ΓΥΝΑΙΚΟΚΤΟΝΙΑ ΣΤΗΝ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑ: ΦΙΛΕ, ΓΕΙΤΟΝΑ, ΣΥΓΓΕΝΗ, ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΜΙΛΗΣΕΣ;

Μία ακόμη γυναίκα δολοφονήθηκε από τον πρώην σύζυγό της. Αλλά θα ήταν μαζί μας σήμερα, αν τα άτομα του κοινωνικού της περίγυρου δεν «κοιτούσαν τη δουλειά τους».

Η είδηση της γυναικοκτονίας περιέχει εκείνες τις λέξεις που τραβάνε τον θεατή από το αυτί: Αστυνομικός δολοφονεί τη γυναίκα του και στη συνέχεια αυτοκτονεί. Της έστησε καρτέρι και τη σκότωσε, λίγη ώρα αφού τα παιδιά τους είχαν φύγει για το σχολείο…

Τα τοπικά κανάλια τρέχουν με τα συνεργεία τους στον τόπο του εγκλήματος για να πάρουν την πρωτιά από τους πρωτευουσιάνους συναδέλφους και τραβούν «αποκλειστικά» πλάνα από την πολυκατοικία όπου εκτυλίχθηκε η τραγωδία – για να χρησιμοποιήσω τη γλώσσα των βραδινών δελτίων. «Βρείτε και κανέναν να μιλήσει» είναι η πάγια εντολή του αρχισυντάκτη και σε κανάλι της βορείου Ελλάδας βγαίνει ο «κύριος Πρόθυμος». Τα στόματα ανοίγουν τώρα, αργά, όταν το κακό έχει γίνει.

Μία προαναγγελθείσα γυναικοκτονία

Παρακολουθώντας τα τηλεοπτικά ρεπορτάζ, που σύντομα θα τα πάρει το ποτάμι της πνιγμένης στην πρόσφατη θεομηνία επικαιρότητας, ακούω άτομο που δηλώνει «φίλος της οικογένειας» να λέει ανάμεσα σε άλλα: «Εκείνη τον έδιωξε… το παιδί την αγαπούσε»…  Όπου το «παιδί» είναι ο πρώην σύζυγος και δολοφόνος της. Και ξαφνικά ακούς ότι ο αστυνομικός δολοφόνος και αυτόχειρας είχε μηνύσει στον πατέρα του ότι θα τη σκοτώσει.

Και σου έρχεται να σπάσεις το γυαλί από θυμό για την «συγκάλυψη». Και βάζεις ξανά το βίντεο για να επιβεβαιώσεις ότι ειπώθηκε αυτή η τρομακτική φράση. Παγώνεις την εικόνα και βλέπεις ότι φρύδι δεν κουνιέται, όχι μόνο από τον «μάρτυρα», που τώρα τα λέει όλα χαρτί και καλαμάρι, αλλά ούτε από τους παρευρισκόμενους περίοικους και περίεργους περαστικούς. Όλα ακούγονται «κανονικά». Οι λεπτομέρειες του φονικού παρατίθενται με απόλυτη φυσικότητα: Δεν είχε περίστροφο, τη σκότωσε με την καραμπίνα του πατέρα του –στον οποίο είχε πει ότι θα τη σκοτώσει, αν θυμάστε– είχαν δύο παιδιά 12 και 14 ετών, το διαζύγιο ήταν συναινετικό…

Και ξανά, μέχρι να το αποστηθίσουμε: «Την αγαπούσε». Ήταν –λένε– τρελά ερωτευμένος μαζί της. Πώς μπορούν να μιλάνε για αγάπη ενώ το αίμα του θύματος είναι ακόμη ζεστό;

«Είναι κτήμα μου», ήθελε να πει με το «την αγαπώ». «Δεν θα την έχει κανείς άλλος», εννοούσε όταν έλεγε «τη λατρεύω».

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Θέλετε λίγο θυμό ακόμη; Πριν κλείσει η κάμερα και τελειώσουν τα λίγα λεπτά δημοσιότητας που αναλογούν στον καθένα μας, ο «μάρτυρας» αρθρώνει τη φράση: «Του λέγαμε: Μην παρεκτρέπεσαι». «Παρεκτρεπόταν δηλαδή;» ρωτάει ο δημοσιογράφος μπας και βγάλει την είδηση. «Όχι, όχι…»

Η γυναικοκτονία δεν είναι μία δολοφονία όπως όλες

Γυναίκες δολοφονούνται επειδή είναι γυναίκες. Αυτός είναι αδρά ο ορισμός της «γυναικοκτονίας», μιας λέξης που οι αυτόματοι διορθωτές αναγνωρίζουν ακόμη ως ανύπαρκτη και άρα λάθος. Ο όρος δεν αρέσει σε πολλούς. Δεν ταιριάζει, βλέπετε, στα υπολείμματα της πατριαρχίας. Το «femicide», που στη γλώσσα μας αποδώσαμε με τη λέξη γυναικοκτονία είναι όμως ο επίσημος όρος που χρησιμοποιούν όχι μόνο κοινωνικοί επιστήμονες αλλά πρωτίστως τα Ηνωμένα Έθνη. Από την επίσημη ιστοσελίδα του Οργανισμού μπορείς μάλιστα να μάθεις πέντε σημαντικά πράγματα για τις γυναικοκτονίες.

Το πιο σημαντικό που δυστυχώς επιβεβαιώνεται διαρκώς; Οι γυναίκες δολοφονούνται από τα πιο κοντινά τους πρόσωπα: συντρόφους, συζύγους, πατεράδες, αδελφούς.

Η σιωπή δολοφονεί

Η πρόσφατη γυναικοκτονία στην Καλαμαριά ξεφούρνισε αυτό που υποψιαζόμασταν. Ότι η κοινωνία, ο περίγυρος, οι «φίλοι και γνωστοί» ακόμη κι αν γνωρίζουν σιωπούν. Συζητούν μεταξύ τους τα γενόμενα και μετά κλείνουν τα στόματά τους. Το «κοίτα το σπίτι σου/τη δουλειά σου», που σημαίνει «μη μπλέξεις» γίνεται ο σιγαστήρας. Τίποτα δεν θα ακουστεί, τίποτα δεν θα ταράξει την ηρεμία.

Η κακοποίηση, οι απειλές, ακόμη και οι ξεκάθαρες ανακοινώσεις όπως το «θα την σκοτώσω» του δολοφόνου και αυτόχειρα της πρόσφατης γυναικοκτονίας μένουν στο συρτάρι ως κουτσομπολιά. Αυτά που ανασύρονται όταν τα δικά μας πράγματα δεν πάνε καλά, ως «παρηγοριά» του τύπου: «Δες τι γίνεται εκεί», «τι τραβάει η έρμη» και άλλα τέτοια νόστιμα που αν σας μοιάζουν επαρχιώτικα τα έχουμε και στην πρωτεύουσα. Κοιτάμε τη δουλειά μας. Και αυτό κάνει τη ζημιά.

Πότε γίναμε «διακριτικοί»; Και τι σημαίνει «κοίτα τη δουλειά σου», σε μια κοινωνία; Ας μην είμαστε επιεικείς. Όταν κοιτάς τη δουλειά σου και δεν παρεμβαίνεις –λες– γιατί φοβάσαι ή δεν θέλεις να μπλέξεις, τότε οι άνθρωποι χάνονται. Και φταις κι εσύ. Εμείς δηλαδή.

Δώσε μου ένα στοιχείο

Σύμφωνα με στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών:

• Παγκοσμίως 81.000 γυναίκες και κορίτσια δολοφονήθηκαν το 2020, περίπου 47.000 από αυτά (58%) πέθαναν στα χέρια ενός κοντινού ατόμου, συντρόφου ή μέλους της οικογένειάς της. Αυτό σημαίνει ότι μια γυναίκα ή ένα κορίτσι σκοτώνεται κάθε 11 λεπτά στο σπίτι του. Στο 58% όλων των δολοφονιών που διαπράχθηκαν από στενούς συντρόφους ή άλλα μέλη της οικογένειας, το θύμα ήταν γυναίκα ή κορίτσι.
• Περισσότερες από 640 εκατομμύρια γυναίκες ηλικίας 15 ετών και άνω έχουν υποστεί βία από στενό σύντροφο.

Μην «κοιτάς τη δουλειά σου»

• Καλέστε το 100 ή, αν δεν μπορείτε να μιλήσετε, στείλτε sms στο 100. Σύμφωνα με τις οδηγίες που αναρτώνται στην ιστοσελίδα της Ελληνικής Αστυνομίας για θέματα ενδοοικογενειακής βίας, αυτό είναι το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνετε, όχι μόνο αν είστε θύμα αλλά και γνώστης της επικίνδυνης κατάστασης.
• Επικοινωνήστε με μία από τις 18 υπηρεσίες της Ελληνικής Αστυνομίας για ενδοοικογενειακή βία.
• Αν υποψιάζεστε ή γνωρίζετε ότι μία γυναίκα βρίσκεται σε κίνδυνο, ενθαρρύνετέ τη να καλέσει τη Γραμμή SOS 15900 της Γενικής Γραμματείας Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, που απευθύνεται σε γυναίκες, για ψυχοκοινωνική στήριξη, νομική συμβουλευτική και φιλοξενία σε ξενώνες.