ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΠΕΝΘΟΣ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΤΟ ΜΟΙΡΑΖΕΣΑΙ

Η ανάγκη να διατηρηθεί ζωντανή η μνήμη ενός αγαπημένου προσώπου οδηγεί τον σύγχρονο άνθρωπο σε παραδοσιακές αλλά και πρωτότυπες πρακτικές, ενώ η μετατροπή του πένθους σε κοινωνική εμπειρία έχει ένα συγκεκριμένο όφελος.

Αργά ή γρήγορα, όλοι καλούμαστε να διαχειριστούμε το πένθος στη ζωή μας. Ένα ενδιαφέρον γκάλοπ πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στη Μ. Βρετανία: 2.000 ενήλικες ρωτήθηκαν πώς επιλέγει ο σύγχρονος άνθρωπος να θυμάται και να τιμά τη μνήμη των αγαπημένων του προσώπων που δεν είναι πια στη ζωή. Η λίστα που δημιουργήθηκε από τις απαντήσεις περιλαμβάνει προτάσεις όπως το να φορά κανείς τη φανέλα της αγαπημένης ομάδας του ανθρώπου που πέθανε, να τρέχει σε μαραθωνίους και να επαναλαμβάνει τα αστεία που έλεγε το άτομο αυτό.

Άλλοι προσπαθούν να πραγματοποιήσουν τις επιθυμίες του αγαπημένου τους ανθρώπου, ενώ πολλοί κάνουν τατουάζ με το όνομά του ή κάτι που τον θυμίζει.

«Το να μιλάμε για τον θάνατο συνεχίζει να αποτελεί ταμπού, όμως είναι σημαντικό να συνεχίζουμε να μοιραζόμαστε ιστορίες και τελετουργικά των αγαπημένων μας που έχουν πεθάνει», λέει η ψυχολόγος και σύμβουλος πένθους Julia Samuel. «Το να μιλάμε για τους ανθρώπους αυτούς, ακόμα και να γελάμε με τις αστείες στιγμές τους, μας βοηθά να προχωράμε μπροστά.»

Πώς τιμά ο σύγχρονος άνθρωπος τους νεκρούς του

Σύμφωνα με τις απαντήσεις των ερωτηθέντων, το 72% των ενηλίκων θα ήθελε να φυτέψει ένα δέντρο στη μνήμη του αγαπημένου τους, λέγοντας ότι τα δέντρα δημιουργούν αίσθημα γαλήνης, ενώ συμβάλλουν και στην προστασία της ατμόσφαιρας.

Το 65% πιστεύει πως, πέρα από τα γενέθλια, είναι πολύ λίγες οι ευκαιρίες που έχουμε να συγκεντρωθούμε και να μιλήσουμε για τα αγαπημένα μας πρόσωπα που δεν ζουν πια, όμως το 70% θα ήθελε να έχει την ευκαιρία να το κάνει συχνότερα.

Pexels Marta Dzedyshko

Έτσι, οι άνθρωποι βρίσκουν τρόπους να τιμούν τους νεκρούς ο καθένας διαφορετικά, ενίοτε με πολλά κοινά: Κοιτάζουν φωτογραφίες τους, μιλούν γι’αυτούς, κάνουν μια πρόποση, ανάβουν ένα κερί, κάνουν δωρεές σε κάποιο ίδρυμα στη μνήμη τους, ακούν το αγαπημένο τους τραγούδι ή φυτεύουν λουλούδια για να τους θυμίζουν.

Άλλοι κάνουν αναρτήσεις στα social media, επαναλαμβάνουν αγαπημένες φράσεις του εκλιπόντος, επισκέπτονται τα αγαπημένα του μέρη, μαγειρεύουν μια αγαπημένη του συνταγή ή δημιουργούν ένα βιβλίο αναμνήσεων, με φωτογραφίες και αναμνηστικά του ατόμου. Τα τελευταία χρόνια, υπάρχει η δυνατότητα να φτιάξει κανείς ένα κόσμημα από τις στάχτες του ή, πιο απλά, μια κουβέρτα με κομμάτια από τα ρούχα που συνήθιζε να φορά.

Όλα αυτά στη Μ. Βρετανία, γιατί στην Ελλάδα τα πράγματα παραμένουν πιο παραδοσιακά. Στη χώρα μας το ετήσιο μνημόσυνο αποτελεί έθιμο που διατηρείται μέχρι σήμερα, ικανοποιώντας όχι απαραίτητα τις επιβολές της εκκλησίας, αλλά αυτή ακριβώς την ανάγκη να κρατήσεις ζωντανή τη μνήμη του αγαπημένου σου ατόμου.

Πένθος και μνήμη

«Οι τρόποι με τους οποίους τιμούν και θυμούνται τους αγαπημένους νεκρούς οι άνθρωποι δεν έχουν αλλάξει –στην ουσία τους– από τον τρόπο που πενθούσαν στο μακρινό παρελθόν», λέει στο ΟW.gr η σύμβουλος πένθους και συγγραφέας Νάνσυ Ψημενάτου. «Ξεκινώντας από την ίδια την ταφή και την κηδεία, φίλοι και οικογένειες συγκεντρώνονται για να μοιραστούν το επώδυνο τελευταίο αντίο και να στηρίξουν ο ένας τον άλλον. Τα λουλούδια, τα κεριά και τα αναμνηστικά πάνω ή και μέσα στους τάφους είναι τα αντικείμενα που βοηθούν τον αποχαιρετισμό, καθώς είναι σύμβολα αγάπης, μνήμης και σεβασμού προς το νεκρό.

Freepik

»Τα ετήσια μνημόσυνα φέρνουν κοντά τους ανθρώπους και, μέσα από τις αφηγήσεις και τις ιστορίες που ξεδιπλώνονται, η μέρα μνήμης αντικατοπτρίζει την ανάγκη για το συνεχόμενο δεσμό με τους νεκρούς. Ένας δεσμός που δεν διακόπτεται μετά θάνατο.

»Τα παραπάνω τελετουργικά μπορεί να έχουν θρησκευτικό χαρακτήρα, αλλά δεν απεικονίζουν πάντα μια θρησκευτική πίστη. Απεικονίζουν την ανάγκη των ανθρώπων να πενθούν συλλογικά και όχι ατομικά. Το πένθος είναι μια κοινωνική εμπειρία και αν της αφαιρέσουν αυτό το χαρακτηριστικό, τη μετατρέπουμε σε κάτι επικίνδυνο για την ψυχική υγεία. Παράδειγμα μιας τέτοιας κατάστασης ήταν ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι βίωσαν τους θανάτους των αγαπημένων τους μέσα στην πανδημία».