ΓΙΑΤΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΟΥΜΕ ΣΑΝ ΥΠΝΩΤΙΣΜΕΝΟΙ ΤΟΥΣ «CLEANFLUENCERS»

Παρακολουθείς κι εσύ το ένα μετά το άλλο τα βιντεάκια των λεγόμενων cleanfluencers, που κυκλοφορούν στα κοινωνικά δίκτυα; Αν ναι, υπάρχει λόγος που τόσος κόσμος κολλάει με αυτά.

Το βράδυ με βρίσκει να σκρολάρω ασταμάτητα ανάμεσα σε βίντεο με κυρίες που καθαρίζουν έξυπνα το μπάνιο ή βάζουν σε τάξη την κουζίνα τους και κυρίους που καταφέρνουν να καθαρίσουν χαλιά, των οποίων τα σχέδια χάνονται κάτω από στρώσεις λάσπης. Η αλήθεια είναι ότι έχω φάει ένα μικρό… κόλλημα με διαφόρους «cleanfluencers», τους γκουρού των κοινωνικών δικτύων που έχουν μια συμβουλή καθαριότητας για κάθε τι στο σπίτι. Πακέτο με τους «cleanfluencers» πάνε φυσικά οι «declutterers», που σε μαθαίνουν πώς να διατηρείς το σπίτι σου σε τάξη, οργανωμένο, λειτουργικό και κοντά στις πραγματικές σου ανάγκες.

Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να αντιγράψω κάποιο εύκολο hack (αν και συνήθως δεν δοκιμάζω τα κόλπα τους), αλλά σε γενικές γραμμές ο λόγος που τους παρακολουθώ είναι περισσότερο για να χαλαρώσω και λιγότερο για να μάθω να καθαρίζω και να τακτοποιώ το σπίτι μου.

Προέκταση του εαυτού

Όπως εξηγεί σε συνέντευξή του ο Paul Marsden, ψυχολόγος που ειδικεύεται στη συμπεριφορά των καταναλωτών και λέκτορας στο Πανεπιστήμιο των Τεχνών του Λονδίνου, οι ψυχολόγοι θεωρούν το «σπίτι» ως προέκταση του εαυτού, κάτι που παρέχει σημαντικές πληροφορίες για την ψυχική μας κατάσταση, τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς μας και τις διαδικασίες που ακολουθούμε. Γιατί, λοιπόν, το περιεχόμενο αυτό έχει τέτοια επίδραση στους ανθρώπους; Γιατί όταν τακτοποιούμε το σπίτι μας, τακτοποιούμε τον εαυτό μας και δείχνουμε την αξία μας τόσο στον εαυτό μας όσο και στους άλλους.

iStock

Ένα μικρό διάλειμμα

Τα βίντεο είναι σίγουρα εκπαιδευτικά, αλλά αυτό δεν εξηγεί πλήρως την ελκυστικότητά τους, λέει η νευρολόγος Faye Begeti. Αυτό που υποστηρίζει είναι ότι προσφέρουν στον εγκέφαλό μας ένα διάλειμμα από τον καταιγισμό πληροφοριών που δέχεται στη διάρκεια της ημέρας. Ο όγκος των πληροφοριών που πρέπει να επεξεργαστούμε καθημερινά κουράζει τον προμετωπιαίο φλοιό, έτσι δραστηριότητες που δεν απαιτούν σκέψη, όπως το καθάρισμα και η παρακολούθηση βίντεο, χαρίζουν στον εγκέφαλο ένα ευχάριστο διάλειμμα.

Η προστασία του περιβάλλοντος

Ένα σημαντικό κεφάλαιο της τάσης των «cleanfluencers» είναι το #ecocleaning, ένα hashtag με περισσότερες από 84 εκατομμύρια προβολές στο TikTok με συμβουλές σχετικά με το πώς να μειώσεις τις πλαστικές συσκευασίες και τη χρήση χημικών. Μια τάση που ακολουθεί την ανάγκη των καταναλωτών, οι οποίοι πλέον γνωρίζουν όλο και περισσότερο για τις χημικές ουσίες που χρησιμοποιούν στα σπίτια τους καθώς και την ποσότητα πλαστικού στην καθημερινότητά τους.

iStock

Από το greenwashing στα κοινωνικά στερεότυπα

Όμως, υπάρχουν μερικά πράγματα που χρειάζονται προσοχή. Για παράδειγμα, η τάση #ecocleaning δέχεται κριτική λόγω της δυνατότητας για greenwashing που προσφέρει σε ορισμένες εταιρείες, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις οι συμβουλές που προσφέρονται μέσω των social media μπορεί να είναι λανθασμένες (ακόμα και επικίνδυνες).

Το 2021, δύο ακαδημαϊκοί δημοσίευσαν εργασία στο περιοδικό The Sociological Review υποστηρίζοντας ότι οι cleanfluencers, που ως επί το πλείστον είναι νεαρές, παντρεμένες γυναίκες, παρουσιάζουν με τέτοιο τρόπο τις δουλειές του σπιτιού, ωραιοποιώντας και προωθώντας τη συμμετοχή των γυναικών στην απλήρωτη οικιακή εργασία. «Η καθαριότητα του σπιτιού σε αυτά τα βίντεο εξακολουθεί να παρουσιάζεται ως γυναικεία δουλειά», λέει η  Emma Casey, Λέκτορας Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Γιορκ. «Ανησυχούμε για τους σεξιστικούς ρόλους που μπορεί να παρουσιάζει στις γυναίκες, ειδικά στις νεότερες, που παρακολουθούν αυτά τα βίντεο».