Ο ΠΙΟ ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΣΟΥ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Η ΗΛΙΚΙΑ

Η ηλικία δεν αρκεί ως γνώμονας για να καταλήξουν οι επαγγελματίες υγείας στο ποιους προληπτικούς ελέγχους και θεραπείες χρειαζόμαστε όσο μεγαλώνουμε. Πλέον, εξετάζεται το προσδόκιμο ζωής. Ποιος ξέρει πόσο θα ζήσουμε; Οι «μηχανές» που αναπτύσσουν οργανισμοί.

Ξεχάστε όρους όπως «μέση ηλικία» ή «τρίτη ηλικία». Η παγκόσμια ιατρική κοινότητα προσανατολίζεται όλο και περισσότερο στο mantra ότι η ηλικία είναι απλά ένας αριθμός. Πιθανόν όχι τόσο σημαντικός όσο το προσδόκιμο ζωής μας. Όπως επισημαίνει άρθρο των New York Times, ο όρος αυτός «εμφανίζεται όλο και περισσότερο στους υπολογισμούς σχετικά με το αν ακολουθούμε κατάλληλες θεραπείες και προληπτικούς ελέγχους».

Το τελευταίο σχετικό παράδειγμα ήταν αυτό που αναφέρθηκε στο προσχέδιο των κατευθυντηρίων οδηγιών της Ομάδας Προληπτικών Υπηρεσιών των ΗΠΑ για τη μαστογραφία στις γυναίκες, στο πλαίσιο προσυμπτωματικού ελέγχου. Αναφέρθηκαν οι ηλικίες από 40 έως 74 ετών. Υπήρχε ωστόσο και η σημείωση ότι «τα τρέχοντα στοιχεία είναι ανεπαρκή για την αξιολόγηση της ισορροπίας οφελών και βλαβών της μαστογραφίας προσυμπτωματικού ελέγχου σε γυναίκες ηλικίας 75 ετών και άνω».

Την ίδια ώρα, γίνεται εξίσου αμφισβητήσιμος ο προσυμπτωματικός έλεγχος για καρκίνο του παχέος εντέρου και η κολονοσκόπηση σε μεγαλύτερες ηλικίες. Η ομάδα εργασίας τής δίνει βαθμό C για τα άτομα 76 έως 85 ετών. Αυτό σημαίνει ότι «υπάρχει τουλάχιστον μέτρια βεβαιότητα ότι το καθαρό όφελος είναι μικρό».

Ως εκ τούτου, όπως λέει ο παθολόγος Dr. Steven Woloshin, διευθυντής του Κέντρου Ιατρικής και Media του Dartmouth Institute, «δεν έχει νόημα να χαράσσουμε αυτές τις γραμμές με βάση την ηλικία. Παίζουν ρόλο και άλλοι παράγοντες που περιορίζουν τη ζωή μας».

Έτσι, σιγά σιγά αυξάνονται οι ιατρικοί σύλλογοι και οι ομάδες που αλλάζουν προσέγγιση. Βασίζουν πια τις συστάσεις τους για τα τεστ και τις θεραπείες στο προσδόκιμο ζωής, καθώς δίνει περισσότερες πληροφορίες από αυτές που παρέχει μόνο η ηλικία.

iStock

Παίζουν δηλαδή πλέον ρόλο:

• η κατάσταση υγείας του ηλικιωμένου ασθενούς (προσδόκιμο και συννοσηρότητες),
• τι έδειξε ο προηγούμενος έλεγχος,
• οι ατομικές προτιμήσεις.

Το American College of Physicians ενσωματώνει το προσδόκιμο ζωής στις κατευθυντήριες οδηγίες για τον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου του προστάτη. Το ίδιο κάνει και η American Cancer Society, στις οδηγίες της για τον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου του μαστού για γυναίκες άνω των 55 ετών.

Ποιος μπορεί να ξέρει το προσδόκιμο ζωής του;

Μελέτες έχουν δείξει πως τη σήμερον ημέρα ένας 75χρονος έχει μέσο όρο προσδόκιμο να ζήσει άλλα 12 χρόνια. Ωστόσο, πρόσφατες αναλύσεις αποκαλύπτουν πως οι λιγότεροι υγιείς 75χρονοι έχουν για προσδόκιμο τρία χρόνια. Οι πιο υγιείς τα 20.

Όπως οι γιατροί χρησιμοποιούν συνεχώς υπολογιστές κινδύνου για να αποφασίσουν εάν θα συνταγογραφήσουν φάρμακα για την πρόληψη της οστεοπόρωσης ή της καρδιακής νόσου, οι καταναλωτές μπορούν να χρησιμοποιήσουν διαδικτυακά εργαλεία για να ενημερωθούν για τις εκτιμήσεις. Ένα είναι το Know Your Chances. Όταν δημιουργήθηκε, το 2015, χρησιμοποιούσε ως στοιχεία την ηλικία, το φύλο και τη φυλή (είχε διαθέσιμες μόνο δύο, εξαιτίας περιορισμένων δεδομένων για τις άλλες) για την πρόβλεψη των πιθανοτήτων θανάτου από συγκεκριμένες κοινές ασθένειες και τις πιθανότητες θνησιμότητας συνολικά σε διάστημα πέντε έως 20 ετών. Πρόσφατα έγιναν αναθεωρήσεις και προστέθηκαν παράγοντες όπως το κάπνισμα. Που είναι στη σφαίρα του ελέγχου μας.

iStock

Υπάρχουν και κάποια ιδρύματα και ομάδες υγείας που παρέχουν ηλεκτρονικές αριθμομηχανές για συγκεκριμένες ασθένειες. Για παράδειγμα, το Αμερικανικό Κολέγιο Καρδιολογίας διαθέτει «εκτιμητή κινδύνου» για καρδιαγγειακές παθήσεις. Λογισμικό του Εθνικού Ινστιτούτου Καρκίνου αξιολογεί τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού, ενώ άλλο του Κέντρου Καρκίνου Memorial Sloan Kettering παρέχει έναν υπολογιστή για τον καρκίνο του πνεύμονα.

Όλα αυτά τα εργαλεία που εξετάζουν μεμονωμένες ασθένειες δεν συγκρίνουν τους συγκεκριμένους κινδύνους με αυτούς της θνησιμότητας από άλλες αιτίες. Άρα, δεν δίνουν το πλαίσιο. Κατά τους New York Times, το πιθανότατα ευρύτερο διαδικτυακό εργαλείο για το προσδόκιμο ζωής ενηλίκων μεγαλύτερης ηλικίας είναι το ePrognosis. Προορίζεται για χρήση από επαγγελματίες υγείας αλλά είναι διαθέσιμο και στους καταναλωτές, προσφέροντας πάνω από είκοσι επικυρωμένες γηριατρικές κλίμακες που εκτιμούν τη θνησιμότητα και την αναπηρία.