ΠΟΙΑ ΒΗΜΑΤΑ ΝΑ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΝΑ ΒΑΛΕΙΣ ΟΡΙΑ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΟΥ

Βιώνεις συχνά συγκρούσεις στις οικογενειακές και γενικότερα στις διαπροσωπικές σου σχέσεις; Ίσως η λύση στο πρόβλημά σου να συνδέεται με τα όρια που βάζεις (ή δεν βάζεις) στους γύρω σου.

«Κάθε πράγμα στη φύση, ακόμη και σε κυτταρικό επίπεδο έχει όρια», αναφέρει η Deborah Ashway, κλινική σύμβουλος ψυχικής υγείας σε συνέντευξή της σε αμερικανικά μέσα ενημέρωσης. Αν το καλοσκεφτείς, αυτά τα όρια από τη μια προστατεύουν και από την άλλη είναι απαραίτητα για τη σωστή επικοινωνία με το γύρω περιβάλλον.

Οι άνθρωποι, ως είδος κοινωνικό, είναι σημαντικό να έχουμε ένα σύστημα μέσω του οποίου να επικοινωνούμε ξεκάθαρα τις ανάγκες, τις επιθυμίες, τις προτεραιότητες και τους περιορισμούς μας. Έτσι, θα μπορέσουμε να διατηρήσουμε την ηρεμία στις σχέσεις μας. Τον ρόλο αυτό παίζουν τα όρια.

Τι είναι τα όρια

Τι περιμένεις, τι χρειάζεσαι, τι θες σε μια δεδομένη κατάσταση; Η απάντηση στις ερωτήσεις αυτές θα σου δείξει ποια είναι τα όριά σου, τα οποία στη συνέχεια μπορείς να εκφράσεις με λόγια ή πράξεις. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, χρειάζεται να τα εκφράσεις. Είναι σημαντικό να θυμάσαι ότι η οριοθέτηση δεν αφορά τον έλεγχο των άλλων, αλλά μπορεί να διευκολύνει τις αλληλεπιδράσεις ανάμεσα σε εσένα και τον κόσμο γύρω σου, να προστατεύσει τα συναισθήματά σου, τον φυσικό σου χώρο, την ψυχική σου υγεία, τα πιστεύω σου.

Βέβαια, οι άνθρωποι μαθαίνουν πώς να θέτουν όρια μέσω των αλληλεπιδράσεων που έχουν με τους γύρω τους. Έτσι, αν δεν είχες κάποιο πρότυπο στο πώς να ορίζεις τα δικά σου (αλλά και πώς να σέβεσαι τα όρια των άλλων), είναι πολύ πιθανό να δυσκολεύεσαι να τα αναγνωρίσεις και να τα εφαρμόσεις.

Πού χρειάζεται να βάλεις όρια

Αν και συχνά χρειάζεται να θέσεις όρια στο πλαίσιο τοξικών σχέσεων, το ίδιο ισχύει και στο πλαίσιο σχέσεων που εκτιμάς. Τι σημαίνει αυτό; Ότι μπορεί να χρειαστεί να τα επιβάλεις στη σχέση με τον/τη σύντροφό σου όσον αφορά τις ανάγκες σου σε προσωπικό χώρο ή στη σχέση σου με τους γονείς σου όσον αφορά το τι περιμένεις από εκείνους όταν είναι με τα παιδιά σου.

Φυσικά, για να ορίσεις ένα όριο, πρέπει να γνωρίζεις που πρέπει να τεθεί. Χρειάζεται, λοιπόν, να καταγράψεις τις ανάγκες, τους περιορισμούς και τις προτεραιότητές σου και να εντοπίσεις τι αποφεύγεις. Αν, π.χ., διστάζεις να επισκεφτείς τους γονείς σου, αναρωτήσου γιατί συμβαίνει αυτό. Ίσως αισθάνεσαι ότι ασκούν μονίμως κριτική στον τρόπο ζωής σου. Αυτό είναι ένα καλό σημείο για να ξεκινήσεις.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Περνώντας στην πράξη

Ο καθορισμός ορίων απαιτεί να εκφράζεις ξεκάθαρα ποιο είναι το πρόβλημα και τι χρειάζεσαι. Για παράδειγμα, αντί να λες «Πάντα σχολιάζεις αρνητικά τον τρόπο που μεγαλώνω τα παιδιά μου», θα μπορούσες να πεις «Είναι ωραίο που συμμετέχεις στη ζωή των παιδιών μου, αλλά στο μέλλον απόφυγε τη δημόσια κριτική, γιατί υπονομεύεις τις αποφάσεις μου. Κι αν έχεις κάποια ανησυχία, μπορείς να μου την εκφράσεις ιδιαιτέρως». Επίσης, τα όρια μπορεί να εκφράζονται μέσα από τις επιλογές που κάνεις, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση που μένεις σε διαφορετική πόλη (ή και χώρα) από τους γονείς ή τους συγγενείς σου, το να επιλέγεις να μένεις σε ξενοδοχείο όταν τους επισκέπτεσαι.

Πώς να διατηρήσεις τα όρια

Τα όρια που θέτεις σκοπό έχουν να προστατέψουν εσένα, όχι να ελέγξουν τη συμπεριφορά των άλλων. Αυτό σημαίνει ότι εσύ μπορεί να προσπαθείς να τα καταστήσεις σαφή, αλλά οι γύρω σου να μην τα σέβονται. Στην περίπτωση αυτή, είναι χρήσιμο να προσαρμόσεις τη συμπεριφορά σου. Ίσως χρειαστεί να επαναλάβεις αυτό που θες με μεγαλύτερη ένταση. Αν, όμως, η υπέρβαση των ορίων συνεχιστεί, τότε εξαρτάται από σένα τι είσαι διατεθειμένος να κάνεις.

Αυτό που σίγουρα δεν βοηθάει είναι να εκφράζεις μια συνέπεια, την οποία δεν σκοπεύεις να επιβάλλεις. Με άλλα λόγια, μην λες στο παιδί σου ότι θα του πάρεις το κινητό τηλέφωνο, αλλά δεν έχεις κανέναν τέτοιο σκοπό. Η στάση αυτή θα έχει σαν αποτέλεσμα οι άλλοι να μην λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τους τα όριά σου στο μέλλον.

Σεβόμενοι τα όρια των άλλων

Τι γίνεται, όμως, όταν κάποιος σου ζητήσει να σεβαστείς τα δικά του όρια; Ακόμα κι αν αισθανθείς αμηχανία ή νιώσεις πληγωμένος, είναι σημαντικό να αξιολογήσεις την πληροφορία που σου δίνεται. Κάνε ερωτήσεις για να κατανοήσεις την έκταση των ορίων αυτών και αποφάσισε αν είσαι διατεθειμένος να ζήσεις μέσα στο πλαίσιο αυτό.

Βρείτε εδώ τα audio articles που είναι διαθέσιμα αυτή τη στιγμή.

Για να ακούτε τα άρθρα του OW που είναι διαθέσιμα σε ηχητική μορφή, μπορείτε να μας ακολουθήσετε σε Spotify και σε Apple Podcasts.