ΕΤΣΙ ΘΑ ΓΙΝΕΙΣ ΠΡΩΙΝΟΣ ΤΥΠΟΣ, ΑΚΟΜΑ ΚΙ ΑΝ ΔΕΝ ΕΙΣΑΙ ΜΕ ΤΙΠΟΤΑ

Δεν είσαι πρωινός τύπος αλλά πρέπει να ξυπνάς νωρίς θες δε θες; Ειδικοί προτείνουν τεχνικές που μπορεί να σε βοηθήσουν.

Σε έναν ιδεατό κόσμο –ιδεατό δηλαδή για μένα και φαντάζομαι όποιον δεν νιώθει πρωινός τύπος– δεν θα υπήρχαν ξυπνητήρια και θα μπορούσε καθένας να ξυπνάει ό,τι ώρα προστάζει το βιολογικό του ρολόι. Όχι ότι αυτό θα εξασφάλιζε πως δεν θα σε ξυπνήσει νωρίτερα κάποιος περισπασμός, από την ανακαίνιση του πάνω διαμερίσματος που γίνεται –έκπληξη!– airbnb μέχρι το ίδιο το παιδί σου, που έρχεται κατά τις 6-6:30 το πρωί να σου ανακοινώσει φωνάζοντας ότι θέλει να παίξετε!

Το τελευταίο είναι κάτι που το έχω ακούσει από την πλειονότητα των γονιών που έχουν πιτσιρίκια. Επίσης, έχω ακούσει από συναδέλφισσα ότι είχε συμφωνήσει με τον άντρα της να ξυπνάει εκείνος και να ετοιμάζει το παιδί τους για το σχολείο, ώστε εκείνη να παίρνει τον χρόνο που χρειαζόταν για να ξυπνήσει ακμαία μια-δυο ώρες αργότερα.

Βλέπεις, δεν είναι μόνο το να ξυπνήσεις το θέμα. Είναι επίσης να ξυπνήσεις με διάθεση να κάνεις όλα όσα έχεις μπροστά σου μέσα στη μέρα.

«Το εσωτερικό ρολόι καθενός μας είναι λίγο διαφορετικά από τα υπόλοιπα», λέει σε άρθρο των New York Times η Leisha Cuddihy, επίκουρη καθηγήτρια ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Ρότσεστερ, με ειδίκευση στην αντιμετώπιση προβλημάτων ύπνου με γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία.

Η ίδια δηλώνει ότι δεν είναι πολύ πρωινός τύπος και επισημαίνει: «Μπορεί να μην ξυπνήσεις ποτέ πανέτοιμος να ξεκινήσεις και με διάθεση να κάνεις πράγματα». Ωστόσο, διαπιστώνει ότι υπάρχουν τρόποι να σηκώνεσαι από το κρεβάτι όσο νωρίς πρέπει με μεγαλύτερη ζωντάνια, ώστε όχι απλώς το πρωινό ξύπνημα να είναι ανεκτό, αλλά ακόμη και παραγωγικό.

1. Αναγνώρισε ότι δεν είσαι πρωινός τύπος

Ακόμα κι αν κάποιος έχει συνηθίσει να ξυπνάει νωρίς, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θέλει τον χρόνο του για να «πάρει μπρος» και να βρει τη στοιχειώδη διάθεση να κινηθεί. «Πολλοί άνθρωποι, ανεξαρτήτως της ώρας που ξυπνάνε, θέλουν τον χρόνο τους», σχολιάζει η Dr. Cuddihy. «Εμένα δεν μου αρέσει να μιλάω σε άνθρωπο αν δεν περάσει ένα μισάωρο από την ώρα που ξύπνησα».

Ο κλινικός όρος γι’ αυτή την έλλειψη ζωτικότητας είναι «αδράνεια ύπνου» (sleep inertia), ενώ τείνει να διαρκεί από μισή έως μία ώρα, ανάλογα με το άτομο και τις συνθήκες.

Και μόνο το να αναγνωρίσεις και να αποδεχτείς το γεγονός ότι δεν είσαι πρωινός τύπος μπορεί να σου προσφέρει μια ηρεμία, προσθέτει η ειδικός. Οπότε, δεν είναι καθόλου κακό να προασπίσεις το δικαίωμά σου σε αυτό. Μπορείς να μείνεις στο κρεβάτι και να πάρεις μερικές βαθιές ανάσες, ενώ αν θέλεις να αυξήσεις τη ζωτικότητά σου μπορείς να το συνδυάσεις με συνήθειες όπως το να βγαίνεις λίγο στο φυσικό φως (ή ακόμη και να εκτίθεσαι σε λαμπερό τεχνητό φως) και να κινείσαι.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

2. Κανόνισε να ξυπνάς μια ορισμένη ώρα

Αν έχεις προσπαθήσει να γίνεις πρωινός τύπος ξαπλώνοντας νωρίτερα από το συνηθισμένο, μάλλον έχεις διαπιστώσει ότι αυτό δεν εγγυάται πως θα εξασφαλίσεις τις ώρες ύπνου που χρειάζεσαι για να ξυπνήσεις νωρίς.

«Είναι βιολογικά πιο εύκολο να αναγκάσεις τον εαυτό σου να ξυπνήσει παρά να τον αναγκάσεις να κοιμηθεί», επισημαίνει ο Rafael Pelayo, κλινικός καθηγητής ψυχιατρικής με ειδίκευση στον ύπνο στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ. «Μπορείτε να μου πείτε τι ώρα πήγατε για ύπνο χθες το βράδυ, αλλά δεν μπορείτε να μου πείτε τι ώρα σας πήρε ο ύπνος».

Ο ίδιος προτείνει να καθιερώσουμε μια ορισμένη ώρα αφύπνισης, η οποία θα ισχύει καθημερινά.  Όπως εξηγεί, για κάθε ώρα που μετατοπίζουμε το ξυπνητήρι μας νωρίτερα από αυτό που έχουμε συνηθίσει το σώμα μας χρειάζεται περίπου μία εβδομάδα για να προσαρμοστεί, ενώ μπορεί να χρειαστούν μέχρι έξι ή περισσότερες εβδομάδες για να εξοικειωθεί πλήρως.

3. Επιβράβευσε άμεσα τον εαυτό σου

Είναι πιο απλό να αλλάξουμε συνήθειες όταν νιώθουμε ότι είναι κάτι εύκολο και μας προσφέρει ένα είδος επιβράβευσης, λέει η Wendy Wood, επίτιμη καθηγήτρια ψυχολογίας και επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνια. Αν θέλεις να γίνεις πρωινός τύπος και να καταπολεμήσεις την αδράνεια ύπνου, η ίδια θεωρεί αναγκαίο να προσφέρεις αμέσως κάποιο είδος επιβράβευσης στον εαυτό σου. Για αρχή, σκέψου τι θα σου έφτιαχνε τη διάθεση με το που ξυπνάς – μπορεί να είναι ένα νόστιμο πρωινό ή το να βάλεις την αγαπημένη σου μουσική να παίζει.

«Οι συνήθειες είναι πολύ επίμονες και δεν πρέπει να περιμένεις πως θα αλλάξουν άμεσα», προσθέτει. «Αν υιοθετήσεις πρακτικές που θα μειώνουν τη δυσκολία και βρεις τρόπους να αυξήσεις την επιβράβευση, είναι πιο πιθανό ότι θα καταφέρεις να αλλάξεις».

4. Κάνε μια βαρετή ρουτίνα να γίνει ένα είδος τελετουργίας

«Όταν μετατρέπεις κάτι από ρουτίνα σε τελετουργία, το κάνεις πιο ξεχωριστό», λέει η Casie Mogilner Holmes, καθηγήτρια μάρκετινγκ στο Anderson School of Management του UCLA.

Πάρε για παράδειγμα τον πρωινό καφέ, προτείνει. Αντί να τον φτιάξεις μηχανικά, μετάτρεψέ τον στη δική σου προσωπική τελετουργία, που μπορεί να σημαίνει ότι επιλέγεις μια ιδιαίτερη ποικιλία καφέ ή ακόμα και μια ιδιαίτερη κούπα, παρατηρώντας πώς νιώθεις σε κάθε βήμα της διαδικασίας. «Ξαφνικά, αυτό σε βάζει σε ένα τελείως διαφορετικό πλαίσιο», λέει. «Ένας από τους λόγους που το πρωινό ξύπνημα μπορεί να είναι τόσο στρεσογόνο είναι γιατί νιώθουμε ότι αυτός ο χρόνος παύει να είναι δικός μας, ότι δεν έχουμε τον έλεγχο».

Θα μου πεις, φτάνει μια κούπα καλού καφέ για να γίνεις πρωινός τύπος; Μπορεί να μη φτάνει, αλλά χάνεις τίποτα να το δοκιμάσεις;