ΠΩΣ ΜΙΑ ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΖΕΤΑΙ ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΤΗΣ ΑΓΧΟΣ

Η διαταραχή κοινωνικού άγχους είναι μια από τις πιο κοινές ψυχικές ασθένειες στον κόσμο. Μία ψυχολόγος περιγράφει τη δική της εμπειρία και προτείνει λύσεις διαχείρισης.

Είναι λανθασμένη η εντύπωση ότι τα άτομα που πάσχουν από κοινωνικό άγχος προτιμούν να μένουν μόνα στο σπίτι από το να αλληλεπιδρούν με κόσμο. Τα άτομα αυτά δεν στερούνται τη βασική επιθυμία για ανθρώπινη σύνδεση, απλά δυσκολεύονται να την αποκτήσουν σε συγκεκριμένες περιστάσεις ή με συγκεκριμένα πρόσωπα.

Έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Journal of Anxiety Disorders υποστηρίζει ότι πολλοί άνθρωποι που υποφέρουν από κοινωνικό άγχος εξακολουθούν να συναναστρέφονται με άλλους και να παίρνουν ευχαρίστηση από την επαφή αυτή, καθώς και ότι η θεραπεία για τη συγκεκριμένη διαταραχή πρέπει να επικεντρώνεται σε μεθόδους ενθάρρυνσης της κοινωνικής εμπλοκής.

Όπως εξηγεί η Fallon Goodman, επίκουρη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Φλόριντα και συγγραφέας της μελέτης, το κοινωνικό άγχος είναι μια κοινή ψυχολογική εμπειρία που περιλαμβάνει την ανησυχία ότι άλλοι άνθρωποι θα σε κρίνουν αυστηρά και θα σε απορρίψουν. Ωστόσο, ενώ το συγκεκριμένο αίσθημα αποτελεί μια κοινή εμπειρία, μερικοί άνθρωποι το βιώνουν έντονα και επίμονα, γεγονός που επηρεάζει αρνητικά τομείς της ζωής τους.

«Ο παγκόσμιος επιπολασμός είναι περίπου 4%, δηλαδή περίπου 300 εκατομμύρια άνθρωποι! Η διαταραχή κοινωνικού άγχους είναι μια από τις πιο κοινές ψυχικές ασθένειες στον κόσμο», λέει η Goodman.

4 πράγματα που έχει μάθει για το κοινωνικό άγχος η ψυχολόγος

Σε συνέντευξή της, η ειδικός μιλά για τα μαθήματα που έχει πάρει από την προσωπική της εμπειρία, μιας και η ίδια πάσχει από διαταραχή κοινωνικού άγχους. Ποια είναι αυτά;

Μάθημα 1: Οι κοινωνικές συγκρίσεις που κάνεις όταν αισθάνεσαι κοινωνικά ανήσυχος δεν είναι απαραίτητα ανακριβείς.

Μάθημα 2: Η διαταραχή κοινωνικού άγχους σε κάνει να νιώθεις ότι παραλύεις.

Μάθημα 3: Το αλκοόλ μπορεί να μειώσει το άγχος και να σε κάνει πιο κοινωνικό, κάτι που μοιάζει ελκυστικό σε στρεσογόνες καταστάσεις. Ωστόσο, αυτό το μοτίβο μπορεί γρήγορα να γίνει προβληματικό. Τα άτομα με διαταραχή κοινωνικού άγχους έχουν 2 με 3 φορές περισσότερες πιθανότητες από τον γενικό πληθυσμό να αναπτύξουν διαταραχή χρήσης αλκοόλ.

Μάθημα 4: Η διαχείριση του άγχους χρειάζεται αντισταθμιστικά μέτρα. Τι εννοεί η ειδικός; Για να το κάνει σαφές, διηγείται τις σκέψεις που είχε κατά τη διάρκεια της διαμονής της σε ένα hostel: «Το κοινωνικό μου άγχος δεν επρόκειτο να εξαφανιστεί. Στην πραγματικότητα, μάλλον θα χειροτέρευε μόλις ξεκινούσα να μιλάω [στους υπόλοιπους θαμώνες]. Θα μπορούσα να αποσυρθώ στο δωμάτιό μου, για να αποφύγω περαιτέρω αμηχανία και ανασφάλεια και να περάσω το ταξίδι μόνη μου (κάτι που θα μείωνε το άγχος μου βραχυπρόθεσμα) ή θα μπορούσα να πλησιάσω κάποιον και να προσπαθήσω να τον γνωρίσω. Ήξερα ότι η απόρριψη κρυβόταν... στη γωνία, αλλά το ίδιο και η ευκαιρία για φιλίες και ευχαρίστηση. Ήξερα, επίσης, ότι όταν τελικά συστηνόμουν στην παρέα των νέων [που έμεναν στο ίδιο δωμάτιο], θα συνέχιζα να αισθάνομαι ανήσυχη. Το κοινωνικό άγχος δεν εξαφανίζεται ως δια μαγείας. Πίστευα, όμως, ότι θα μπορούσε να συνυπάρξει με την ευτυχία και ότι το να αποφεύγω τους άλλους δεν θα ήταν  ευχάριστο».

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Το μυστικό κρύβεται στις σχέσεις

Οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις μπορεί να προκαλέσουν άγχος και ταυτόχρονα να είναι ευχάριστες. Το να βιώνεις μια τέτοια κατάσταση δεν σημαίνει ότι δεν απολαμβάνεις τη συντροφιά των άλλων. «Στις μελέτες διαπιστώσαμε ότι τα άτομα με διαταραχή κοινωνικού άγχους είχαν παρόμοια επίπεδα κοινωνικοποίησης κατά την περίοδο της μελέτης με τους ενήλικες χωρίς ψυχικές ασθένειες και συχνά απολάμβαναν την επαφή με άλλους», εξηγεί η Goodman.

Όμως, δεν είναι όλες οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις το ίδιο αγχωτικές. Προτείνει, λοιπόν, όσοι πάσχουν από τη διαταραχή, να καταγράψουν τις κοινωνικές καταστάσεις που τους προκαλούν ευτυχία, προκειμένου να τις επιδιώκουν. Οι άνθρωποι είναι ο μεγαλύτερος πόρος μας, γι' αυτό ας καλλιεργήσουμε τις σχέσεις που έχουμε. Όσο για τις καταστάσεις που προκαλούν περισσότερο άγχος; Η αναλογία απόλαυσης προς άγχος θα μειώνεται με την εξάσκηση.

Ανάπτυξη δεξιοτήτων

Το να ξεπεράσεις το κοινωνικό άγχος δεν αφορά την πρόληψη της απόρριψης ή την εξάλειψη του άγχους. Το άγχος άλλωστε είναι μέσα στη ζωή. Αντίθετα, στόχος είναι η ανάπτυξη των δεξιοτήτων και της αυτοπεποίθησης, που θα σε βοηθήσουν να το διαχειριστείς και να ζήσεις τη ζωή που επιθυμείς.

Καλλιέργησε το κοινωνικό θάρρος, επιδιώκοντας εμπειρίες σημαντικές για εσένα. Με απλά λόγια, αν σου αρέσει ο χορός, τότε θέλοντας να συμμετάσχεις σε μαθήματα και χορετικές εκδηλώσεις, θα καταβάλεις μεγαλύτερη προσπάθεια για να διαχειριστείς οποιοδήποτε άγχος. Όσο περισσότερο εξασκείς το κοινωνικό θάρρος, τόσο πιο εύκολες και πιο ευχάριστες γίνονται οι κοινωνικές εμπειρίες.

Τα άτομα με κοινωνικό άγχος πιθανότατα θα αισθάνονται πολύ καλύτερα μετά από μερικές συνεδρίες γνωστικής συμπεριφορικής θεραπείας. Το βασικό συστατικό της σε περιπτώσεις κοινωνικού άγχους είναι η έκθεση. Ένα άτομο πρέπει να είναι πρόθυμο να δοκιμάσει διαφορετικές κοινωνικές καταστάσεις, ακόμη και όταν, ειδικά όταν, είναι πιθανή η απόρριψη.

Η αντιμετώπιση της απόρριψης μπορεί να περιλαμβάνει εργαλεία για την αντιμετώπιση της αμηχανίας ή της ντροπής, όπως η κοινοποίηση της απόρριψης σε έναν φίλο.

Στη θεραπεία μπορεί, επίσης, να δημιουργήσουμε πιο ρεαλιστικές αιτίες στις οποίες μπορεί να αποδίδεται η απόρριψη. Κι αυτό γιατί όταν τα άτομα με κοινωνικό άγχος αισθάνονται απόρριψη, τείνουν να την αποδίδουν σε έλλειψη ή ελάττωμα που θεωρούν ότι έχουν. Στόχος είναι το άτομο να χτίσει την αποδοχή του και να προχωρήσει.

ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΣ ΠΟΡΟΣ ΜΑΣ. ΑΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΣΟΥΜΕ ΤΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΜΕ.

Υπάρχουν θετικά στο κοινωνικό άγχος;

«Το κοινωνικό άγχος έχει σχεδιαστεί για να μας προστατεύει από την απόρριψη. Όταν αισθανόμαστε κοινωνικά ανήσυχοι, εστιάζουμε υπερβολικά στο πώς παρουσιαζόμαστε στους άλλους. Για να αυξήσουμε την πιθανότητα να κάνουμε καλή εντύπωση, προσπαθούμε να ταιριάξουμε με τους κανόνες και τις προσδοκίες μιας δεδομένης κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Η προσαρμογή είναι καλή, μιας και οι άνθρωποι είμαστε κοινωνικά όντα. Η απόρριψη είναι επώδυνη, γι' αυτό δαπανούμε ενέργεια προσπαθώντας να την αποφύγουμε.

»Το κοινωνικό άγχος προσπαθεί να μας βοηθήσει να αλλάξουμε τη συμπεριφορά μας, ώστε να αποφύγουμε την απόρριψη. Μπορεί, επίσης, να λειτουργήσει ως μετρητής για να καταλάβουμε αν αξίζει να επενδύσουμε ενέργεια σε μια κατάσταση ή σχέση», καταλήγει η Goodman.

Βρείτε εδώ τα audio articles που είναι διαθέσιμα αυτή τη στιγμή.

Για να ακούτε τα άρθρα του OW που είναι διαθέσιμα σε ηχητική μορφή, μπορείτε να μας ακολουθήσετε σε Spotify και σε Apple Podcasts.