ΠΩΣ ΝΑ ΣΥΝΕΧΙΣΕΙΣ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΓΟΝΙΟΣ ΣΕ ΕΝΑ «ΠΑΙΔΙ» ΠΟΥ ΕΝΗΛΙΚΙΩΘΗΚΕ

Μαθαίνεις πώς να φερθείς σε ένα νεογέννητο, υπάρχει άπειρη πληροφόρηση για το πώς να είσαι δίπλα σε ένα παιδί του Δημοτικού ή σε έναν έφηβο. Τι γίνεται, όμως, όταν το παιδί σου ενηλικιώνεται; Πώς διατηρείς τη σχέση μαζί του ζωντανή;

Με έναν γιο που κλείνει σε λίγες ημέρες τα 25, συνειδητοποιώ πόσο λίγα πράγματα γνωρίζω για το πώς να είμαι μητέρα του, και πόσο ακόμη λιγότερες πληροφορίες βρίσκω εκεί έξω, που θα με βοηθούσαν. Κι ενώ οι συμβουλές για το πώς να είμαστε γονείς ενός νεογέννητου, ενός παιδιού στο δημοτικό, ενός εφήβου μάς κατακλύζουν καθημερινά, αναρωτιέμαι: Γιατί δεν μας λέει κανείς πώς να συνεχίσεις να είσαι γονιός όταν το παιδί σου παύει πια να είναι παιδί; Πώς να συνεχίσεις να είσαι γονιός σε ένα... ενήλικο «παιδί»;

Πότε σταματάς να είσαι γονιός; Ποτέ. Πιο πολύ όμως από οποιονδήποτε άλλον ρόλο στη ζωή σου, οφείλεις να αλλάζεις και να εξελίσσεσαι, να προσαρμόζεσαι στα νέα δεδομένα, να υπηρετείς μία καινούργια, κάθε φορά, συνθήκη.

Από την κοιλιά στην ενηλικίωση

Θυμάμαι τον εαυτό μου να προετοιμάζεται να γίνει μαμά, πολλά χρόνια πριν ωριμάσω αρκετά ώστε να είμαι έτοιμη να κάνω παιδί. Δεν άφηνα σεμινάριο, ομιλία, βιβλίο και σύγγραμμα. Ήθελα να τα ξέρω όλα, να είμαι προετοιμασμένη. Όταν, στα 25 μου έμεινα έγκυος, «το ’χα» από την πρώτη στιγμή. Διόρθωνα τον γυναικολόγο μου όταν μου μιλούσε για πιθανή ημερομηνία τοκετού, ήξερα ήδη ότι θέλω να θηλάσω, μάλιστα έγινα ενεργό μέλος της La Leche League (Σύνδεσμος Θηλασμού) από τον τρίτο μήνα της εγκυμοσύνης μου, έγραφα άρθρα για το co-sleeping πολύ πριν το εφαρμόσω, και ακόμη πιο πριν γίνει «μόδα».

Η γνώση που μάζευα από όπου την έβρισκα, με ενδυνάμωσε κι έκανε την εμπειρία της μητρότητας ένα συγκλονιστικό, ενδιαφέρον ταξίδι ζωής. Καθώς ο γιος μου μεγάλωνε, οι προκλήσεις της γονεϊκότητας γίνονταν όλο και πιο συναρπαστικές. Στην κοιλιά τού έβαζα να ακούσει Sinead O’ Connor και Metallica (δεν θυμάμαι γιατί επέλεξα τους δεύτερους αλλά τους λατρεύει μέχρι σήμερα, κάτι που δεν μπορώ να ισχυριστώ για μένα).

Όταν σε πολύ μικρή ηλικία χώρισα με τον μπαμπά του, κατέφυγα σε ειδικούς ώστε να με βοηθήσουν να τον βοηθήσω. Στην εφηβεία του, ήξερα πώς έπρεπε να τον στηρίξω, κι ας τα έκανα πολλές φορές σούπα. Πάντα έβρισκα τον τρόπο να συντονιστώ μαζί του, να τον αφουγκραστώ, να είμαι η μαμά που χρειάζεται. Βλέπαμε μαζί ξανά και ξανά το αγαπημένο μας Toy Story και αγκαλιαζόμασταν φωνάζοντας ο ένας στον άλλο «Σε αγαπώ στο άπειρο κι ακόμα παραπέρα». Και ήμασταν αυτοκόλλητοι.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Το ενήλικο «παιδί» μου κι εγώ

Μέχρι που, στα 18 του, πήγε σε άλλη πόλη για να σπουδάσει. Με τον σύντροφό μου, αποφασίσαμε τότε συνειδητά να δώσουμε στον φρέσκο ενήλικα τον χώρο που χρειαζόταν να ξεδιπλώσει την προσωπικότητά του. Θα ήμασταν εκεί χωρίς να φαινόμαστε, εάν γύριζε να μας αναζητήσει θα μας έβρισκε έτοιμους να τον στηρίξουμε, αλλά έπρεπε να μάθει να διαχειρίζεται τα χρήματα, τον χρόνο, την ενέργειά του, χωρίς «οδηγίες χρήσης».

Μετά από μήνες άγαρμπης απεξάρτησης από μεριάς μου, άφησα την επικοινωνία μας στα χέρια του. Εάν ήθελε κάτι, με καλούσε. Εάν μου έλειπε πολύ, τον έπαιρνα τηλέφωνο. Ήταν με παρέα, μιλούσε βιαστικά; Τον αποδέσμευα χωρίς πολλά-πολλά. Κάτι η απόσταση, κάτι η πανδημία, και η σχέση μας έχασε την τριβή της συνήθειας. Όταν πια επέστρεψε στο σπίτι μας στην Αθήνα, εγώ είχα ήδη μετακομίσει στη Σύρο. Ένα νέο κεφάλαιο είχε ανοίξει, κι εγώ είχα μόνο απορίες.

Φέτος ο γιος μου κλείνει τα 25. Στην ηλικία του, ήμουν έγκυος σε εκείνον. Η συνειδητοποίηση αυτή με βοήθησε να δω ότι απέναντί μου δεν έχω πια το παιδάκι μου που κοιμόταν στην αγκαλιά μου, αλλά έναν νέο άνδρα με αγωνίες, επαγγελματικές φιλοδοξίες, σύνθετες σχέσεις με άλλους ενήλικες, ενδιαφέροντα, μουσικά γούστα που δεν τα γνώριζα, και την ίδια τρυφερή καρδιά που είχε πάντα, αλλά πιο μεγάλη, πιο ανοιχτή, ακόμα πιο γενναιόδωρη.

Ο γιος μου ήταν ακόμη εκεί, αλλά έπρεπε να ξανασυστηθώ με αυτόν τον τύπο με το μουσάκι και τη βαριά φωνή. Οι πρώτες κινήσεις έγιναν σε βόλτες με το αυτοκίνητο, όπου αναλάμβανε τη μουσική, εξηγώντας μου ταυτόχρονα ποιός του έμαθε το συγκεκριμένο κομμάτι, τι έγινε ένα βράδυ καθώς το άκουγε, αλλά και πολλά πολλά trivia για το συγκρότημα (έκανα ακριβώς το ίδιο όταν ήταν μικρός και τον «εκπαίδευα» μουσικά). Αυτό έγινε το νήμα γύρω από το οποίο άρχισε να υφαίνεται η νέα μας ισορροπία.

Ύστερα, άρχισα να ζητάω τη γνώμη του σε θέματα δουλειάς, ή σε προβληματισμούς μου γύρω από την ανατροφή του μικρού του αδελφού, ακόμη και τις φιλικές μου σχέσεις. Αποδείχτηκε, πέρα από θησαυρός ιδεών, ένας ψύχραιμος συζητητής που βοηθά ουσιαστικά. Η καινούρια του αυτή κατάκτηση, μέσα στη σχέση μας, τον έχει κάνει να με βλέπει πιο ανθρώπινα και να με κρίνει (ελπίζω) λιγότερο, ή έστω με άλλο μάτι. Μία νέα ισότητα ήρθε να προστεθεί στην ισορροπία μας, πολύτιμη κι άκρως ενδιαφέρουσα.

Με βάση αυτή τη νέα συνθήκη, κατά καιρούς του ζητάω συγγνώμη για πράγματα που συνειδητοποιώ εκ των υστέρων ότι έκανα λάθος μαζί του. Δημιουργήθηκε έτσι γύρω μας ένα ασφαλές πλαίσιο μέσα στο οποίο μπόρεσε να μου ανοιχτεί και να μοιραστεί τα πράγματα που τον πλήγωναν και δεν διέκρινα. «Το ζεστό σίδερο ισιώνει εύκολα. Ακόμη και μετά από χρόνια όμως, όταν το σίδερο έχει παγώσει, μπορεί ακόμη να λυγίσει, απλά θέλει περισσότερη υπομονή και μεγαλύτερη προσπάθεια», μου είχε πει κάποτε ένας ειδικός. Επιμένω, υπομένω, και δουλεύω.

«ΣΥΧΝΑ ΕΧΩ ΤΗΝ ΤΑΣΗ ΝΑ ΤΟΝ ΝΤΑΝΤΕΨΩ, ΝΑ ΤΟΥ ΣΤΕΙΛΩ ΧΡΗΜΑΤΑ ΟΤΑΝ ΝΙΩΘΩ ΟΤΙ ΠΙΕΖΕΤΑΙ. ΑΝΤΙ ΓΙ' ΑΥΤΟ ΤΟΥ ΛΕΩ ΟΤΙ ΠΙΣΤΕΥΩ ΣΕ ΕΚΕΙΝΟΝ ΚΑΙ ΞΕΡΩ ΟΤΙ ΘΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΕΙ. ΚΑΙ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΝΕΙ».

Ποια κατάλαβα ότι είναι τα sos στη σχέση με ένα ενήλικο «παιδί»

• Η σχέση οφείλει να ραφτεί πάνω σε ένα νέο πατρόν. Και το σχέδιο αυτή τη φορά το δίνει το παιδί, όχι ο γονιός.
• Έχε εμπιστοσύνη στη δουλειά που έχεις κάνει μέχρι σήμερα, στον τρόπο με τον οποίο μεγάλωσες αυτόν τον άνθρωπο.
• Βάλε όρια. Αυτή τη φορά, στον εαυτό σου.
• Κάνε μαζί του (καινούρια) πράγματα που σας αρέσουν.
• Πες τη γνώμη σου, μοιράσου την εμπειρία σου, αλλά μην κρίνεις.
• Γνώρισε τους φίλους του και άκουσέ τους, εκείνοι ξέρουν το παιδί σου όπως είναι σήμερα, καλύτερα από εσένα.
• Άνοιξε τα αυτιά σου και απλά άκου, χωρίς να απαντάς ή να αντιδράς.

Η νέα μας σχέση

Πριν από έναν χρόνο, τον πήρα και πήγαμε οι δυο μας ένα ταξίδι στο Λονδίνο. Ήταν φουλ ερωτευμένος με το κορίτσι του, οι φίλοι του ήταν η απόλυτη προτεραιότητά του, αλλά ήρθε. Λίγους μήνες μετά, μιλώντας σε έναν οικογενειακό φίλο, τον άκουσα να λέει: «Η μάνα μου ήταν η μάνα μου. Μετά το Λονδίνο έγινε η κολλητή μου».

Πράγματι. Χωρίς να έχω πάψει να τον νοιάζομαι όσο τίποτα και κανέναν, τον ίδιο και τον αδελφό του, μπορώ πλέον να τον δω με άλλα μάτια. Να τον εμπιστεύομαι όταν νομίζω ότι πάει να κάνει το λάθος του αιώνα, να περιμένω όταν έχω την τάση να τον πιάσω πριν πέσει.

Η δική μου μαμά σταμάτησε να με κρύβει στην αγκαλιά της όταν θεώρησε ότι μεγάλωσα αρκετά, τη θυμάμαι μάλιστα να μου λέει «έλα τώρα, σαχλαμάρες, είσαι μεγάλη γυναίκα». Υποσχέθηκα τότε στον εαυτό μου να μην αφήσω το ίδιο να συμβεί με τα δικά μου παιδιά. Φέτος το καλοκαίρι, μετά από μία επώδυνη απώλεια, ο γιος μου δεν μιλιόταν. Μετά από μία σχεδόν ημέρα παγωμάρας, κατάλαβα ξαφνικά ότι θέλει απλά τη μαμά του. Τον πήρα λοιπόν στα χέρια μου, όπως μπορούσα να τον πάρω, και τον κράτησα για ώρα. «Κλάψε, βγάλε όλο το κλάμα που έχεις μέσα σου», του είπα, όπως όταν ήταν μικρός. Κι έκλαψε σα να μην υπάρχει αύριο. Αμέσως μετά, σκούπισε τα δάκρυά του και με έδιωξε διακριτικά προκειμένου να μιλήσει διαδικτυακά στον κολλητό του.

Από τότε, το παιδάκι μέσα του δεν έχει εμφανιστεί ξανά, είμαι όμως έτοιμη για τις έκτακτες εμφανίσεις του. Πολλές φορές, έχω την τάση να τον νταντέψω, να του βρω δουλειά όταν πιστεύω ότι δεν ψάχνει σωστά, να του στείλω χρήματα όταν αισθάνομαι ότι πιέζεται…αλλά κρατιέμαι. Αντί γι’ αυτό, του λέω ότι πιστεύω σε εκείνον, και ξέρω ότι θα τα καταφέρει. Και τα καταφέρνει.

* Το κείμενο αυτό δημοσιεύεται με την έγκριση του γιου μου.

Βρείτε εδώ τα audio articles που είναι διαθέσιμα αυτή τη στιγμή.

Για να ακούτε τα άρθρα του OW που είναι διαθέσιμα σε ηχητική μορφή, μπορείτε να μας ακολουθήσετε σε Spotify και σε Apple Podcasts.