ΜΗΠΩΣ ΤΟ INSTAGRAM ΣΕ ΕΧΕΙ ΚΑΝΕΙ ΚΑΚΟ ΤΑΞΙΔΙΩΤΗ;

Συνδέονται τα social media με τον τουρισμό και την κακή συμπεριφορά αρκετών επισκεπτών; Μία ειδικός απαντά «ναι».

Πριν λίγες μέρες κυκλοφόρησε σε ελληνικά και ξένα μέσα ενημέρωσης η είδηση για τον βανδαλισμό του Κολοσσαίου από έναν τουρίστα, ο οποίος σκάλισε το όνομα το δικό του και της κοπέλας του σε έναν από τους τοίχους του. Μεγαλωμένη σε τουριστική περιοχή, τα ανάρμοστα περιστατικά μπορώ να πω ότι δεν είναι λίγα.

Τι κρύβεται πίσω από τις πράξεις αυτές; Πέρα από το προφανές, ένας ακόμα λόγος που ίσως δεν έχουμε φανταστεί είναι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία αποκαλύπτουν προορισμούς εξωτικούς, «κρυμμένα διαμάντια» και πόλεις που πρέπει να επισκεφτείς πριν φτάσεις τα 40.

Με ποιον τρόπο συνδέονται τα social media με τον τουρισμό και τις συμπεριφορές αυτές; «Οι άνθρωποι βλέπουν από την άνεση του καναπέ τους τις επαφές τους να ταξιδεύουν και υποθέτουν (συνειδητά ή όχι) ότι η συμπεριφορά που έχουν στο σπίτι είναι αποδεκτή στον προορισμό των διακοπών τους», εξηγεί η Lauren Siegel, Λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Γκρίνουϊτς.

Η δύναμη της Κοινωνικής Απόδειξης

Και φτάνουμε σε αυτό που ονομάζεται «Κοινωνική Απόδειξη» ή αλλιώς «Social Proof», το φαινόμενο προσαρμογής της συμπεριφοράς σύμφωνα με αυτό που κάνουν άλλοι με παρόμοιες συνήθειες. Με άλλα λόγια, άνθρωποι συμπεραίνουν ποιο είναι το «σωστό» σε μια δεδομένη κατάσταση, παρατηρώντας και υιοθετώντας τη στάση των άλλων.

Οι ταξιδιώτες, λοιπόν, βλέπουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης το πώς συμπεριφέρονται οι άλλοι ταξιδιώτες. Εάν οι πρώτοι δεν ενδιαφέρονται για τις συνέπειες των πράξεών τους και για τυχόν κινδύνους, αυτό μπορεί να προκαλέσει ένα ντόμινο κακής συμπεριφοράς.

«Επειδή οι τουρίστες συχνά μένουν κλεισμένοι σε ξενοδοχεία και θέρετρα, μακριά από τις τοπικές κοινότητες, μπορεί (λανθασμένα) να πιστεύουν ότι το ταξίδι σε ένα μέρος μακριά από το σπίτι τους, είναι μια ευκαιρία να κάνουν ό,τι θέλουν, χωρίς συνέπειες. Υποτιμούν ή αγνοούν την επίδραση που μπορεί να έχουν οι ενέργειές τους στους ντόπιους ή στην οικονομία», υπογραμμίζει.

iStock

Η επίδραση των social media στον τουρισμό

Όταν οι άνθρωποι ταξιδεύουν σε ένα όμορφο μέρος, ο πειρασμός να δημοσιεύσουν φωτογραφίες και βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι μεγάλος. Αυτό, όμως, συμβάλλει στην καλλιέργεια μιας συμπεριφοράς όπου σημασία έχει η καλοπέραση, η αυτοαναφορικότητα και η προβολή, όχι ο προορισμός.

Οι τουρίστες βλέπουν τους φίλους τους να δημοσιεύουν φωτογραφίες από ένα μέρος και θέλουν να το επισκεφτούν, για να τραβήξουν κι εκείνοι φωτογραφίες, τις οποίες θα αναρτήσουν με τη σειρά τους στα κοινωνικά δίκτυα. «Το να μπορείς να ταξιδέψεις στα ίδια μέρη με την κοινωνική σου ομάδα και να αναρτήσεις σχετικές δημοσιεύσεις μπορεί να είναι μια μορφή κοινωνικής καταξίωσης. Αλλά αυτό σημαίνει ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ταξιδιώτες θα αφιερώσουν περισσότερη ενέργεια στη δημιουργία περιεχομένου παρά στην εξερεύνηση ή το σεβασμό στα τοπικά έθιμα».

iStock

Τι συμβαίνει στον κόσμο

Το Μπαλί, για παράδειγμα, ένας ιδιαίτερα δημοφιλής προορισμός, προκειμένου να αντιμετωπίσει την κακή συμπεριφορά των τουριστών, εισήγαγε νέες οδηγίες για τους επισκέπτες τον Ιούνιο του 2023. Ανάμεσα σε αυτές το πώς συμπεριφέρονται στους ιερούς ναούς, στους ντόπιους και στο φυσικό περιβάλλον. Υπάρχουν, όμως, κι άλλοι προορισμοί που λαμβάνουν παρόμοια μέτρα, όπως η Ισλανδία, η Χαβάη, η Νέα Ζηλανδία, η Κόστα Ρίκα. Εκστρατείες, όπως το «Switzerland's No Drama» και το «How to Amsterdam» της Ολλανδίας στοχεύουν στην προσέλκυση τουριστών με καλή συμπεριφορά.

Σε περίπτωση που προσπάθειες όπως οι παραπάνω αποτύχουν, οι αρχές σε ορισμένους προορισμούς μπορεί να προχωρήσουν ακόμα και σε προσωρινή απαγόρευση των επισκέψεων. Αυτό συνέβη, για παράδειγμα, με τον διάσημο κόλπο Μάγια της Ταϊλάνδης (εκεί γυρίστηκε η ταινία «The Beach» με τον  Leonardo DiCaprio), όπου απαγορεύτηκαν οι επισκέψεις, ώστε να δοθεί στο οικοσύστημα χρόνος να ανακάμψει.

iStock

4 βασικές αρχές

1. Κατ’ αρχάς, να θυμάσαι ότι στον τόπο που πας είσαι επισκέπτης.
2. Ακόμα κι αν είσαι έμπειρος ταξιδιώτης, αναζήτησε πληροφορίες σχετικά με τοπικούς κανόνες. Το αν συμφωνείς ή διαφωνείς δεν έχει σημασία.
3. Όταν ταξιδεύεις και εστιάζεις περισσότερο στο κινητό σου και λιγότερο στον προορισμό, μπορεί να αποξενωθείς από το περιβάλλον και να χάσεις σημαντικές εμπειρίες.
4. Αν είναι να χρησιμοποιήσεις το κινητό σου, κάνε το για καλό σκοπό. Πρόβαλε στα social media στιγμιότυπα, που θα μας κάνουν να επανεξετάσουμε το είδος τουρισμού που επιλέγουμε. Πρότεινε τοπικές επιχειρήσεις.