ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΚΕΣ ΝΕΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΙΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ

Μπορεί μια αιματολογική εξέταση να ανιχνεύσει έγκαιρα 50 ή και περισσότερους τύπους καρκίνου; Επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης απαντούν «Yes» και η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα δεν κρύβει τον ενθουσιασμό της.

Οι δημοσιογράφοι του BBC χαμογελούν πλατιά, καθώς μεταδίδουν την επιστημονική είδηση που ανακοινώθηκε στις 2 Ιουνίου 2023, την πρώτη μέρα του ετήσιου συνέδριου της Αμερικανικής Εταιρίας Κλινικής Ογκολογίας (ASCO 2023), και μέλλει να αλλάξει τον ρου της ιστορίας στην αντιμετώπιση του καρκίνου:  Αφορά στα αποτελέσματα μεγάλης έρευνας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, που έγινε σε συνεργασία με το βρετανικό Εθνικό Σύστημα Υγείας (NHS). Η έρευνα δημοσιεύτηκε τον Σεπτέμβριο του 2021 καταδεικνύοντας ότι το test Galleri μπορεί να εντοπίσει με μεγάλη ακρίβεια το 75% των καρκίνων, δηλαδή δύο στους τρεις καρκίνους. Τα ενθαρρυντικά όμως αποτελέσματα έκαναν τον γύρο της επιστημονικής κοινότητας αλλά και ολόκληρου του κόσμου στις αρχές Ιουνίου 2023, στα πλαίσια του συνεδρίου.

Καθώς έρευνες γίνονται πολλές, για να κατανοήσουμε τη σημασία της συγκεκριμένης επικοινωνήσαμε με τον Χρήστο Χριστοδούλου, Παθολόγο Ογκολόγο, Διευθυντή της Β΄ Ογκολογικής Κλινικής του Metropolitan Hospital, ο οποίος είναι μέλος και της ASCO, διοργανώτριας του συνεδρίου.

Πριν μας σχολιάσει τις εξελίξεις ο κ. Χριστοδούλου, ας δούμε κάποια χαρακτηριστικά της έρευνας και κυρίως τι αποκάλυψε στον επιστημονικό κόσμο η επιστημονική ομάδα από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

Ο καρκίνος δεν κρύβεται από το «Galleri»

Στο μικροσκόπιο των ερευνητών μπήκαν 5.461 άτομα, τα οποία επισκέφτηκαν τον Γενικό Γιατρό τους με συμπτώματα ύποπτα για κακοήθεια, όπως ανεξήγητη αλλά σημαντική απώλεια βάρους, και παραπέμφθηκαν τελικά για διερεύνηση σε δομές του NHS στην Αγγλία και την Ουαλία.

pexels

«Στο 85% των περιπτώσεων όπου ανιχνεύσαμε καρκίνο, (το τεστ) μας είπε και πού βρισκόταν, οπότε στο μέλλον θα μπορούσαμε να το χρησιμοποιήσουμε με ακρίβεια για να ακολουθήσουμε τις κατάλληλες παρεμβατικές μεθόδους από νωρίς και να τρέξουμε τις διαδικασίες», ανακοίνωσε ο καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδη, Mark Middleton, επικεφαλής της έρευνας. Αν και η νέα μέθοδος δεν είναι ακόμη αρκούντως ακριβής για οριστική διάγνωση καρκίνου ή απουσίας του, οι παραδοσιακές διαγνωστικές μέθοδοι επιβεβαίωσαν τα θετικά αποτελέσματα που προέκυψαν βάσει της ελεγχόμενης αιματολογικής βιοψίας.

Πώς λειτουργεί το τεστ «Galleri»

Το τεστ ανιχνεύει στο αίμα διακριτές αλλαγές σε τμήματα του DNA, τις μοριακές δηλαδή αλλοιώσεις που προκύπτουν όταν υπάρχει καρκίνος. Τι κάνει το τεστ ακόμη πιο σημαντικό για τη διάγνωση του καρκίνου; Ότι στις περισσότερες περιπτώσεις επιτυχών διαγνώσεων εντόπισε και την αρχική εστία του καρκίνου. Ακόμη, το «Galleri» εντοπίζει και τους δύσκολα ανιχνεύσιμους σε αρχικό στάδιο τύπους καρκίνου, όπως του εντέρου, του πνεύμονα, του παγκρέατος, του λάρυγγα και του εγκεφάλου.

freepik

Λίγη έρευνα ακόμη

Εκτός από την έρευνα σε συμπτωματικούς ασθενείς, πραγματοποιείται ήδη και έρευνα σε μία βάση χιλιάδων ασυμπτωματικών ατόμων ώστε να εξακριβωθεί η πιθανή δυνατότητα διάγνωσης πριν δώσει το οποιοδήποτε σύμπτωμα η νόσος. Τα αποτελέσματα από αυτό το στάδιο της μελέτης αναμένονται σε έναν περίπου χρόνο. Αν τα αποτελέσματα είναι και σε αυτή την περίπτωση ενθαρρυντικά, το NHS θα επεκτείνει τη χρήση του «Galleri» σε ένα εκατομμύριο πολίτες επιπλέον μέσα στο 2024 και το 2025.

Ο Dr David Crosby, του βρετανικού οργανισμού Έρευνας για τον Καρκίνο σχολίασε στο BBC: «Τα ευρήματα της μελέτης υποδεικνύουν ότι αυτό το τεστ θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να βοηθήσει τους γενικούς ιατρούς στην κλινική αξιολόγηση των περιστατικών, αλλά χρειάζεται πολύ περισσότερη έρευνα, σε μεγαλύτερο δείγμα πληθυσμού, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν θα μπορούσε να βελτιώσει την αξιολόγηση του περιστατικού από τον γενικό γιατρό».

«Είναι ένα πολλά υποσχόμενο τεστ, καθώς είναι η πρώτη φορά που με μία εξέταση αίματος ανιχνεύονται πρώιμα διάφοροι καρκίνοι. Φαίνεται να έχει μεγάλη αξιοπιστία στο θετικό αποτέλεσμα και μόλις 2-3 τοις εκατό ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα. Θα περάσει, όμως, καιρός μέχρι να δοκιμαστεί σε μεγαλύτερο δείγμα πληθυσμού και να αξιολογηθεί περισσότερο. Οπότε, δεν είναι αυτό που λέμε «έτοιμο για χρήση», μας λέει ο κ. Χριστοδούλου. Και μέχρι τότε;

«Ακολουθούμε τις οδηγίες των επιστημονικών εταιριών διεθνώς για προσυμπτωματικό screening», λέει ο ίδιος. «Έχουμε στη διάθεσή μας δοκιμασμένες και αξιόπιστες εξετάσεις, που μας σώζουν όταν γίνονται στην ώρα τους: η μαστογραφία, το Τεστ Παπ με την έναρξη της σεξουαλικής ζωής της γυναίκας, η κολονοσκόπηση και για τα δύο φύλα, η PSA για τον καρκίνο του προστάτη και για τους καπνιστές η αξονική τομογραφία θώρακα με χαμηλή δόση ακτινοβολίας, που στις ΗΠΑ γίνεται σε ετήσια βάση. Στις ασιατικές χώρες στον προσυμπτωματικό έλεγχο προστίθεται και η γαστροσκόπηση εξαιτίας των υψηλών ποσοστών εμφάνισης καρκίνου του στομάχου.

»Αλλά για να μείνουμε στο κλίμα αισιοδοξίας που επικρατεί στο συνέδριο ASCO 2023, σας ενημερώνω ότι έγιναν ανακοινώσεις για μία σειρά καινούργιων φαρμάκων για τον καρκίνο, τα ADCs. Πρόκειται για μία νέα και πολλά υποσχόμενη θεραπευτική κατηγορία φαρμάκων που για να τα περιγράψουμε αδρά, αποτελούν στοχευμένη θεραπεία.  Ήδη έχουν χρησιμοποιηθεί με ενθαρρυντικά αποτελέσματα στον καρκίνο του μαστού, της ουροδόχου κύστης και του καρκίνου των ωοθηκών. Οι πρόσφατες επιστημονικές ανακοινώσεις δίνουν ελπίδες για πιο αποτελεσματικές θεραπείες. Ό,τι λέγαμε δηλαδή παλιότερα για τη χημειοθεραπεία ή την ανοσοθεραπεία συζητάμε σήμερα για τα ADCs. Ακόμη, ανακοινώθηκε νέο φάρμακο για πρωτοπαθείς όγκους εγκεφάλου χαμηλής κακοήθειας. Είχαμε χρόνια να δούμε νέο φάρμακο για τέτοιους όγκους και περιμένουμε πώς και αν θα χρησιμοποιηθεί και στους όγκους εγκεφάλου υψηλής κακοήθειας. Το μέλλον στη θεραπεία του καρκίνου φαίνεται πως τρέχει», καταλήγει με συγκρατημένη αισιοδοξία ο κ. Χριστοδούλου.