντικό και τι όχι, άρα τι να πεις και τι όχι.
• Προσέχεις να μην επαναλαμβάνεσαι και να μην τραβάς πολύ αυτό που λες.
• Δεν υπάρχει πρόβλημα στο να μοιράζεσαι κάτι που θες. Αρκεί να μην φτάσεις στο σημείο να λες και την παραμικρή λεπτομέρεια. Ή να πιάνεις τον εαυτό του να επαναλαμβάνεται.
• Άρα, μιλάς με συνοπτικές προτάσεις.
• Επιδιώκεις την πειθαρχία. Δηλαδή, αφήνεις τον άνθρωπο που μοιράζεται κάτι μαζί σου να ολοκληρώσει, πριν μιλήσεις. Δεν διακόπτεις. Και μετά αντί να «ξεχυθείς», κάνεις μια σχετική ερώτηση και μένεις σε αυτήν.
• Εξασκείσαι στο να εστιάζεις στο τι σου λένε οι άλλοι. Για παράδειγμα, κρατάς σημειώσεις για όσα σου λένε, ώστε να μη σκέφτεσαι αυτά που θες να πεις.
• Κάνεις προσωπική δουλειά διαχείρισης του άγχους και των επιπέδων της ενέργειάς σου.
• Μαθαίνεις να εκτιμάς τη σημασία της σιωπής (δεν έγινε και κάτι αν δεν μιλάει κάποιος).
• Παίρνεις τον χρόνο σου για να δώσεις μια απάντηση.
• Σε κάθε «πρόκληση», πάρε βαθιά εισπνοή και κρατήσου.