ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΝΑ ΜΟΥ ΚΑΝΕΙ ΚΑΚΟ Η ΣΟΓΙΑ;

Η σόγια, το «κρέας» των vegan, περιέχει ισοφλαβόνες, ένα είδος φυτοοιστρογόνων που ανακουφίζει από τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης αλλά είναι ύποπτο για την εμφάνιση ενός είδους καρκίνου.

Η σόγια έχει ρίζες και βλαστούς στον αρχαίο κόσμο. Στην Κίνα την καλλιεργούσαν 5.000 χρόνια πριν, σαν «θεραπεία» για τα κουρασμένα από τις καλλιέργειες εδάφη. Στα ίδια μέρη, 2.000 χρόνια πριν η σόγια έδινε το δικό της «γάλα» στους ανθρώπους, το πολύτιμο σήμερα ρόφημα για τους χορτοφάγους και τους vegan, από το οποίο παρασκευάζεται και το τόφου, το «τυρί» από σόγια, δημοφιλές στην Άπω Ανατολή και από τη δεκαετία του 1960 και στον δυτικό κόσμο.

Τι κερδίζουμε σήμερα εντάσσοντας στη διατροφή μας τη σόγια και τα παράγωγά της; Προσλαμβάνουμε πρωτεΐνη και ασβέστιο χωρίς να επιβαρύνουμε τον οργανισμό μας με ζωικά λίπη. Γι’ αυτό αν είμαστε χορτοφάγοι ή vegan, η σόγια δεν πρέπει να λείπει από τη διατροφή μας. Τα φασόλια σόγιας είναι επίσης σημαντική πηγή φυτικών ινών αλλά και ω-3 λιπαρών οξέων και αντιοξειδωτικών.

Η σόγια, οι ισοφλαβόνες και η οιστρογονική της δράση

Τι είναι αυτό το τόσο διαφορετικό που έχουν τα φασόλια της σόγιας τέλος πάντων; Τις ισοφλαβόνες τους. Η σόγια είναι εξαιρετικά υψηλή σε ισοφλαβόνες, ενώσεις με πολύ παρόμοια χημική δομή με τα οιστρογόνα, η δράση των οποίων στον γυναικείο οργανισμό μελετάται εντατικά τις δύο τελευταίες δεκαετίες.

iStock

Παρότι οι επιστήμονες δεν έχουν καταλήξει σε ξεκάθαρα συμπεράσματα για την ευεργετική ή όχι δράση τους, η βιομηχανία των συμπληρωμάτων διατροφής ήδη τις αξιοποιεί εμπορικά. Ενδείξεις για τη λήψη τους είναι η εμμηνόπαυση με τα δυσάρεστα συμπτώματά της και αντενδείξεις το ιστορικό καρκίνου του μαστού, η εγκυμοσύνη και ο θηλασμός. Αντιμετωπίζονται δηλαδή περίπου όπως τα οιστρογόνα.

Τι γράφεται για τη σόγια

Το 2019, συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση από ερευνητές του Mackay Memorial Hospital της Ταϊβάν αναφέρει ότι τα συμπληρώματα ισοφλαβονών σε εμμηνοπαυσιακές γυναίκες που αρνούνται να λάβουν αγωγή ορμονικής υποκατάστασης μπορούν να βελτιώσουν κάποια από τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης.

Η συγκεκριμένη συστηματική ανασκόπηση, που συνοψίζει την τρέχουσα βιβλιογραφία για τα συμπληρώματα ισοφλαβόνης, παρέχει ένα πλαίσιο για την καθοδήγηση της μελλοντικής έρευνας. Βρέθηκε λοιπόν ότι οι ισοφλαβόνες μειώνουν τις εξάψεις και την απώλεια οστικής πυκνότητας της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης (BMD), έχουν ευεργετικά αποτελέσματα στη ρύθμιση της συστολικής αρτηριακής πίεσης κατά την πρώιμη εμμηνόπαυση και βελτιώνουν τον γλυκαιμικό έλεγχο in vitro.

iStock

Όσον αφορά στα συμπτώματα από το ουρογεννητικό σύστημα (ακράτεια ούρων, κολπική ξηρότητα κλπ) και τη γνωστική λειτουργία, η ανασκόπηση στη βιβλιογραφία δεν έδειξε καμία επίδραση των συγκεκριμένων ενώσεων. Οι επιστήμονες κατέληξαν ότι τα στοιχεία είναι υπέρ της χρήσης ισοφλαβονών λόγω του προφίλ ασφάλειας και του οφέλους τους για τη συνολική υγεία.

Είμαι στην εμμηνόπαυση, να βάλω τη σόγια στη διαιτητική μου ρουτίνα;

Αν έχεις μπει στην εμμηνόπαυση και έχεις ιστορικό ορμονοεξαρτώμενου καρκίνο του μαστού, ίσως δεν πρέπει να το παρακάνεις με την κατανάλωση σόγιας, όσο κι αν οι μελέτες λένε ότι η κατανάλωση σόγιας σχετίζεται με μείωση των εξάψεων. Ο λόγος; Η πρωτεΐνη της αποτελεί την πιο συμπυκνωμένη πηγή ισοφλαβονών.

Στην πάντα ενημερωμένη επιστημονικά ιστοσελίδα της περίφημης Mayo Clinic καθίσταται σαφές ότι η σόγια ως τροφή δεν είναι επικίνδυνη για γυναίκες ελεύθερες ιστορικού καρκίνου του μαστού: «Οι ισοφλαβόνες που βρίσκονται στη σόγια είναι φυτικά οιστρογόνα. Τα υψηλά επίπεδα οιστρογόνων έχουν συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του μαστού. Ωστόσο, η σόγια ως τροφή δεν περιέχει αρκετά υψηλά επίπεδα ισοφλαβονών, τα οποία θα μπορούσαν να αυξήσουν τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού».

Αντίθετα, «τα συμπληρώματα διατροφής με σόγια ή ισοφλαβόνες περιέχουν υψηλότερα επίπεδα ισοφλαβονών και μερικές μελέτες έχουν προτείνει σύνδεση μεταξύ των συμπληρωμάτων αυτών και αυξημένου κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου του μαστού σε γυναίκες με ιστορικό ή με προβλήματα λειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα».