Ο ΦΟΒΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΚΑΙ ΠΩΣ ΝΑ ΤΟΝ ΕΛΕΓΞΕΙΣ

Δυο πρακτικές συμβουλές για να μην αφήνεις τον φόβο σου για το μέλλον να δηλητηριάζει το παρόν.

Τώρα, ίσως περισσότερο από ποτέ, ακούω θεραπευόμενους αλλά και φίλους να μου εκφράζουν τον φόβο τους για το μέλλον. Θα έχουμε κάποια στιγμή ξανά τη ζωή που είχαμε; Πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα με την οικονομία; Κι αν υπάρξει κι άλλη πανδημία στο μέλλον;

Τέτοια και άλλα πολλά ερωτήματα περνάνε από το μυαλό μας σε καθημερινή βάση, δημιουργώντας ένα κλίμα ανασφάλειας που μας αποτρέπει από το να κάνουμε σχέδια, να θέτουμε στόχους και να ονειρευόμαστε το μέλλον.

Η ανησυχία είναι ένας μηχανισμός επιβίωσης που μας επιτρέπει να «προβλέπουμε» δύσκολες μελλοντικές καταστάσεις, ώστε να προετοιμαστούμε για την αντιμετώπισή τους. Πρόκειται, δηλαδή, για έναν μηχανισμό απαραίτητο για την επιβίωσή μας.

Το πρόβλημα ξεκινάει όταν η ανησυχία αυτή, αντί να εξυπηρετεί την επιβίωσή μας, γίνεται ανεξέλεγκτη, αποκτά δική της υπόσταση και μετατρέπεται σε άγχος. Εκείνη τη στιγμή, αν παρατηρήσετε τις σκέψεις σας, εύκολα θα διαπιστώσετε ότι το μεγαλύτερο μέρος αφορά πιθανές μελλοντικές αρνητικές καταστάσεις που είναι εκτός του δικού σας ελέγχου. Καταστάσεις, δηλαδή, για τις οποίες δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα.

Ελένη Καστρινογιάννη

Πώς αντιμετωπίζεται ο φόβος για το μέλλον;

Μια φράση που μου αρέσει να επαναλαμβάνω στον εαυτό μου και στους άλλους είναι του γνωστού Αμερικανού ψυχοθεραπευτή Milton Erickson (1901 – 1980): «Το να ανησυχείς για το αύριο δεν κάνει το αύριο καλύτερο, αλλά το σήμερα χειρότερο».

Δύο πρακτικές συμβουλές που θα ήθελα να μοιραστώ, λοιπόν, μαζί σας είναι οι εξής:

1. Προσπαθήστε να ξεχωρίσετε τις «ρεαλιστικές» από τις «μη ρεαλιστικές» ανησυχίες

Ως ρεαλιστικές ορίζουμε τις ανησυχίες εκείνες για τις οποίες μπορούμε να κάνουμε κάτι σε πρακτικό επίπεδο. Ως μη ρεαλιστικές, εκείνες για τις οποίες δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα, ασχέτως από το πόσο σοβαρές μπορεί να είναι.

Ξεκινώντας με αυτό τον διαχωρισμό, βάλτε τα δυνατά σας ώστε να επικεντρώνεστε στις ανησυχίες για τις οποίες μπορείτε να δράσετε. Μετατρέψτε τον φόβο σε παραγωγική δύναμη, που θα σας επιτρέψει να αντιμετωπίσετε τις καταστάσεις που σας ταλαιπωρούν.

Μην ξοδεύετε την ενέργεια σας σε αυτά που αφενός ενδέχεται να μην συμβούν ποτέ, αφετέρου και να συμβούν δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα. Διαφορετικά, όπως είπε και ο Erickson, απλώς θα κάνετε το σήμερα χειρότερο.

ΟΙ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΜΑΣ ΣΤΕΡΗΣΟΥΝ ΤΗΝ ΕΛΠΙΔΑ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ.

2. Αναρωτηθείτε τι είναι το χειρότερο που μπορεί να συμβεί

Τη στιγμή που μια σκέψη επιμένει να σας βασανίζει, να θέσετε στον εαυτό σας το εξής απλό –αλλά σχεδόν μαγικό– ερώτημα: Κι αν είναι έτσι, τι είναι το χειρότερο που μπορεί να συμβεί;

Προσπαθήστε να δώσετε μια απάντηση με ψυχραιμία. Αναρωτηθείτε αν αυτό που σκεφτήκατε είναι τόσο καταστροφικό, ώστε να δικαιολογεί την απελπισία που σας δημιουργεί η προοπτική του.

Θα πρέπει, βέβαια, να λάβετε υπόψη σας δυο πράγματα. Πρώτον, ότι η προοπτική μιας μεγάλης στενοχώριας ή απογοήτευσης δεν αρκεί για να χαρακτηριστεί μια κατάσταση καταστροφική. Δεύτερον, ότι συστατικό στοιχείο της καταστροφής είναι το ανεπανόρθωτο, γιατί είναι το μόνο που ακυρώνει κάθε προσπάθεια αποκατάστασης. Οτιδήποτε άλλο, απλώς την καθιστά πιο δύσκολη.

Με αυτά τα δεδομένα, πολύ σύντομα θα αντιληφθείτε ότι οι περιπτώσεις που μπορούν να μας στερήσουν την ελπίδα του μέλλοντος, είναι ελάχιστες στη ζωή μας. Γι’ αυτό και δεν πρέπει να επιτρέπουμε σε πιθανές δυσκολίες ή αστοχίες της ζωής να παίρνουν διαστάσεις τις οποίες δεν έχουν στην πραγματικότητα, ακυρώνοντας έτσι το παρόν μας.

Ο Κωνσταντίνος-Ρωμανός Ζησιμόπουλος είναι ψυχοθεραπευτής.