ΠΟΣΟ «ΗΘΙΚΟΣ» ΤΑΞΙΔΙΩΤΗΣ ΕΙΣΑΙ;

Τι κρύβεται πίσω από τις λέξεις «ηθικός» ταξιδιώτης; Τι μπορείς να κάνεις για να γίνεις ένας υπεύθυνος επισκέπτης, που θα αφήσει πίσω του θετικό αποτύπωμα; Μια συντάκτρια του OW δίνει ιδέες μέσα από τα ταξίδια που έχει κάνει η ίδια.

Περίοδος διακοπών και οι περισσότεροι έχουμε κλείσει εισιτήρια και διαμονή στον προορισμό που επιλέξαμε κι έχουμε ένα πλάνο για το τι περίπου θα κάνουμε εκεί που θα πάμε. Τι κριτήρια, ωστόσο, λάβαμε υπόψη πριν καταλήξουμε στις παραπάνω αποφάσεις; Πόσο «ηθικό» ή «υπεύθυνο» είναι το ταξίδι που οργανώσαμε; Πόσο λάβαμε υπόψη τον αντίκτυπο που μπορεί να έχουμε ως επισκέπτες στο περιβάλλον, τα ζώα και τους ανθρώπους ενός τόπου; Πόσο αναγνωρίζουμε τη δυνατότητα να έχουμε είτε αρνητικό είτε θετικό αποτύπωμα σε μια τοπική κοινωνία και πώς αξιοποιούμε τη γνώση αυτή;

Είναι καιρός να εξελιχθούμε και στο κομμάτι του τουρισμού, να ξανασκεφτούμε τον τρόπο που ταξιδεύουμε. Όλα δείχνουν ότι η τρέχουσα τουριστική νοοτροπία δεν είναι ούτε ηθική ούτε βιώσιμη.

Στόχος των ταξιδιών είναι να μας προσφέρουν ευκαιρίες για προσωπική ανάπτυξη, για επικοινωνία με άλλους λαούς, για επαφή με τη φύση, για την κατανόηση του κόσμου πέρα από τα στενά σύνορα της δικής μας πατρίδας. Στόχος δεν είναι να επιβαρύνουμε έναν τόπο με την παρουσία μας, αλλά η επίσκεψή μας να συμβάλλει στην ευημερία των κατοίκων του. Η προσωπική εμπειρία δείχνει ότι τα παραπάνω απαιτούν λίγο παραπάνω ψάξιμο κατά την προετοιμασία, αλλά αξίζουν τον κόπο.

Οι αρνητικές επιπτώσεις του τουρισμού

Τα ταξίδια αποτελούν εργαλείο οικονομικής ανάπτυξης μέσω των δαπανών που πραγματοποιούνται, π.χ. για τη διαμονή, το φαγητό, την ψυχαγωγία, αλλά και μέσω της δημιουργίας θέσεων εργασίας. Κι όμως, πολλές φορές τα οικονομικά οφέλη επισκιάζονται από μειονεκτήματα.

Δυστυχώς, οι αρνητικές επιπτώσεις του τουρισμού στις τοπικές κοινωνίες ποικίλλουν και μπορεί να περιλαμβάνουν π.χ. τον συνωστισμό, τον εκτοπισμό των μόνιμων κατοίκων, την απώλεια ή την εμπορευματοποίηση του τοπικού πολιτισμού. Επίσης, «σκεφτείτε την αύξηση των τιμών για τους ντόπιους, την πίεση που δέχονται οι τοπικοί υδάτινοι πόροι, την απώλεια πρόσβασης στις παραλίες. Παραδείγματα μιας μάχης για την εξουσία, στην οποία ο τουρισμός αναπτύσσεται από τα πάνω προς τα κάτω, αντί να χρησιμοποιείται ως εργαλείο για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ντόπιων», τονίζει η Carolin Lusby, αναπληρώτρια καθηγήτρια στη Σχολή Φιλοξενίας και Διοίκησης Τουρισμού στο Διεθνές Πανεπιστήμιο της Φλώριδας.

Unsplash Mark de Jong

Ανάμεσα στις επιπτώσεις των μαζικών ταξιδιών είναι οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από τα αεροπλάνα, τα πλοία και τα αυτοκίνητα, που συμβάλλουν σημαντικά στην κλιματική κρίση. Σε μεμονωμένους προορισμούς, ο μαζικός τουρισμός μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα, όπως η ρύπανση και η απώλεια φυσικών οικοτόπων.

Πώς μπορούμε, επομένως, να γίνουμε πιο «ηθικοί» ταξιδιώτες και να ταξιδέψουμε με τρόπους που ωφελούν τις τοπικές κοινότητες και το κλίμα;

Ένας «ηθικός» ταξιδιώτης επιλέγει προσεκτικά προορισμό

Για αρχή, το πρώτο βήμα για την οργάνωση ενός «υπεύθυνου» ταξιδιού είναι η επιλογή ενός προορισμού που δεν έχει κατακλυστεί από επισκέπτες. Όλοι θέλουμε, για παράδειγμα, να επισκεφτούμε τη Βενετία και τη Βαρκελώνη, όμως αξίζει να εξετάσουμε και λιγότερο τουριστικούς προορισμούς. Ακόμα θυμάμαι τον οδηγό του αντίστοιχου ΚΤΕΛ σε ένα χωριό στην οροσειρά των Άνδεων, όχι πολύ μακριά από το Σαντιάγο, που σταμάτησε στη μέση του πουθενά για να μαζέψει δύο τουρίστες με σάκους στην πλάτη. Τα μέρη αυτά έχουν να μας προσφέρουν πολλά και τα χρήματά μας πιθανότατα θα έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο. Έτσι, στηρίζουμε μικρότερες οικονομίες που δεν επωφελούνται άμεσα από τον τουρισμό, καταπολεμώντας τις ανισότητες στην τουριστική βιομηχανία. Εάν, ωστόσο, επιλέξουμε έναν πιο κλασικό προορισμό, μπορούμε να τον επισκεφτούμε σε περίοδο που η ζήτηση είναι χαμηλή.

Freepik

Η σημασία του τόπου διαμονής

Εάν είναι δυνατόν, επιλέγουμε καταλύματα που ανήκουν σε ντόπιους. Αν δεν είμαστε σίγουροι για το ποιόν της επιχείρησης, μπορούμε πολύ απλά να πάρουμε ένα τηλέφωνο ή να στείλουμε ένα μέιλ. Αποφεύγουμε, επίσης, πακέτα all inclusive. Με αυτόν τον τρόπο, τα χρήματά μας ωφελούν πραγματικά την τοπική κοινωνία, η οποία δέχεται και όλες τις αρνητικές συνέπειες της επίσκεψής μας. Στην Κούβα, για παράδειγμα, μέναμε με οικογένειες Κουβανών στα λεγόμενα casa particulares, που μας έδιναν χρήσιμες πληροφορίες και μοιράζονταν μαζί μας ιστορίες από την καθημερινότητά τους.

Τέλος, ενημερωνόμαστε για την πολιτική του χώρου όσον αφορά την προστασία του περιβάλλοντος. Μπορούμε π.χ. να κοιτάξουμε αν διαθέτει πιστοποίηση από κάποιον αρμόδιο φορέα, όπως το Παγκόσμιο Συμβούλιο Αειφόρου Τουρισμού (GSTC).

Unsplash Vince Gx

Πώς θα φτάσουμε εκεί

Καταρχάς, αν είναι εφικτό, περιορίζουμε (ή ακόμα και αποκλείουμε) τη χρήση αεροπλάνου και επιλέγουμε άλλους τρόπος μετακίνησης, όπως το τρένο και το λεωφορείο. Επίσης, η χρήση των δημόσιων μέσων μεταφοράς είναι συχνά μια προσιτή επιλογή, έχει πολύ μικρότερο ανθρακικό αποτύπωμα και σε φέρνει σε επαφή με την καθημερινότητα των κατοίκων της περιοχής.

Εάν πρέπει να πετάξουμε, προσπαθούμε να βρούμε πτήσεις χωρίς ενδιάμεσες στάσεις. Επιπλέον, στο διαδίκτυο υπάρχουν εργαλεία που μας βοηθούν να υπολογίσουμε κατά προσέγγιση το ανθρακικό αποτύπωμα του ταξιδιού μας.

Pexels Thunyarat Klaiklang

Ζώντας όπως ένας ντόπιος

Σκοπός των ταξιδιών είναι να χαλαρώσουμε, να συνδεθούμε με έναν διαφορετικό πολιτισμό, να γνωρίσουμε ανθρώπους και να απολαύσουμε το περιβάλλον. Το να τρέχουμε ασταμάτητα από το ένα μέρος στο άλλο είναι κουραστικό και μοιάζει με την κατανάλωση φαγητού… στο πόδι. Αν θέλουμε, επομένως, να φέρουμε τον χαρακτηρισμό του «ηθικού» ταξιδιώτη, επιλέγουμε τοπικά εστιατόρια που προφέρουν πιάτα της τοπικής κουζίνας και δραστηριότητες που στοχεύουν στην εκπαίδευση και την ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων του τουρισμού στο τοπικό περιβάλλον ή την κοινότητα.

Προσπαθούμε, επίσης, να πληρώνουμε με μετρητά, ιδίως στις μικρές επιχειρήσεις, ώστε ο ντόπιος επιχειρηματίας να μην χάνει χρήματα λόγω προμηθειών σε τράπεζες και πλατφόρμες.

iStock

Ένας «ηθικός» ταξιδιώτης σέβεται τους κατοίκους

Και κάτι τελευταίο. Πάντα σεβόμαστε τους οικοδεσπότες μας και τον πολιτισμό τους και δεν φερόμαστε σαν Ορκ που κατεβαίνουν σε πόλεμο. Από τη μία είμαστε φιλοξενούμενοι στον προορισμό μας και από την άλλη είμαστε πρεσβευτές της χώρας μας. Σε γενικές γραμμές, ζητάμε άδεια πριν κάνουμε κάτι και σεβόμαστε τα ήθη και έθιμα.