ΟΙ ΠΙΟ ΚΟΙΝΕΣ «ΣΙΩΠΗΛΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ» ΚΑΙ ΠΩΣ ΝΑ ΠΡΟΦΥΛΑΧΘΕΙΣ

Υπάρχουν σιωπηλές ασθένειες που προκαλούν σημαντική ζημιά πριν ακόμη εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα. Γνωρίζοντάς τες, μπορούμε να κάνουμε το κουμάντο μας όσον αφορά την πρόληψη.

Αν υποθέσουμε πως όλοι κάνουμε ένα γενικό τσεκ απ το χρόνο, κατά τα άλλα συνήθως δεν επισκεπτόμαστε κάποιον γιατρό εάν δεν νιώσουμε μια επίμονη ενόχληση ή έναν πόνο που αρνείται να μας εγκαταλείψει. Την ίδια στιγμή, υπάρχουν χρόνιες ιατρικές καταστάσεις ή ασθένειες που εξελίσσονται χωρίς να υπάρχει κάποιο αισθητό σύμπτωμα στα αρχικά στάδια. Όταν προκύψει το σύμπτωμα, συνήθως είναι αργά για να το αντιμετωπίσουμε επί ίσοις όροις. Η απουσία συμπτωμάτων σε συνδυασμό με το ποσοστό θνησιμότητας είναι οι λόγοι που αυτές οι περιπτώσεις χαρακτηρίζονται ως «σιωπηλές ασθένειες».

Οι περισσότερες οφείλονται σε μεταβολικά ή γενετικά ζητήματα. Άλλες αποδίδονται στον σύγχρονο τρόπο ζωής των ανθρώπων αυτού του πλανήτη. Αν κάνουμε το ετήσιο τσεκ απ που λέγαμε, ενδέχεται να τις εντοπίσουμε εγκαίρως. Αν κάνουμε 2-3 άλλα πράγματα, θα τις κρατήσουμε μακριά μας.

Ποιες είναι οι πιο κοινές «σιωπηλές ασθένειες»

Στη λίστα με τις ασθένειες που ενδέχεται να κουβαλάμε χωρίς να το γνωρίζουμε, αφού δεν μας ειδοποιούν για την ύπαρξη τους, είναι:

1. Υψηλή αρτηριακή πίεση ή υπέρταση

Είναι γνωστή ως «σιωπηλός δολοφόνος» και αποτελεί μία από τις κύριες αιτίες πρόωρου θανάτου παγκοσμίως. O ΠΟΥ έχει εκτιμήσει πως 1.280.000.000 ενήλικες παγκοσμίως, ηλικίας 30-79 ετών, έχουν υπέρταση. Λιγότεροι από τους μισούς έχουν διαγνωστεί και ακολουθούν θεραπεία. Εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία, με την πάροδο του χρόνου μπορεί να βλάψει τα αιμοφόρα αγγεία και τα όργανα και να θέσει σε κίνδυνο την καρδιά μας.

2. Διαβήτης τύπου 2

Προκαλεί αύξηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα λόγω μειωμένης παραγωγής ινσουλίνης (ορμόνης που ρυθμίζει το σάκχαρο στο αίμα) ή μειωμένης ευαισθησίας στην ινσουλίνη στο σώμα. Στα αρχικά στάδια, δεν προκαλεί αισθητά συμπτώματα. Όσο περνά ο καιρός, αν δεν υπάρχει φροντίδα μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές, ειδικά στα νεύρα και τα αγγεία. Εκτιμάται ότι έως το 2030 θα αυξηθεί σε 7079 ασθενείς ανά 100.000 κατοίκους.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

3. Οστεοπόρωση

Είναι πάθηση που προκαλεί μείωση της οστικής πυκνότητας και των μετάλλων, και αυξάνει τον κίνδυνο καταγμάτων. Είναι συχνά ασυμπτωματική μέχρι να εμφανιστεί κάταγμα, με την αποδυνάμωση των οστών να γίνεται σταδιακά – χωρίς να τη συνειδητοποιούμε πριν το κάταγμα. Επηρεάζει παγκοσμίως 1 στις 3 γυναίκες και 1 στους 5 άνδρες άνω των 50 ετών.

4. Υψηλή χοληστερόλη

Τα αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα. Ωστόσο, η υψηλή χοληστερόλη είναι ένας παράγοντας κινδύνου για καρδιακές παθήσεις. Σε παγκόσμιο επίπεδο, το ένα τρίτο των ισχαιμικών καρδιακών παθήσεων οφείλεται στην υψηλή χοληστερόλη. Τα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων παχαίνουν λόγω της εναπόθεσης χοληστερόλης και λιπώδους πλάκας. Αυτό επηρεάζει τη ροή του αίματος και μπορεί να προκαλέσει υψηλή αρτηριακή πίεση, στηθάγχη (πόνος στο στήθος), αυξημένο καρδιακό ρυθμό, κ.λπ. Η αυξημένη χοληστερόλη εκτιμάται ότι προκαλεί 2,6 εκατομμύρια θανάτους το χρόνο (4,5% του συνόλου).

5. Νεφρική νόσος

Συχνά ανιχνεύεται μέσω συνήθων εξετάσεων αίματος και ούρων. Η χρόνια νεφρική νόσος είναι προοδευτική πάθηση που επηρεάζει έως το 10% του γενικού πληθυσμού παγκοσμίως. Ποσοστό που αντιστοιχεί σε έως 800.000.000 άτομα. Είναι πιο διαδεδομένη σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, γυναίκες, φυλετικές μειονότητες και σε άτομα που εμφανίζουν σακχαρώδη διαβήτη και υπέρταση. Έχει αναδειχθεί ως μία από τις κύριες αιτίες θνησιμότητας παγκοσμίως και είναι μία από τις λίγες μη μεταδοτικές ασθένειες που έχουν δείξει αύξηση των σχετικών θανάτων τις τελευταίες δυο δεκαετίες.

6. Ηπατίτιδα

Η χρόνια ηπατίτιδα Β και C μπορεί να μην δίνουν συμπτώματα για χρόνια και την ίδια ώρα να προκαλούν ηπατική βλάβη, αφού δεν υπάρχει θεραπεία. Προκαλείται από ομάδα ιών, με αυτόν της ηπατίτιδας C να είναι ο πιο κοινός αιτιολογικός παράγοντας. Η ασθένεια μεταδίδεται με μεταγγίσεις αίματος, χρησιμοποιημένες βελόνες ή μέσω σεξουαλικής επαφής. Εκτιμάται ότι 354.000.000 άνθρωποι ζουν παγκοσμίως με ηπατίτιδα Β ή C.

7. Γλαύκωμα

Πρόκειται για πολυπαραγοντική οπτική εκφυλιστική νευροπάθεια που χαρακτηρίζεται από απώλεια γαγγλιακών κυττάρων του αμφιβληστροειδούς. Συχνά δεν έχει συμπτώματα μέχρι να μειωθεί σημαντικά η όραση. Οι λόγοι έχουν να κάνουν με συνδυασμό αγγειακών, γενετικών, ανατομικών και ανοσολογικών παραγόντων. Είναι η δεύτερη κύρια αιτία τύφλωσης, μετά τον καταρράκτη, μόνο που το γλαύκωμα είναι μη αναστρέψιμο. Υπολογίζεται ότι 57,5 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως επηρεάζονται από το πρωτοπαθές γλαύκωμα ανοιχτής γωνίας

Από τη λίστα των σιωπηλών ασθενειών δεν λείπουν ορισμένοι τύποι καρκίνου, όπως αυτός του πρώιμου σταδίου στον προστάτη ή στον τράχηλο της μήτρας, που δεν παρουσιάζουν συμπτώματα πριν να έχει γίνει σοβαρό το πρόβλημα.

Πώς μπορούμε να κρατήσουμε μακριά τις σιωπηλές ασθένειες

Δεν θα εκπλαγείτε μόλις διαβάσετε τους τρόπους που έχουμε για να προστατευτούμε από τους «σιωπηλούς δολοφόνους». Είναι αυτοί που μας βοηθούν να αντισταθούμε έναντι και πολλών άλλων απειλών. Δηλαδή:

• η ισορροπημένη διατροφή,
• ο περιορισμός των πρόσθετων σακχάρων και των επεξεργασμένων τροφίμων,
• η διατήρηση υγιούς βάρους,
• η τακτική άσκηση (και δη με προπονήσεις ενδυνάμωσης που διατηρούν την οστική πυκνότητα και υποστηρίζουν την καρδιαγγειακή υγεία),
• το να είμαστε πάντα ενυδατωμένοι (για να λειτουργεί σωστά γενικά το σώμα μας),
• να μην καπνίζουμε,
• να μην πίνουμε πολύ αλκοόλ,
• να κοιμόμαστε επαρκώς και ποιοτικά,
• να κάνουμε τακτικά τσεκ απ,
• να περιορίσουμε το άγχος (το καλύτερό μου).