ΠΩΣ ΜΑΘΑΜΕ ΝΑ ΤΣΑΚΩΝΟΜΑΣΤΕ ΣΩΣΤΑ ΜΕ ΤΟΝ ΣΥΝΤΡΟΦΟ ΜΟΥ

Στην αγωνία μας να αποφύγουμε εντελώς τη ρήξη με τον σύντροφό μας, χάνουμε την ευκαιρία να μάθουμε πώς να τσακωνόμαστε σωστά κι εποικοδομητικά, μία τέχνη που χρειάζεται εκπαίδευση και εξάσκηση, και οδηγεί εν τέλει, σε καλύτερη επικοινωνία και ακόμη πιο ουσιαστικές σχέσεις.

Οι γονείς μου δεν τσακώνονταν ποτέ. Δεν τους είδα ποτέ να υψώνουν ο ένας τη φωνή του στον άλλο, να διαφωνούν έντονα, να έρχονται σε ρήξη. Μόνο κάτι ανεξήγητα μούτρα εδώ και κει, στα οποία δεν έδινα καμία σημασία, μιας και δεν διέκοπταν την παιδική μου νιρβάνα. Μεγαλώνοντας κατάλαβα ότι ναι μεν τσακώνονταν, αλλά ποτέ «μπροστά στα παιδιά». Η μητέρα μου υποστήριζε πως έτσι μας προφύλασσε από τις εντάσεις των μεγάλων και το τραύμα που μπορεί να προκαλέσουν.

Και είχε δίκιο. Το έβλεπα κάθε φορά που ένα φιλικό μας ζευγάρι μπορεί να ξεσπούσε σε φωνές, ενώ υπήρχαν τα παιδιά (τους) τριγύρω. Με έπιανε πανικός και μόνο στην ιδέα των όσων έπρεπε να υποστεί το παιδί κι ευγνωμονούσα τους δικούς μου για τη διακριτικότητά τους.

«Τα ζευγάρια δεν τσακώνονται»

Κάθε νόμισμα έχει δύο όψεις όπως ξέρουμε, και το δικό μου γύρισε απότομα, λίγο μετά την εφηβεία. Μέχρι τότε ήμουν ένα παιδί που δε φοβόταν να έρχεται σε ρήξη, τόσο με τους γονείς μου όσο και με τις αδελφές μου και τους φίλους μου. Απολάμβανα τη διεκδίκηση, αλλά και την κάθαρση που ακολουθούσε. Ο κανόνας μέσα μου όμως είχε γράψει ανεξίτηλα. Τα ζευγάρια δεν τσακώνονται.

Μετά από μετρημένες στα δάχτυλα απόπειρες σχέσης που κατέληγαν σε καβγά και άρα χωρισμό, συνάντησα τον τέλειο σύντροφο, ή τουλάχιστον έτσι νόμιζα. Ο καλός μου, και μετέπειτα πρώτος μου σύζυγος, ήταν υποχωρητικός και φρόντιζε να μη μου χαλάει ποτέ το χατίρι. Αυτό ήταν. Ένας σύντροφος (που στην ουσία ήταν ακόμα παιδί, όπως και γω), ο οποίος συμπλήρωνε την εικόνα στο μυαλό μου για την τέλεια σχέση. Λίγο ήξερα τότε ότι απλά φοβόταν τη σύγκρουση. Το θέμα είναι πως ακόμη και το διαζύγιό μας, λίγα χρόνια μετά, ήταν παραπάνω από βελούδινο, η ρήξη μας πολιτισμένη, μέσα από συζήτηση και ουσιαστική κοινή συναίνεση.

Μόνο μετά από χρόνια, σε μία εκ βαθέων κουβέντα μας μου αποκάλυψε ότι καταπιεζόταν τόσο πολύ τον καιρό που ήμασταν μαζί, που έβλεπε στον ύπνο του να με μαχαιρώνει με μανία. Δεν του κράτησα κακία, με αυτά που του έκανα και λίγα ονειρευόταν.

Και μετά ήρθε ο δεύτερος σύζυγός μου. Ο σύντροφός μου, ο άνθρωπος με τον οποίο όσα χρόνια κι ας έχουν περάσει, θέλω κάθε πρωί που ξυπνάω να είμαστε μαζί. Από την πρώτη στιγμή τον θαύμαζα, και η σύνδεση που αισθανόμουν μαζί του ήταν πέρα από όσα θα μπορούσα ποτέ να φανταστώ. Μόνο που υπήρχε ένα πρόβλημα. Τσακωνόμασταν, και μάλιστα άσχημα. Κάθε καβγάς κατέληγε σε χωρισμό. Κάθε έντονη διαφωνία με έφερνε στα όριά μου, σχεδόν σε κρίση πανικού.

Εκείνος αντιμετώπιζε τη ρήξη κατεβάζοντας κουρτίνες, και γω με υπερβολικό συναισθηματισμό. Πίστεψα ότι όσο κι αν ένιωθα μέσα μου ότι είμαστε φτιαγμένοι ο ένας για τον άλλο, δεν μπορούσαμε να ξεφύγουμε από το ξόρκι του τσακωμού. Και τα ζευγάρια δεν τσακώνονται… Σε ένα οικογενειακό τραπέζι όπου ο μπαμπάς μου ένιωσε την ένταση που υπήρχε ανάμεσά μας, γύρισε και του είπε: «Γιε μου, ξέρεις ποιο είναι το μυστικό για μία επιτυχημένη σχέση; Δύο λέξεις όλες κι όλες. "Yes, dear". "Μάλιστα καλή μου, ό,τι πεις. Ό,τι θέλεις"». Χαμογέλασα, αλλά μέσα μου ήταν πλέον ξεκάθαρο. Όχι, αυτό ήταν το μυστικό για τη δική του επιτυχημένη σχέση με τη μητέρα μου. Εγώ είχα αποκτήσει αλλεργία σε αυτό που με τόσες γερές δόσεις είχα βιώσει μεγαλώνοντας.

«Ο τσακωμός είναι μεγάλη τέχνη»

Μάλιστα, μη βλέποντας τους γονείς μου να τσακώνονται, δεν είχα μάθει κι εγώ να το κάνω σωστά. Γιατί όπως κατάλαβα στην πορεία, ο τσακωμός είναι μεγάλη τέχνη, αρκεί να την έχεις κατακτήσει. Κάτι που χωρίς τριβή κι εκπαίδευση δε γίνεται.

Ο τσακωμός είναι άνοιγμα, ένα μοίρασμα απότομο που γίνεται με τρόπο βίαιο επειδή κάτι συμβαίνει και δεν λειτουργεί σωστά η βαλβίδα αποσυμπίεσης στη σχέση. Οι υποχρεώσεις, το άγχος της επιβίωσης, οι λιγοστές ώρες που μοιράζεσαι σαν ζευγάρι χωρίς αποσπάσεις, βάζουν στην άκρη τα ζητήματα που προκύπτουν και θέλουν κουβέντα για να λυθούν. Κάποιες φορές ο τσακωμός είναι η μοναδική διέξοδος, όταν έχουν μαζευτεί τόσα που δεν ξέρεις τι να τα κάνεις. Τόσα που έχουν διαταράξει όχι μόνο την ισορροπία, αλλά και τα συναισθήματά σου.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Όταν φτάνει αυτή η στιγμή, ο πιθανός χωρισμός μοιάζει ακόμη και με λύτρωση, όσο και να μην τον θέλεις. Όσο (μαζοχιστικά) ωραία και να είναι όμως η εκτόνωση του καβγά, αφήνει πληγές στη σχέση, ρήγματα που θέλουν χρόνο, υπομονή και πραγματική πίστη για να θεραπευτούν. Είναι σαν την ικανοποίηση που σου δίνει το να ξύνεις μία παλιά πληγή. Δεν μπορείς να σταματήσεις κι ας ξέρεις ότι θα αφήσει σίγουρα σημάδι.

Σε ένα κομβικό σημείο της ζωής μου, κατάλαβα ότι αυτό που με ένοιαζε πάνω από όλη ήταν η σχέση μου με αυτόν τον άνθρωπο. Τότε είναι που αποφάσισα να κάνω κάτι για τους τσακωμούς μας και του έδωσα ένα τελεσίγραφο, απλά και ήσυχα. Ή πηγαίνουμε και οι δύο σε ψυχολόγο, ή χωρίζουμε ήρεμα και φιλικά, πράγμα που δεν ήθελα με τίποτα στον κόσμο.

Έτσι, σηκώσαμε και οι δύο μανίκια και πιάσαμε δουλειά. Κοίταξε ο καθένας τα δικά του θέματα, αναγνωρίσαμε ποιες παθογένειες από τις πρώτες μας οικογένειες μεταφέραμε στη δική μας, και διαχωρίσαμε τη σχέση μας από τους γύρω μας, ακόμη κι από τα παιδιά μας.

«Το ξέρεις ότι πολλά ζευγάρια χωρίζουν όταν πηγαίνουν σε ψυχολόγο και ανακαλύπτουν ότι η σχέση πια δεν είναι χρήσιμη σαν αναβίωση του προτύπου, καλού ή κακού, που κουβαλάμε από παιδιά;» μου είπε η κολλητή μου. Ναι, βέβαια το σκέφτηκα αλλά ήξερα ότι έπρεπε να το κάνω, με όποιες συνέπειες κι αν έφερνε.

«ΟΙ ΤΣΑΚΩΜΟΙ ΕΓΙΝΑΝ ΕΝΤΟΝΕΣ ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ, ΟΙ ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ ΑΡΧΙΣΑΝ ΝΑ ΜΠΑΖΟΥΝ ΜΠΟΛΙΚΟ ΧΙΟΥΜΟΡ, ΚΑΙ ΚΑΠΟΙΑ ΣΤΙΓΜΗ ΕΝΙΩΣΑ ΑΠΟΛΥΤΑ ΑΣΦΑΛΗΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗ ΡΗΞΗ».

Μετά από διακυμάνσεις και αμοιβαίες προσπάθειες, αρχίσαμε να βλέπουμε φως. Οι τσακωμοί έγιναν έντονες συζητήσεις, οι συζητήσεις άρχισαν να μπάζουν μπόλικο χιούμορ, και κάποια στιγμή ένιωσα απόλυτα ασφαλής μέσα στη ρήξη. Μας άκουγα να διαφωνούμε και ήξερα ότι εκείνος δεν είναι αντίπαλος που πρέπει να νικήσω με επιχειρήματα, και να πληγώσω μετά, έτσι για το κεφαλοκλείδωμα. Είναι ο άνθρωπος που με αγαπάει, με σέβεται, με έχει επιλέξει. Άρχισα να ακούω πίσω από αυτά που μου έλεγε και να δέχομαι περισσότερο και περισσότερα. Το ίδιο κι εκείνος.

Σε μία μαγική συνεδρία που κάναμε μαζί σαν οικογένεια με τον ενήλικο γιο μας, η ψυχολόγος του συντρόφου μου, σε ερώτησή του «τι να κάνω όταν υπάρχει ρήξη;», εκείνη του απάντησε απλά «να μοιραστείς το συναίσθημά σου». Τόσο απλά. Τόσο σπουδαία. Μετά από εκείνη την ημέρα, οι τσακωμοί μας έχουν πάει ένα ακόμη βήμα παραπέρα. Έχουν πάψει να έχουν την οποιαδήποτε ένταση κι έχουν μετουσιωθεί σε αναλυτικές συζητήσεις που φτάνουν σε βάθος και καταλήγουν σε αναγνώριση.

«Ναι, έχεις δίκιο, το κάνω αυτό, θέλω να το αλλάξω». «Ναι, δεν είχα σκεφτεί ότι αναπαράγω το πρότυπο των γονιών μου, θέλω να το επεξεργαστώ». Μάλιστα, φροντίζουμε οι συζητήσεις μας να ξεκινάνε πάντα σε ανύποπτη, ουδέτερη φάση, ποτέ εν βρασμό. Μπορεί ο ένας από τους δύο να πει «θέλω να σου πω κάτι που μπορεί να μη σου αρέσει, αλλά να θυμάσαι ότι η ανάγκη μου να στο πω ξεκινάει από την αγάπη μου για σένα». Όταν δεν είναι συναισθηματικά φορτισμένη η στιγμή, τα πνεύματα είναι ήρεμα και ο νους ξεκάθαρος, ανοιχτός σε πληροφορία.

Και όσα ξέρουμε ο ένας για τον άλλο παύουν να αποτελούν όπλα που ανασύρονται ύπουλα την ώρα του τσακωμού, και γίνονται εργαλεία για να καταλάβουμε βαθύτερα ο ένας τον άλλο. Τις περισσότερες φορές πια, οι συζητήσεις καταλήγουν, όχι σε πόρτες που κοπανάνε και φωνές που απειλούν, αλλά σε αγκαλιές φροντίδας κι εμπιστοσύνης. Τα παιδιά μας είναι μπροστά, όπως ήταν κι όταν τσακωνόμασταν «άσχημα». Ξέρουν ότι τα ζευγάρια μαλώνουν, κι έχουν δει από πρώτο χέρι πώς μπορούν να τσακώνονται σωστά. Κι αν μας λείψει που και που το ταρακούνημα του καβγά, ένα μικρό πείραγμα είναι αρκετό.

Βρείτε εδώ τα audio articles που είναι διαθέσιμα αυτή τη στιγμή.

Για να ακούτε τα άρθρα του OW που είναι διαθέσιμα σε ηχητική μορφή, μπορείτε να μας ακολουθήσετε σε Spotify και σε Apple Podcasts.