ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΜΑΚΡΟΒΙΟΤΙΚΗ ΔΙΑΙΤΑ ΚΑΙ ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΕ ΩΦΕΛΗΣΕΙ

Είναι μια ακόμη στερητική δίαιτα ή ένα μοντέλο διατροφής που έχει ελπίδες να αντισταθεί στον σύγχρονο τρόπο ζωής και να μας ωφελήσει; Η μακροβιοτική δίαιτα, που γεννήθηκε στην Ιαπωνία, έχει συνδεθεί με τη μακροζωία αλλά δεν είναι για όλους.

Ίσως κουράστηκες να ακούς για τη βιομηχανοποίηση της παραγωγής των τροφίμων, τις υπερβολικά επεξεργασμένες τροφές και το πόσα προβλήματα επιφέρουν στην υγεία των σύγχρονων ανθρώπων.

Ίσως όμως να σε ενδιαφέρει να μάθεις περισσότερα, διότι είναι γνωστό πλέον –όσο και αποδεδειγμένο επιστημονικά– πως μια μεσογειακή διατροφή στα πρότυπα των παλιότερων φυτοφαγικών συνηθειών, μπορεί να ωφελήσει στην πρόληψη αλλά ίσως και στη θεραπεία μιας κλονισμένης υγείας.

Με αυτό το σκεπτικό και στον αντίποδα της τυποποιημένης δυτικής διατροφής, ο Ιάπωνας διανοητής George Ohsawa (1893-1966), εισηγήθηκε τη μακροβιοτική δίαιτα, ένα μοντέλο διατροφής που έχει σκοπό να καλύψει τις διατροφικές ελλείψεις οι οποίες δημιουργούνται από την υπερβολική βιομηχανοποίηση της παραγωγής των τροφών.

Pexels Vanessa Loring

Η μακροβιοτική δίαιτα δεν στοχεύει στην απώλεια βάρους, αν και όποιος την ακολουθεί συνήθως χάνει και κιλά, ούτε στη θεραπεία κάποιας ασθένειας. Αποτελεί όμως επιστροφή σε ένα είδος διατροφής που εφαρμοζόταν τους προηγούμενους αιώνες. Δίνει έμφαση στους καρπούς, τα φρούτα και τα λαχανικά και λιγότερο στο κόκκινο κρέας, θεωρώντας ότι κάτι τέτοιο επιτρέπει στον σημερινό άνθρωπο να ζήσει μια καλύτερη ζωή και να έχει υγεία.

Στον πυρήνα της φιλοσοφίας της βρίσκεται μια ολιστική προσέγγιση της υγείας που ενσωματώνει πολλές πτυχές του τρόπου ζωής, από τη διατροφή και την άσκηση έως τον διαλογισμό, ενώ τα τρόφιμα κατηγοριοποιούνται ανάλογα με την ενέργεια, το «γιν και γιανγκ» τους.

Η διατροφική πυραμίδα της μακροβιοτικής δίαιτας

Σε γενικές γραμμές, εκείνο που εμείς πρέπει να ξέρουμε είναι οι βασικές κατηγορίες τροφίμων που είτε επιτρέπονται είτε αποφεύγονται στη συγκεκριμένη διατροφή, οι οποίες είναι:

1. Δημητριακά ολικής αλέσεως όπως, ρύζι αναποφλοίωτο, σιτάρι ολικής άλεσης, κριθάρι, καλαμπόκι, κεχρί, φαγόπυρο, βρόμη και σίκαλη, τα οποία πρέπει να αποτελούν περίπου το 40-60% των τροφών μας.
2. Φρούτα και λαχανικά σε ποσοστό 20-30%.
3. Φασόλια και υποπροϊόντα τους, tofu, miso καθώς και θαλάσσια λαχανικά όπως φύκια, σε ποσοστό 10 – 25%.

Pexels Jane Doan

Ποιες τροφές περιορίζουμε ή αποφεύγουμε

• Επιτρέπεται να φάμε ψάρι μόνο 1 φορά την εβδομάδα, κατά προτίμηση τον χειμώνα.
• Σπάνια και σε μικρές ποσότητες προτιμάμε γαλακτοκομικά προϊόντα και αβγά.
• Ελαχιστοποιούμε την κατανάλωση: κόκκινου κρέατος, κοτόπουλου, πατάτας, ντομάτας, μελιτζάνας, λευκών αλεύρων και ζάχαρης.
• Απέχουμε ολοκληρωτικά από υπερεπεξεργασμένες και έτοιμες τροφές, αρωματισμένα ποτά, αναψυκτικά, καφέ και αλκοόλ.

Ορισμένοι βασικοί κανόνες της μακροβιοτικής διατροφής είναι:

• Τα φρέσκα χορταρικά μπορούμε να τα φάμε ωμά ή βρασμένα, αλλά πρέπει να αποφεύγουμε εκείνα που καλλιεργούνται με χημικά λιπάσματα.
• Από τα όσπρια χρησιμοποιούμε κυρίως τα ρεβίθια, τις φακές και τα φασόλια.
• Σημαντικό ρόλο παίζουν τα θαλάσσια χορταρικά και ιδιαίτερα τα φύκια της Άπω Ανατολής που είναι ιδιαίτερα πλούσια σε ιχνοστοιχεία.
• Φρούτα και ξηρούς καρπούς τρώμε μόνο στο τέλος του γεύματος.
• Τρώμε μόνο όταν πεινάμε και πίνουμε μόνο όταν διψάμε.
• Μασάμε πολύ καλά την τροφή μας προτού την καταπιούμε.
• Χρησιμοποιούμε μόνο φυσικά υλικά όπως ξύλο, γυαλί και πορσελάνη για το μαγείρεμα και την αποθήκευση τροφίμων.
• Αποφεύγουμε τον φούρνο μικροκυμάτων και τις ηλεκτρικές εστίες.

Ποια είναι τα οφέλη της μακροβιοτική δίαιτας;

Οι υποστηρικτές της μακροβιοτικής διατροφής ισχυρίζονται ότι μπορεί να βοηθήσει σε χρόνιες ασθένειες, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου. Ωστόσο, το βρετανικό ερευνητικό ίδρυμα για τον καρκίνο Cancer Research UK δηλώνει ότι δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία πως η μακροβιοτική διατροφή αντιμετωπίζει ή θεραπεύει τον καρκίνο και προειδοποιεί ότι η υιοθέτησή της μπορεί να έχει ακόμη και επιβλαβείς επιπτώσεις.

Εάν η απώλεια βάρους είναι ο στόχος, τότε υιοθετώντας το μακροβιοτικό μοντέλο διατροφής είναι πιθανό να χάσουμε βάρος. Πρέπει όμως να προσέξουμε να μην αντικαταστήσουμε τα πλούσια σε πρωτεΐνες τρόφιμα με πάρα πολλούς υδατάνθρακες. Οι αμυλούχοι υδατάνθρακες, όπως τα δημητριακά και το ρύζι είναι εύκολο να υπερκαταναλωθούν.

Σύμφωνα με τις έρευνες, η μακροβιοτική διατροφή έχει θετική επίδραση στην υγεία της καρδιάς, ενώ κάποιες μελέτες αναφέρουν επίσης χαμηλότερα λιπίδια αίματος και χοληστερόλη συν οφέλη στη διαχείριση της αρτηριακής πίεσης. Αυτό οφείλεται εν μέρει στη φυτική, χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά και υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες προσέγγιση του μοντέλου.

Pexels Suzy Hazelwood

Η μακροβιοτική διατροφή μπορεί επίσης να έχει ευεργετικά αποτελέσματα σε άτομα με διαβήτη τύπου ΙΙ,καθώς και στους μη διαβητικούς που εμφανίζουν αντιδραστική υπογλυκαιμία – δηλαδή, εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα περίπου 4 ώρες μετά το γεύμα.

Όσον αφορά την υπόθεση ότι η μακροβιοτική διατροφή μπορεί να ωφελήσει σε χρόνιες παθήσεις, δεν υπάρχουν επαρκείς επιστημονικές αποδείξεις, πράγμα που σημαίνει ότι απαιτείται περαιτέρω έρευνα και χρόνος, για να καταλήξουμε σε ασφαλή συμπεράσματα.

Ορισμένα στοιχεία αυτής της διατροφής μπορεί να είναι ωφέλιμα για τις γυναίκες, καθώς εκείνες που ακολουθούν μια μακροβιοτική διατροφή φαίνεται να έχουν ένα μέτρια μειωμένο επίπεδο οιστρογόνων, το οποίο ενδεχομένως βοηθά στη μείωση του κινδύνου ορισμένων καρκίνων, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου του μαστού.

Αυτή η επίδραση οφείλεται πιθανώς στο γεγονός ότι η μακροβιοτική διατροφή είναι πλούσια σε δημητριακά ολικής αλέσεως, τα οποία μπορεί επίσης να ωφελήσουν τις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες.

Ποιοι δεν επιτρέπεται να την ακολουθήσουν

Για τα παιδιά, τους ηλικιωμένους και εκείνους που είναι άρρωστοι ή έχουν διαγνωστεί με μια χρόνια ασθένεια, όπως ο καρκίνος, μια τέτοια δίαιτα που περιορίζει συγκεκριμένες ομάδες τροφίμων μπορεί να αποδειχθεί βλαπτική όσον αφορά την πρόσληψη θρεπτικών ουσιών.

Pexels Ksenia Chernaya

Μελέτες έχουν δείξει ότι ορισμένα μέταλλα και βιταμίνες μπορεί να μειωθούν σημαντικά, συμπεριλαμβανομένου του ασβεστίου, του σιδήρου, των βιταμινών Β12 και D καθώς και των πρωτεϊνών.

Για εκείνους που είναι αδύναμοι και πιθανώς λιποβαρείς, μια περιορισμένη διατροφή όπως αυτή, μπορεί να μην παρέχει την ποικιλία και τις θερμίδες που απαιτούνται για την ανάκαμψή τους. Τέλος, ειδικά για τα παιδιά, μια αυστηρή διατροφή όπως η μακροβιοτική, μπορεί να επηρεάσει σημαντικά ακόμη και την ανάπτυξη.

Τελικά, να την ακολουθήσω;

Η καλύτερη συμβουλή για μια τέτοια ακραία διατροφή είναι να μην την υιοθετήσουμε εξ ολοκλήρου, και σε καμία περίπτωση με τους αυστηρούς όρους της, αλλά να κρατήσουμε ορισμένους κανόνες που πιθανώς να εξυπηρετούν τις διατροφικές μας συνήθειες και την υγεία μας.

Σε κάθε περίπτωση, το να μιλήσουμε τόσο με γιατρό όσο και με διατροφολόγο προτού πάρουμε την οποιαδήποτε απόφαση είναι απαραίτητο.